Ο Ορειβατικός Σύλλογος Καλαμάτας την Κυριακή 6/6/21 πραγματοποίησε πεζοπορία στο φαράγγι του Νέδοντα, του ποταμού που διέρχεται την πόλη της Καλαμάτας. Παρά το γεγονός ότι ο Νέδοντας είναι ένας ποταμός που καθημερινά αντικρίζουν οι κάτοικοι της Καλαμάτας, ελάχιστοι γνωρίζουν τους φυσικούς και τεχνητούς θησαυρούς που κρύβονται λίγα μέτρα πριν από την είσοδό του στην πόλη. Ένα πανέμορφο και εντυπωσιακό φαράγγι σχηματίζεται σε μήκος αρκετών χιλιομέτρων. Εδώ τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα χτίστηκαν μεγάλα πέτρινα φράγματα ύψους δεκάδων μέτρων με σκοπό να προστατέψουν την πόλη και το λιμάνι από τις πλημμύρες και τις προσχώσεις από τα φερτά υλικά που κατέβαζε ο χείμαρρος.
Σήμερα το ευαίσθητο αυτό οικοσύστημα έχει υποστεί φθορές και μια σειρά κινδύνων απειλούν τόσο το ίδιο όσο και την πόλη της Καλαμάτας. Η ασθένεια των πλατανιών που έχει εμφανιστεί σε πολλές περιοχές της Μεσσηνίας έχει πλήξει και το Νέδοντα. Το σύνολο σχεδόν των όμορφων αυτών δέντρων μέσα στο φαράγγι έχει ξεραθεί, με αποτέλεσμα η κοίτη του να «κλείνει» σε πολλά σημεία από τους τεράστιους πεσμένους κορμούς, γεγονός που δυσχεραίνει την πεζοπορία. Το σημαντικότερο πρόβλημα, όμως, δεν είναι αυτό. Τα τέσσερα τεράστια φράγματα, τα οποία αποτελούν και μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, έχουν υποστεί σημαντικές φθορές και ρηγματώσεις. Η ενδεχόμενη κατάρρευσή τους έπειτα από έντονα καιρικά φαινόμενα, σε συνδυασμό με το μεγάλο αριθμό των ξερών και πεσμένων δένδρων, αποτελεί σοβαρή απειλή για την ίδια την Καλαμάτα.
Παρόλα αυτά η πεζοπορία μας την περασμένη Κυριακή ήταν μια ευχάριστη και δροσερή απόδραση μέσα στο καλοκαίρι δίπλα στην πόλη μας. Η πεζοπορία ξεκίνησε από την πρόσφατα ανακαινισμένη Ι.Μ. Βελανιδιάς και το μονοπάτι που συνδέει την περιοχή με τη σκήτη Ιεζεκιήλ και το φαράγγι.
Το μονοπάτι αυτό έχει σηματοδοτηθεί από τον Ορειβατικό Σύλλογο Καλαμάτας και αποτελεί μια ενδιαφέρουσα παραλλαγή προσέγγισης του φαραγγιού. Στο δεύτερο τμήμα του χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τους αρχάριους, ωστόσο με τη συνδρομή παλαιότερων μελών του συλλόγου η κατάβαση έγινε χωρίς προβλήματα. Το μονοπάτι εισέρχεται στην κοίτη μετά το πρώτο φράγμα. Η πορεία στο πρώτο τμήμα του φαραγγιού περιλάμβανε τα μεγάλα φράγματα στα οποία ανεβήκαμε από τις παλιές πέτρινες σκάλες. Σε αυτό το τμήμα και αυτή την εποχή του χρόνου δε συναντάμε νερό. Ωστόσο, όποιος έχει την τύχη να βρεθεί στα φράγματα κατά τους χειμερινούς μήνες θα αντικρίσει το μοναδικό θέαμα των καταρρακτών που σχηματίζουν τα νερά που κυλάνε στο φαράγγι.
Έχοντας περάσει το μέσον της διαδρομής μας συναντάμε τρεχούμενα νερά στην κοίτη. Είναι η διασταύρωση με το Καρβελαίικο ρέμα. Επίσης, εδώ είναι και ένα σημείο εξόδου για όσους έχουν κουραστεί. Το αυτοκίνητο του συλλόγου με τον ακούραστο Κακλίδη τούς περιμένει για να τους επιστρέψει στην Καλαμάτα. Οι υπόλοιποι συνεχίζουμε την πορεία μας. Για αρκετή ώρα περπατάμε στις κροκάλες της κοίτης και συχνά είμαστε αναγκασμένοι να περάσουμε πάνω από τους πεσμένους κορμούς των ξεραμένων πλατανιών. Μια θλίψη μάς κυριεύει για την κατάσταση αυτή και περισσότερο όσους από εμάς έχουμε την εικόνα της πρότερης μεγαλοπρέπειας αυτών των σημείων. Ωστόσο, το δροσερό αεράκι μέσα στη ζέστη του μεσημεριού μάς ενθαρρύνει. Η δροσιά γίνεται μεγαλύτερη όταν αργότερα το νερό επιστρέφει στην κοίτη. Μαζί με τη βλάστηση. Η πορεία είναι πιο ευχάριστη, αν και σε κάποια σημεία χρειάζεται να περπατήσουμε και μέσα στο νερό.
Έχουμε φτάσει στο τέρμα της πορείας. Μετά αρκετές ώρες πεζοπορίας το παγωμένο καρπούζι που μας περιμένει αποτελεί την επιβράβευση της προσπάθειάς μας και είναι ακριβώς ό,τι χρειαζόμαστε. Παρόλα αυτά μια ακόμη αρνητική εικόνα – παραφωνία στο φυσικό περιβάλλον μετριάζει την ευχαρίστησή μας. Στο σημείο αυτό δίπλα στη γέφυρα του δρόμου προς Νέδουσα κάποιος εργολάβος… έχει ισοπεδώσει την κοίτη και τη γύρω περιοχή. Άγνωστο ακόμη σε μας για ποιον λόγο έγινε αυτή η βίαιη παρέμβαση.
Πριν από την αναχώρηση για Καλαμάτα επισκεπτόμαστε το ιστορικό πέτρινο πεντάτοξο γεφύρι του Πολύκαρπου. Βρίσκεται στη θέση «Λαγού Χάνι». Εδώ έρχεται και το μονοπάτι από την Ι.Μ. Βελανιδιάς που ένωνε τα χωριά του Ταϋγέτου με την Καλαμάτα.
Το φαράγγι του Νέδοντα αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο φυσικού και πολιτιστικού πλούτου για τη Μεσσηνία και την Καλαμάτα και σίγουρα αξίζει περισσότερης προσοχής και προστασίας. Η τελευταία μας πορεία σε αυτόν μας γέμισε έντονους προβληματισμούς. Προβληματισμούς για την καταστροφή του περιβάλλοντος, για την καταστροφή των μνημείων – φραγμάτων, για τις βίαιες ανθρώπινες επεμβάσεις … προβληματισμούς για τους σοβαρούς κίνδυνους που απειλούν την ίδια την πόλη της Καλαμάτας από όλα τα παραπάνω.
Του Κώστα Φύκιρη
