Του Παναγιώτη Βλαχογιαννόπουλου
31 Αυγούστου. Ξύπνησε νωρίς, από τις 6.00 το πρωί. Σαράντα χρόνια την ίδια ώρα. Έβαζε πάντα ξυπνητήρι, αλλά ξυπνούσε λίγα λεπτά πριν απ’ αυτό. Δεν ήθελε να αργήσει. Ο ηγέτης πάει πρώτος, έλεγε. Ξεκλειδώνει το γραφείο που σήμερα θα παραδώσει.
Το μάτι του πέφτει στα μολύβια. Κόκκινα, μπλε, πράσινα, για να κρατάει σημειώσεις με διαφορετικό κάθε φορά τονισμό ενδιαφέροντος. Δε θα χρειαστούν πλέον. Τα πήρε όλα μαζί και τα πέταξε σε μια μεγάλη πλαστική σακούλα.
Πολλά χαρτιά γραμμένα από τον ίδιο, μην ξεχάσει τηλέφωνα, διευθύνσεις, ραντεβού, σχετικά ατακτοποίητα, είναι αλήθεια… Αυτός, όμως, ήξερε πού ήταν και για ποιο λόγο είχε γραφεί το καθένα. Τώρα δε θα τα χρειαστεί. Στη σακούλα λοιπόν!
Ένα ντοσιέ με τα ραντεβού των ασθενών στα απογευματινά ιατρεία βρέθηκε στα χέρια του. Φυλλομετράει τις σελίδες με ονόματα ασθενών, διευθύνσεις, ημερομηνίες…. Του θυμίζουν ώρες αγωνίας για αρρώστους που έπασχαν. Υπόσχεται στον εαυτό του να γράψει τις ιστορίες τους. Του θυμίζουν τις πρώτες απογευματινές ώρες όταν κατάκοπος ξεκινούσε ένα δεύτερο μεροκάματο. Το μυαλό του ακολουθούσε, αλλά το σώμα του όχι. Πίστευε ότι θα κρατούσε αυτό το ντοσιέ για να δείχνει στα παιδιά του τον κόπο που έκανε για να τους προσφέρει μιαν άνετη ζωή. Η προσφορά δε χρειάζεται καμιά υπενθύμιση, σκέφτηκε. Πήρε τη μεγάλη πλαστική σακούλα και το έριξε μέσα για ανακύκλωση.
Άνοιξε ένα ένα τα συρτάρια του γραφείου. Βρήκε μια παλιά ξεχασμένη πανεπιστημιακή ταυτότητα, σκέφτηκε ότι δε θα τη χρησιμοποιήσει πλέον, στη σακούλα λοιπόν! Πολλοί λογαριασμοί για έξοδα κατοικίας και ιατρείου που πλήρωνε από εκεί, δια ζώσης παλιά στις γύρω τράπεζες, με ηλεκτρονικό τρόπο αργότερα, δε χρειάζονταν σκέφτηκε, στη σακούλα λοιπόν!
Σφραγίδες που ανέγραφαν τους τίτλους του που κατά σειρά είχε πάρει. Στη σακούλα βεβαίως!
Δίπλα από τον υπολογιστή υπάρχει ένα μηχανικό ημερολόγιο γραφείου αγορασμένο από το Μουσείο Μπενάκη. Ήταν ένα συμβολικό δώρο στον καλύτερο γιατρό της κλινικής τα Χριστούγεννα του 2010, που ήταν αυτός. Γέλασε όλο πίκρα και ειρωνεία! Συμβάσεις, παντού συμβάσεις, σκέφτηκε. Στη σακούλα λοιπόν!
Ανοίγει ένα ντοσιέ με «προσωπικά έγγραφα»! Τρομάρα του, κάποτε νόμιζε ότι θα νοικοκυρέψει τα έγγραφά του σε «εισερχόμενα» και «εξερχόμενα»!
