Στην αρχαία Θουρία, στην εύφορη πεδιάδα της Μεσσηνίας, δέκα λεπτά από την Καλαμάτα, Ιούλιο με Αύγουστο ανασκάπτει κάθε καλοκαίρι η δρ Ξένη Αραπογιάννη, όμως φέτος μετέθεσε την έρευνα στα μέσα Σεπτεμβρίου. Ο λόγος είναι οι υψηλές θερμοκρασίες αλλά και η ολοκλήρωση του εμβολιασμού του προσωπικού που απασχολείται στην ανασκαφή του αρχαίου θεάτρου, τα κατάλοιπα του οποίου αποκάλυψε το 2016.
Το ενδιαφέρον σε αυτό το αρχαίο θέατρο του 3ου αι. π.Χ. είναι η σκηνοθήκη του. Οι παράλληλες αύλακες πάνω στις οποίες συρόταν η ξύλινη κινητή σκηνή για τις παραστάσεις της εποχής είναι εντυπωσιακές. Στις ίδιες ράγες έσυραν μετά την ολοκλήρωση του θεάματος την ξύλινη σκηνή, προκειμένου να φυλαχτεί μέχρι την επόμενη παράσταση.
Η επίτιμη έφορος αρχαιοτήτων που ανασκάπτει υπό την αιγίδα της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας κάνει έναν απολογισμό της περυσινής έρευνας πριν ξεκινήσει το φθινόπωρο τη νέα ανασκαφή.
«Ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη της σκηνοθήκης και όλο το μήκος των λίθινων αυλάκων της κινητής σκηνής που είναι 50 μέτρα. Επίσης, αποκαλύψαμε μικρό τμήμα του κατώτερου μέρους του κοίλου και θα προχωρήσουμε σε μεγαλύτερη έκταση. Το κοίλον είναι μεγάλο και χρειάζεται πολλή δουλειά. Πέρυσι βρέθηκε επίσης μεγάλος αριθμός πεσμένων εδωλίων στο τμήμα που ανασκάψαμε. Εδώλια τα οποία κατολίσθησαν από τις κερκίδες του αρχαίου θεάτρου», λέει η ανασκαφέας στην «Κ».
Δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα για τη χωρητικότητα του θεάτρου πριν ολοκληρωθεί η ανασκαφή του κοίλου. «Πάντως έχουμε μια εικόνα της φυσικής κατάστασης, αλλά όχι την εικόνα του αρχαίου θεάτρου. Δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε επιθέατρο, κάτι που πρέπει να ερευνηθεί».
Τον Σεπτέμβριο η ανασκαφική ομάδα θα εστιάσει στο κοίλον και εκατέρωθεν της σκηνής, για να ερευνηθεί εάν υπάρχουν επιπλέον κατασκευές και βοηθητικοί χώροι. «Είναι σημαντικό ότι πέρυσι βρήκαμε ένα αρχαίο λιθόκτιστο πηγάδι, στο οποίο κατέληγαν τα νερά της ορχήστρας του θεάτρου στον αποχετευτικό αγωγό. Βρέθηκε σε άριστη κατάσταση διαχείρισης».
Ενδιαφέροντα ήταν και τα αποτελέσματα των δοκιμαστικών ανασκαφικών τομών στο ευρύτερο περιβάλλον του θεάτρου όπου αποκαλύφθηκαν θεμέλια μεγάλων δημόσιων οικοδομημάτων. Εντοπίστηκε και καθαρίστηκε ένα ρωμαϊκό λουτρό του οποίου την ύπαρξη δεν γνωρίζαμε στην περιοχή της αρχαίας Θουρίας.
«Γνωρίζαμε την ύπαρξη του ρωμαϊκού λουτρού, το οποίο άλλωστε είναι ορατό στην πεδιάδα, κάτω από τους πρόποδες της αρχαίας πόλης, αλλά όχι στο περιβάλλον του θεάτρου. Το εύρημα εντοπίστηκε σε όμορες ιδιοκτησίες ανθρώπων οι οποίοι εγγράφως μάς έδωσαν την άδεια να ερευνήσουμε στα κτήματά τους. Είναι θετική συγκυρία ότι έχουμε τη συμπαράσταση των κατοίκων οι οποίοι μας εμπιστεύονται και μας δίνουν την άδεια να ερευνήσουμε. Αυτό το ρωμαϊκό λουτρό πρέπει να είναι πολύ εκτεταμένο γιατί τα ρωμαϊκά λουτρά συνήθως ήταν δημόσια οικοδομήματα και καταλάμβαναν πολύ μεγάλη έκταση».
Η ανασκαφέας υπογραμμίζει ότι στα όρια της αρχαίας πόλης που είναι στην ακρόπολη δεν είχαν εντοπίσει μέχρι τώρα ρωμαϊκά κατάλοιπα. «Είχαμε βυζαντινά, μεταβυζαντινά και χριστιανικά ακριβώς όμως πάνω στην αρχαία φάση. Είναι το πρώτο ρωμαϊκό που εντοπίζουμε στην περιοχή της αρχαίας ακρόπολης. Ελπίζω φέτος να είμαστε καλά για να συνεχίσουμε στις τομές καθώς και να προχωρήσουμε σε καινούργιες. Έχουμε ανοιχτά πολλά πεδία».
Το πρόγραμμα συντήρησης του θεάτρου ακόμη δεν έχει ξεκινήσει, τα λείψανα είναι σε καλή κατάσταση και στο τέλος κάθε ανασκαφικής περιόδου καλύπτονται για να προστατευθούν τους χειμερινούς μήνες. Έχει πάντως ξεκινήσει ένα πρόγραμμα καταγραφής και ψηφιοποίησης κάθε αρχιτεκτονικού μέλους που ήρθε στο φως. «Πιστέψτε με, είναι τεράστια δουλειά. Θέλουμε να υπήρχε πλήρης και απόλυτη τεκμηρίωση ώστε όταν ολοκληρωθεί η ανασκαφή να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στο πρόγραμμα αναστήλωσης».
Είναι επίσης ενδιαφέρον ότι πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά αποψίλωση σε τμήμα του αρχαίου λατομείου το οποίο καταλαμβάνει ολόκληρο λόφο. Υπάρχουν τα ίχνη του δρόμου που συνέδεε την αρχαία πόλη με το αρχαίο λατομείο ασβεστολίθου από το οποίο γινόταν η εξόρυξη για την οικοδόμηση των περισσότερων κτιρίων της περιοχής. «Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο από την αρχαία πόλη. Είναι καταπληκτικό και σώζεται σε άριστη κατάσταση με μέτωπο εξόρυξης που φτάνει τα 5-6 μέτρα, και εμφανέστατα τα λατομικά ίχνη».
Η άλλη είδηση αφορά το Ασκληπιείο, σπουδαίο θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο, χώρος καθαρισμένος, οργανωμένος, περιφραγμένος σήμερα, αλλά δυστυχώς δεν είναι επισκέψιμος. Ένα άγνωστο ιερό που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, για το οποίο, όπως έγραψε η Ξένη Αραπογιάννη, δεν υπήρχαν αρχαίες μαρτυρίες ή σύγχρονες πληροφορίες, ενώ και ο ίδιος ο περιηγητής Παυσανίας φαίνεται ότι το αγνοούσε.
Πριν από λίγες ημέρες το επισκέφθηκε ο ανασκαφέας – αναστηλωτής των μνημείων του Ασκληπιείου της Επιδαύρου, Βασίλης Λαμπρινουδάκης, ο οποίος επεσήμανε μεγάλες ομοιότητες με το Ασκληπιείο της Επιδαύρου. «Ήταν πολύ εποικοδομητική επίσκεψη, βρήκαμε πολλά κοινά στοιχεία στην αρχιτεκτονική των δύο ιερών και στις λατρευτικές συνήθεις και θέλουμε να προχωρήσουμε στη συγκριτική αρχαιολογική μελέτη των δύο ιερών».
Οικονομική στήριξη
Στις αρχές Ιουλίου ο δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος συναντήθηκε με τον γ.γ. του ΥΠΠΟΑ Γ. Διδασκάλου και εκπροσώπους των υπηρεσιών για την οικονομική υποστήριξη του ανασκαφικού έργου της αρχαίας Θουρίας. Έχουν δεσμευτεί 182.000 ευρώ από δημοτικούς πόρους και αναμένεται η υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης.
Μέγας χορηγός των ανασκαφών είναι το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, επίσης το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, ενώ οικονομική ενίσχυση υπάρχει και από την Περιφέρεια Πελοποννήσου κυρίως στον τομέα προστασίας και ανάδειξης των μνημείων που ήλθαν στο φως από τις ανασκαφές.
της Γιώτας Συκκά, “Καθημερινή”
