Οι συνεχείς τροποποιήσεις των νόμων, ειδικά σε ζητήματα πολεοδομικά και φορολογικά, οι οποίες προκύπτουν από την ανάγκη συμμόρφωσης του νόμου με τις δυνατότητες της καθημερινής ζωής, επηρεάζουν τo τελευταίο διάστημα αρκετά τη σύνταξη των συμβολαίων, τα οποία πλέον ολοκληρώνονται με μεγάλο κομμάτι της διαδικασίας τους να γίνεται ψηφιακά, όπως η πληρωμή του φόρου αγοράς, τα πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ, η έκδοση φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας και, βέβαια, τα έγγραφα του κτηματολογίου, καθώς και οι απαιτούμενες βεβαιώσεις του μηχανικού. Ο συναλλασσόμενος συγκεντρώνει όλο και περισσότερα δικαιολογητικά για τη σύνταξη συμβολαίων με ηλεκτρονικό τρόπο.
Από άποψη συμβολαιογραφίας, διαπιστώνεται ότι αυξάνονται οι ευθύνες του συμβολαιογράφου και σε ένα βαθμό αυξάνεται και η γραφειοκρατία, αλλά οι συμβολαιογράφοι ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της διοικητικής μηχανής είμαστε υποχρεωμένοι και έναν κακό νόμο να τον τηρήσουμε, άσχετα αν σε ένα άλλο επίπεδο προσπαθούμε να τον τροποποιήσουμε.
Ξέρουμε κι από το παρελθόν ότι πάντα ένας νέος νόμος δημιουργεί πανικό. Μετά τον πρώτο πανικό δημιουργείται η περίσκεψη για το τι λέει ο νόμος. Ακολούθως, αφού διαπιστώσουμε το τι λέει, αρχίζουμε να ζητάμε την καθημερινή του εφαρμογή σύμφωνα με τη συμβολαιογραφική δεοντολογία και τις ανάγκες προσαρμογής των εγκυκλίων οδηγιών από τα αρμόδια υπουργεία για την καθημερινή διαχείριση.
Τα τελευταία χρόνια της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων και της πανδημίας του covid-19, οι καινούριες διατάξεις αφορούν πολύ μικρότερο ιστό Δημόσιων Υπηρεσιών και απαιτούν μεγαλύτερο όγκο δουλειάς από ανθρώπους που δεν εντάσσονται στο στενό δημόσιο, και μέσα στους ανθρώπους που επωμίζονται αυτόν τον όγκο δουλειάς είναι και ο συμβολαιογράφος. Από κοινού με λογιστές και ειδικά με μηχανικούς, σε μια σχέση ισόβια ο συμβολαιογράφος και ο μηχανικός έχουμε κομβικό ρόλο στο χειρισμό και στη λειτουργία των νέων ψηφιακών πλατφορμών που αναπτύσσονται για την διαχείριση της περιουσίας.
Έχουμε υποχρέωση απέναντι στις νέες γενεές να αντιμετωπίσουμε με θάρρος την ψηφιακού χαρακτήρα απάντηση που δόθηκε στα όλο και μεγαλύτερα προβλήματα στη διεκπεραίωση πράξεων ακινήτων. Η διαδικασία απόκτησης ενός ακινήτου μπαίνει σε σύγχρονους ρυθμούς, μετατρέποντας την υπερβολική γραφειοκρατία σε μια νέα «ψηφιακή γραφειοκρατία» αφήνοντας έξω τις καθυστερήσεις που υπήρχαν μέχρι πρότινος. Αυξάνονται διαρκώς τα δικαιολογητικά που απαιτούνται ώστε να γίνει «ψηφιοποίηση» του ακινήτου, αλλά ως αντίβαρο έχουμε ακριβέστερες μετρήσεις και δεδομένα, όπως λόγου χάριν την ηλεκτρονική ταυτότητα κτηρίου που τόσο συζητήθηκε. Τα ηλεκτρονικά εργαλεία δουλεύουν υπέρ του ακινήτου. Με τα στοιχεία του ακινήτου να είναι ορθά στους Δήμους, στο Κτηματολόγιο και στο Τεχνικό Επιμελητήριο δε θα γίνεται εύκολα μια νέα πολεοδομική αυθαιρεσία και δε θα απαιτείται να συγκεντρωθούν εκ νέου όλα τα σχετικά έγγραφα σε μια μελλοντική μεταβίβαση. Ταυτόχρονα, μόλις ψηφιοποιηθούν όλα τα στοιχεία των ακινήτων θα αυξηθεί η ασφάλεια των συναλλαγών στην κτηματαγορά και εν τέλει τα οφέλη θα είναι πολλαπλά για όλους τους συμβαλλόμενους.