Ένα έγγραφο προερχόταν από το προηγούμενο Πανεπιστήμιό του γραμμένο το 1994, που τον πληροφορούσε έπειτα από ερώτημά του ότι «δεν κατεβλήθησαν ασφαλιστικές εισφορές ενόσω εργαζόσασταν σε ερευνητικό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιό μας». Το κοίταξε πικρόχολα. Στη σακούλα!
Μερικά άλλα έγγραφα τον πληροφορούσαν ότι την τάδε του μηνός τάδε, του έτους τάδε, αναβαθμίστηκε ο μισθός του επειδή συμπλήρωσε κάποια χρόνια θητείας! Τι λες, ρε παιδί μου! Στη σακούλα!
Στο περβάζι του παραθύρου δίπλα στο γραφείο του ένας σωρός από μικρά βιβλία σημειώσεων. Είναι τα ημερολόγια που κρατούσε από τις επισκέψεις του στην κλινική. Πάλι, όμως, υπήρχαν διάσπαρτα θέματα τουρλού –τουρλού! Τον καημένο! Δεν μπορούσε ποτέ να ταξινομήσει χαρτιά. Σελίδα πρώτη: Συζήτηση και σημειώσεις με το μεταπτυχιακό του φοιτητή για πειράματα. Σελίδα δεύτερη: ΜΕ, γυναίκα 68 ετών, από διετίας προοδευτικά επιδεινούμενη αρθρίτιδα μικρών και μεγάλων αρθρώσεων… Βλέπετε, στο γραφείο του – κατά παράβαση της λίστας των πρωινών ιατρείων- εξέταζε και ασθενείς που του έστελναν άλλοι γιατροί ώστε να λυθεί το πρόβλημά τους το ταχύτερο δυνατό. Σελίδα τρίτη: Αναφορά εισαγωγών από τη γενική εφημερία: Ένας ένας ασθενής με όνομα, ηλικία, αιτία προσελεύσεως στα ΤΕΠ και διάγνωση αν υπήρχε. Κενά κρεβάτια, θάνατοι, αξιοσημείωτα συμβάντα τη νύχτα. Αναπολεί με αγάπη τους βοηθούς, κατάκοπους και κάθιδρους από την εφημερία να του δίνουν με ευγένεια και σεβασμό αναφορά.
Σελίδα τέταρτη: Αιτίες υπερασβεστιαιμίας. Μια επανάληψη δε βλάπτει.
Σελίδα πέμπτη: Σημειώσεις για άρθρα από το New Engl J Med της εβδομάδας. Συνήθως παρουσίαζε τα κύρια σημεία των άρθρων πριν από την επίσκεψη των ασθενών σε συγκέντρωση γιατρών και φοιτητών στο διάδρομο της κλινικής.
Σελίδα έκτη: Ερευνητικό βήμα της Τετάρτης: Παρουσιάζει ο τάδε μεταπτυχιακός φοιτητής από το Ινστιτούτο της Ακαδημίας Αθηνών. Πόσο απολάμβανε αυτές τις παρουσιάσεις! Ζούσε μικρές πτυχές της ιστορίας της επιστήμης. Μιλούσαν συνήθως ερευνητές περισσότερο δυναμικοί από αυτόν. Όταν ήταν πιο νέος πίστευε ότι κάποτε θα έλεγε στα παιδιά του: Όταν αυτό ανακαλύφτηκε, ήμουν και εγώ εκεί! Το πληροφορήθηκα πρώτος! Τώρα γελάει πικρόχολα μαζεύοντας τα χαρτιά του. Ξέρει ότι τα παιδιά του απλά δε θα τον ακούσουν. Έτσι δε θα μπει στον κόπο να τους πει τίποτα. Στη σακούλα λοιπόν.
