Οι πυρκαγιές (για την ώρα;) σταμάτησαν. Χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων καταστράφηκαν. Η πολιτεία, μέσω της κυβέρνησης, έκανε το καθήκον της: Ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υπουργοί για καθησυχαστικούς και επικοινωνιακούς κυρίως λόγους προσπάθησαν ως συνήθως με δηλώσεις του τύπου «όλα τα καμένα δάση από πυρκαγιές θα αναδασωθούν». Οι δηλώσεις αυτές ικανοποίησαν τους πολίτες.
Για λόγους επικοινωνιακούς ο πρωθυπουργός δηλώνει ότι «το περιβάλλον είναι δάνειο που το οφείλουμε στα παιδιά μας», ενώ πίσω από αυτή τη δήλωση κρύβεται η διαρκής κακοποίηση του περιβάλλοντος και της γης που είναι δική μας και την καταστρέφουμε για λογαριασμό των παιδιών μας (αρχή της «βιώσιμης» καταστροφής των φυσικών πόρων!).
Η δήλωση του πρωθυπουργού ότι «θα προβεί άμεσα σε αναδασώσεις των καμένων δασικών εκτάσεων», που είναι επανάληψη της ίδιας ακριβώς δήλωσης σχετικά με την περυσινή πυρκαγιά της περιοχής της Ραφήνας, αποτελεί το αυτονόητο που επιβάλλει η σχετική συνταγματική διάταξη με την οποία καθίσταται υποχρεωτική η κήρυξη ως αναδασωτέας της δασικής έκτασης που καταστράφηκε από πυρκαγιά.
Επομένως και αυτή η δήλωση του πρωθυπουργού γίνεται για λόγους εντυπώσεων. Οι ωραίες δηλώσεις αυτές αρέσουν, αλλά, τελικά, και ωραία καίγονται.
Σύμφωνα με τις σχετικές περί προστασίας των δασών διατάξεις του νόμου, προκειμένου περί κηρύξεως εκτάσεων ως αναδασωτέων λόγω καταστροφής δάσους ή δασικής έκτασης, η δασική υπηρεσία έχει υποχρέωση να καταρτίσει ειδικό πρόγραμμα αναδάσωσης και στη συνέχεια να επακολουθήσει η πραγματοποίηση της αναδάσωσης βάσει μελέτης που καταρτίζεται από την ίδια υπηρεσία. Με τη μελέτη αυτή καθορίζεται το είδος της δασικής βλάστησης, οι εργασίες φύτευσης ή άλλες ενέργειες για τη διευκόλυνση της αναγέννησης και τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της αναδάσωσης. Αλλά με ποιον τρόπο να καταρτίσει το πρόγραμμα αυτό, εφόσον λόγω ανυπαρξίας δασολογίου και δασικών χαρτών δε γνωρίζει πού αρχίζει και πού τελειώνει το δάσος και η δασική έκταση. Έτσι, μετά την πυρκαγιά η Δασική Υπηρεσία συνήθως για να απαλλαγεί των ευθυνών της προβαίνει σε μια αυθαίρετη και πρόχειρη οριοθέτηση της αναδασωτέας έκτασης που μερικές φορές, ελλείψει δασικών χαρτών, αφήνει απέξω δασικές εκτάσεις ή και αντίστροφα επεκτείνεται και σε πόλεις με εγκεκριμένο σχέδιο και οικισμούς προ του 1923, στις οποίες απαγορεύεται η αναδάσωση σύμφωνα με το νόμο και την πάγια νομολογία του ΣτΕ.
Αφού κηρυχθεί η περιοχή ως αναδασωτέα, σε ελάχιστες περιπτώσεις ακολουθεί η πραγματοποίησή της αναδάσωσης. Ουδείς σχεδόν ασχολείται με την πραγματοποίηση της αναδάσωσης. Ο ρόλος των πολιτικών τελείωσε αμέσως μετά την αυτονόητη δήλωση ότι θα κηρύξουν ως αναδασωτέα την περιοχή που κάηκε και οι δασικές υπηρεσίες σε ελάχιστες περιπτώσεις παρακολουθούν την πορεία της πραγματοποίησης της αναδάσωσης.
Πολιτικοί και δασικές υπηρεσίες απλοί θεατές. Την αδράνεια και απραξία αυτή εκμεταλλεύονται οι ενδιαφερόμενοι ιδιώτες, οι οποίοι θεωρούν ότι είναι κρίμα να μην πραγματοποιηθεί η αναδάσωση και για το λόγο αυτό με πρωτοβουλία τους γίνεται η φύτευση. Όμως, αντί δένδρων, «φυτεύουν» οικοδομές.
Συμπερασματικά, όπως πρόσφατα δήλωσε υπουργός της κυβέρνησης «ξεχάστε τους δασικούς χάρτες», η περιοχή της αναδάσωσης, λόγω έλλειψης δασολογίου και δασικών χαρτών, είναι καταδικασμένη να μετατρέπεται σε περιοχή προς μελλοντική οικοδόμηση (reserves foncieres). Περιμένουμε την επόμενη φωτιά για να βγει ο πρωθυπουργός και να δηλώσει με το γνωστό στυλ «προχωράμε αταλάντευτοι (δηλαδή ατσαλάκωτοι), δεν κοιτάζουμε πίσω στο συντηρητικό παρελθόν, όπου ήταν δάσος θα ξαναγίνει δάσος» και ο αρμόδιος υπουργός ότι «θα πράξουμε το παν δυνατόν για να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες της πυρκαγιάς. Καταπληκτικοί ξύλινοι και τετριμμένοι λόγοι. Έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν και μερικά «τρωκτικά» που λυμαίνονται το δημόσιο τομέα. Η ελληνική κοινωνία έχει γίνει με την ανοχή μας κοινωνία βολέματος και ατιμωρησίας. Και η ζωή συνεχίζεται.
Θέλει αρετή και τόλμη, όχι μόνον η κήρυξη, αλλά και η πραγματοποίηση, καθώς και η άρση, σε περίπτωση πλάνης περί τα πράγματα, της αναδάσωσης. Επίσης, επιτέλους, ας προχωρήσει το δασολόγιο και οι δασικοί χάρτες. Αυτές είναι πραγματικές μεταρρυθμίσεις, που αποτελούν στοιχεία επανίδρυσης του κράτους και όχι τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα για να διατηρηθεί η εξουσία.
Του Δημήτρη Γ. Χριστοφιλόπουλου
Καθηγητή Πανεπιστημίου, μέλους του Συλλόγου
Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών
