Κακοποιητικές συμπεριφορές και βιαιοπραγίες, όχι μόνο ανάμεσα σε μέλη οικογενειών, αλλά ακόμα και μεταξύ αγνώστων πολιτών, αποδεικνύουν τα περιστατικά που φτάνουν την περίοδο της πανδημίας – εντός και εκτός καραντίνας- στο Νοσοκομείο της Καλαμάτας τα οποία καλείται να εξετάσει ο ιατροδικαστής Μεσσηνίας Γιάννης Δούζης.
Τα περιστατικά, όπως μας λέει ο κ. Δούζης στη συνέντευξη που ακολουθεί, έχουν αυξηθεί σημαντικά και πλέον πολλά είναι για ασήμαντη αφορμή.
Μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε με την άρση των μέτρων της καραντίνας με περιστατικά βιαιοπραγίας ακόμα και μεταξύ αγνώστων.
Φυσικά, δεν έλειψαν και τα περιστατικά ενδοοικογενιακής βίας, όπου ευτυχώς όπως σημείωσε ο κ. Δούζης, αρκετές γυναίκες βρήκαν το κουράγιο και τη δύναμη να τα καταγγείλουν.
Η πλειοψηφία των περιστατικών χαρακτηρίζονται απλά έως ασήμαντα ως σωματικές βλάβες, με εξαίρεση ελάχιστα με σοβαρότερες κακώσεις.
Σημαντικές είναι και οι συμβουλές που δίνει ο ιατροδικαστής κ. Δούζης, σε θύματα βίας για το τι πρέπει να κάνουν μετά από ένα τέτοιο περιστατικό.
Η πανδημία έχει επιφέρει μεγάλες αλλαγές στην ζωή μας, κανείς δεν μπορεί να πει αν θα επανακτήσουμε ποτέ την «κανονικότητά» της προ κορωνοϊού εποχής και καθώς φαίνεται, όλη αυτή η υγειονομική κρίση επηρεάζει πάμπολλες πλευρές της καθημερινότητάς μας, αλλά και της συμπεριφοράς μας από τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόζονται σχεδόν δύο χρόνια τώρα.
Ως ιατροδικαστής που καλείστε να αντιμετωπίσετε και περιστατικά βιαιοπραγιών, ενδοοικογενειακής βίας και άλλα, έχετε παρατηρήσει αλλαγές ή αύξηση τέτοιων περιστατικών στην περιοχή μας;
Όπως σε όλη την Ελλάδα έτσι και στο νομό μας παρατηρήθηκε αύξηση αυτών των περιστατικών βίας και κακοποίησης, τόσο ενδοοικογενειακά όσο και άλλα.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία , το πρώτο εξάμηνο του 2021 η γραμμή 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, δέχτηκε πάνω από 4 χιλιάδες κλήσεις, από τις οποίες οι 2.869 αφορούσαν σε περιστατικά βίας.
Στο νομό μας, αρκετές είναι οι γυναίκες που βρήκαν το κουράγιο και τη δύναμη να καταγγείλουν τα περιστατικά και να φτάσουν σε μια ιατροδικαστική δομή.
Οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι σε αυτό βοήθησε και η καμπάνια που είχαμε όλο αυτό το καιρό στα ΜΜΕ, όπου πληροφορήσαμε τα θύματα κακοποίησης για τις δυνατότητες και δικαιώματα που έχουν και το τι πρέπει να κάνουν και που να απευθυνθούν.
Η αύξηση αυτή, που όπως μας λέτε δεν αφορά μόνο επεισόδια μεταξύ μελών οικογενειών, αλλά και πολιτών μεταξύ τους, συνήθως, για μικροδιαφορές, εκτιμάται ότι οφείλεται στην πίεση που έχει δεχτεί ο κόσμος το διάστημα της πανδημίας ή διακρίνετε άλλους λόγους;
Μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήσαμε όταν έγινε άρση των μέτρων της καραντίνας όπου συναντούσαμε περιστατικά βιαιοπραγίας μεταξύ γειτόνων, συγγενών και άγνωστων μεταξύ τους για λόγους ασήμαντους, όπως περιουσιακά ή ακόμα και για μια θέση πάρκινγκ.
Ο λόγος που έγινε αυτή η αύξηση, τόσο κατά τη διάρκεια της καραντίνας όσο και μετά τη λήξη της είναι θέμα που δεν αγγίζει τα όρια της Ιατροδικαστικής τόσο, όσο της ψυχολογίας και εγκληματολογίας.
Εμείς καλούμαστε να απαντήσουμε στις ανακριτικές αρχές το πώς έγινε το περιστατικό και πόσο βίαιο ή όχι ήταν και όχι το γιατί έγινε.
Οι κακοποιήσεις και οι ξυλοδαρμοί, εστιάζονται μόνο από άνδρες προς γυναίκες ή έχουμε και περιστατικά βίας από γυναίκες;
Τα περιστατικά που προκαλούνται από τις γυναίκες είναι πολύ λίγα στο νομό μας και θα τολμήσω να πω ότι αγγίζει το 1% των περιστατικών.
Σε όλα αυτά τα περιστατικά που έχετε αντιμετωπίσει, τι σας έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον;
Μετά από τόσα χρόνια σε αυτή τη δουλειά δε νομίζω ότι υπάρχει κάτι που να αφορά βιαιοπραγία και κακοποίηση που να μου κινεί τόσο το ενδιαφέρον. Πλέον, όλα μπορεί να τα περιμένει κανείς στη δουλειά μας.
Στο νομό μας ευτυχώς, τα περιστατικά είναι απλά έως ασήμαντα σα σωματικές βλάβες, με εξαίρεση ελάχιστα με σοβαρότερες κακώσεις.
Για όλα αυτά τα περιστατικά που εξετάζετε, γίνονται καταγγελίες από τα θύματα στις αρχές ή το αποφεύγουν;
Τα τελευταία τρία χρόνια η Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, όπως και με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος έχει κάνει μεγάλα βήματα για την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών.
Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) φιλοξένησε 23 γυναίκες με 20 παιδιά, ενώ κατά τη διάρκεια της δεύτερης καραντίνας το ΞΕΕ προσέφερε δωρεάν διαμονή και σίτιση σε 33 γυναίκες με 29 παιδιά.
Σημειώνεται πως το «Χαμόγελο του Παιδιού» προσέφερε δωρεάν εξετάσεις στα παιδιά, ενώ η Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία (ΕΙΕ) εξετάσεις στα θύματα βίας.
Σαν ΕΙΕ παρείχαμε δωρεάν συμβουλές και καθοδήγηση σε τέτοια περιστατικά σε όλη τη διάρκεια αυτών των χρόνων, μέσα από τη δημοσιοποίηση των τηλεφώνων των ιατροδικαστικών δομών σε όλη την Ελλάδα αλλά και τη συμμετοχή ιδιωτών συναδέλφων ιατροδικαστών.
Αρκετά άτομα περιορίστηκαν σε τηλεφωνική επικοινωνία μαζί μας καθαρά για συμβουλευτικούς λόγους. Κάποια από αυτά συνέχισαν αυτή την επικοινωνία γιατί τα περιστατικά συνεχίζονταν.
Συνήθως μας καλούσαν άτομα τα οποία δεν ήθελαν να το καταγγείλουν στην αστυνομία ή σε κάποια άλλη δομή υποστήριξης, είτε γιατί δεν ήθελαν να γίνει γνωστό στον κύκλο τους, είτε γιατί η οικονομική τους κατάσταση δεν τους επέτρεπε να κάνουν το βήμα που έπρεπε. Άλλα, πολλές φορές, γιατί φοβόντουσαν για την ίδια τους τη ζωή ή και των παιδιών τους. Υποχρέωση μας όμως πάντα είναι να πείθουμε τα άτομα αυτά να το καταγγείλουν και να πάρει το δρόμο που πρέπει η υπόθεσή τους.
Τι συμβουλεύετε τα θύματα κακοποίησης; Ποιες είναι οι κινήσεις που πρέπει να κάνουν;
Σε περίπτωση ξυλοδαρμού, η διαδικασία που μπορεί να ακολουθήσει μία γυναίκα είναι, είτε να υποβάλει άμεσα μήνυση εναντίον του δράστη, είτε να εκμεταλλευτεί το τρίμηνο περιθώριο που έχει δικαίωμα από το νόμο. Στην περίπτωση που υποβάλει άμεσα μήνυση θα λάβει από το κατά τόπους αστυνομικό τμήμα εντολή ιατροδικαστικής εξέτασης και σε αυτή την περίπτωση η εξέταση είναι εντελώς δωρεάν και πραγματοποιείται στο νοσοκομείο Καλαμάτας.
Στην περίπτωση που η γυναίκα επιθυμεί να εκμεταλλευτεί το χρονικό περιθώριο του τριμήνου, τότε θα πρέπει να επισκεφθεί ένα ιδιωτικό ιατροδικαστικό ιατρείο για την πιστοποίηση των τραυμάτων και τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης.
Σε περίπτωση βιασμού, είναι σημαντικό η γυναίκα να επισκεφθεί έναν ιατροδικαστή το συντομότερο δυνατό. Ειδικά στις περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης, ο χρόνος, δυστυχώς, δεν είναι σύμμαχος των θυμάτων.
Αν μία γυναίκα προσφύγει άμεσα, μέσα σε 72 ώρες το πολύ, σε έναν ιατροδικαστή, είναι δυνατό, πέρα από την ορθή πιστοποίηση του βιασμού, να πραγματοποιηθούν και εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες είναι δυνατόν να ταυτοποιήσουν το δράστη. Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να μην πραγματοποιήσουν λουτρό πριν από την επίσκεψή τους στον ιατροδικαστή, ενώ θα πρέπει να αφαιρέσουν τα ρούχα και τα εσώρουχα που φορούσαν και να τα τοποθετήσουν σε μία καθαρή, κατά προτίμηση, χάρτινη σακούλα.
Της Βίκυς Βετουλάκη