Κοιτάζει προς το στρογγυλό τραπέζι συνεργασίας απέναντι από το γραφείο του. Το μάτι του πέφτει σε ένα μεγάλο δερματόδετο βιβλίο με γιρλάντες σε κάθε φύλλο όπου κρατούσε σημειώσεις για τα πειράματα του εργαστηρίου. Παροδικά, όμως, κρατούσε σημειώσεις και από τους ομιλητές στο ερευνητικό βήμα της Τετάρτης. Ξεφυλλίζει τα πρώτα φύλλα. Ωραία σχήματα που καθοδηγούσαν το φοιτητή του για τα πειράματα της εβδομάδας! Κάθε βήμα σχεδιασμένο, όχι μόνο με κατευθυντήριες οδηγίες, αλλά με τα γυαλικά που θα χρησιμοποιούσε στο πείραμα ζωγραφισμένα, με τους δοκιμαστικούς σωλήνες ζωγραφισμένους, με τις λυχνίες ζωγραφισμένες, τις στήλες χρωματογραφίας ζωγραφισμένες με ευσυνειδησία και μεράκι. Το κοίταξε και κοντοστάθηκε. Δύο δάκρυα κύλησαν από τα μάτια του! Τόσος κόπος, τόσα ξενύχτια, τόσα αποτυχημένα πειράματα. Καλότυχος από τις αποτυχίες! Τον δίδαξαν περισσότερο από ό,τι οι επιτυχίες του. Δίστασε. Τελικά το άφησε απρόθυμα να πέσει στη σακούλα.
Αδειάζει το σκληρό δίσκο του υπολογιστή από τα αρχεία του. Τα φορτώνει σε φορητό σκληρό δίσκο. Δε θα τα χρησιμοποιήσει, αλλά ο υπολογιστής δεν του ανήκει. Του τον χάρισε ο διευθυντής του από πραγματική εκτίμηση, επειδή κατανοούσε ότι δε θα κρατούσε πικρία επειδή ο ίδιος δεν έγινε διευθυντής.
Ο διευθυντής του ήξερε ότι θα μπορούσε να στηρίζεται πάνω του. Περιεργάζεται το φορητό σκληρό δίσκο. Δεν του χρειάζεται. Στη σακούλα!
Είχε έρθει το απόγευμα. Είχε μαζέψει αρκετές σακούλες σκουπιδιών. Αυτά ήταν τα σκουπίδια μιας ζωής. Τι τα κρατούσε άραγε; Τώρα του φαίνεται απλώς γελοίο ότι τόσα χρόνια κρατούσε σαν κομμάτια του εαυτού του όλα αυτά τα ταπεινά μικροπράγματα. Τώρα και μόνο τώρα κατανοούσε ότι δεν τα χρειαζόταν.
Από το βάθος του διαδρόμου ακούγονται φωνές γυναικών. Είναι οι καθαρίστριες που έρχονται για το απογευματινό καθάρισμα των γραφείων. Στο γυμνό γραφείο (ποτέ δεν ήταν τόσο καθαρό) αφήνει ένα σημείωμα.
«Κύριε διευθυντά, σας παραδίνω το γραφείο καθαρό και άδειο. Πέρασα πολύ καλά όλα αυτά τα χρόνια.
Τρία πράγματα ΔΕ θέλω να κάνετε για μένα: α) Να με κάνετε ομότιμο καθηγητή, β) Να με κάνετε επίτιμο διδάκτορα και γ) Να μου παραδώσετε τιμητικό τόμο. Επίσης σας ικετεύω! ΔΕ θέλω αποχαιρετιστήριο πάρτι! Τα κλειδιά παραδόθηκαν στις καθαρίστριες. Καληνύχτα».
Ανάλαφρος σαν πουλάκι χάθηκε σιγοτραγουδώντας μέσα στη νύχτα…
–Ο κ. Παναγιώτης Βλαχογιαννόπουλος είναι καθηγητής Παθολογίας και Ανοσολογίας στην Κλινική και το Εργαστήριο Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με ιδιαίτερο ταλέντο και στη λογοτεχνία, όπως αποδεικνύει και το παραπάνω κείμενο στο οποίο περιγράφει τη μελλοντική του συνταξιοδότηση…