Ακούμε, όμως, ότι οι ψηφιακές υπηρεσίες είναι εύκολες και με ένα «κλικ». Δίχως να υπάρχει η επιμόρφωση τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, χωρίς υποδομές και χωρίς προετοιμασία για την απόκτηση κατάλληλης τεχνογνωσίας από τους πολίτες, δεν είναι ακριβώς τόσο εύκολο. Πλέον, όποιος δεν έχει ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και δε χειρίζεται αρκετά καλά ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ως ηλεκτρονικά αναλφάβητος δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την ψηφιακή εποχή την οποία το κράτος επιβάλλει. Προσπαθούμε όσοι υπηρετούμε τις συναλλαγές να επιμορφώσουμε ηλεκτρονικά-ψηφιακά τους πολίτες. Σε καθημερινό επίπεδο αδυνατούμε να διαχειριστούμε ολοκληρωτικά τα καινούρια πράγματα, λόγω του όγκου εργασίας. Είναι πολύ δύσκολο να εφαρμόσουμε τις τόσες πολλές καινούριες διατάξεις τόσο γρήγορα, συν το γεγονός ότι πλέον θα είναι αδύνατον συναλλασσόμενος ο οποίος επιθυμεί να πωλήσει ή να αγοράσει να προσαρμοστεί εύκολα στις απαιτήσεις των νέων φορολογικών και πολεοδομικών νόμων και των διαρκώς διευρυμένων e (ηλεκτρονικών), e-μεταβίση, e-περιουσία, e-οικοδομική άδεια και όσα ακόμα έρχονται.
Ως άλλοτε δικηγόρος, συνειδητά επέλεξα να βρεθώ ένα βήμα πριν από τη δίκη και να δουλέψω προληπτικά. Αυτό κάνει ο συμβολαιογράφος, αποτρέπει μια μελλοντική ρήξη. Ωριμάζουν, λοιπόν, οι συνθήκες, αυτά τα οποία διστάζαμε να αποδεχθούμε, να τα αποδεχθούμε, για να κάνουμε όχι μόνο ευκολότερη τη ζωή μας, αλλά και πιο ασφαλή. Εκείνο, λοιπόν, που θέλω να τονίσω ιδιαίτερα είναι ότι ωριμάζει μέσα από αυτές τις μεταρρυθμίσεις η ανάγκη ο συμβολαιογράφος να συνεχίσει να κάνει το έργο που έκανε παλιά, δηλαδή να διαφωτίζει τον πολίτη για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του και πλέον είναι επιτακτική ανάγκη να το κάνει αυτό από απόσταση στην επικοινωνία του με τις Δημόσιες Υπηρεσίες και με ψηφιακά μέσα.
Από την εκκίνηση της χρονιάς, μετά το γενικό lochdown, οι αγοραπωλησίες και η ζήτηση ακινήτων για ανοικοδόμηση είναι σε σταθερή άνοδο. Σε έναν ασφαλή και όμορφο τόπο, όπως η Μεσσηνία και ιδιαίτερα στη γοητευτική περιοχή της Μάνης, πολλοί ψάχνουν επίμονα ένα οικόπεδο να χτίσουν την παραθεριστική τους κατοικία. Όλη, βέβαια, την προηγούμενη περίοδο η αγορά θα μπορούσε να μην είχε καταρρακωθεί, αν είχαμε τη δυνατότητα να ολοκληρώνουμε τη διαδικασία του συμβολαίου με ηλεκτρονικές υπογραφές απλά και γρήγορα, όπου και αν βρισκόμαστε.
Υπάρχει αισιοδοξία για το μέλλον με e-συμβόλαια.
Του Αθανάσιου Χ. Καρκατζούλη
Συμβολαιογράφου Καλαμάτας
