Με το Ν. 1285/1982 (ΦΕΚ/115Α), επί πρωθυπουργίας Ανδρέα Παπανδρέου, καθιερώθηκε ως ετήσιος πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης η Επέτειος της Μάχης του Γοργοπόταμου. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου έγινε τη νύχτα της 25ης προς 26η Νοεμβρίου του 1942 από αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ σε συνεργασία με Βρετανούς σαμποτέρ.
Η εθνική αντίσταση εναντίον της τριπλής κατοχής (Γερμανοί- Ιταλοί –Βούλγαροι) ήταν πολύμορφη και συμμετείχε το σύνολο σχεδόν του ελληνικού λαού.
Έξι εικόνες από την περιοχή της Ορεινής Τριφυλίας και το αίτημα για απόδοση δικαιοσύνης.
Εικόνα πρώτη. Την 27η Ιουλίου 1941 στο Κοπανάκι ιδρύθηκε η αντιστασιακή οργάνωση Νέα Φιλική Εταιρεία (Ν.Φ.Ε.) Ορεινής Τριφυλίας, που αργότερα προσχώρησε στο ΕΑΜ.
Εικόνα δεύτερη. Την 29η Οκτωβρίου 1942 πραγματοποιήθηκε στο λόφο «Μαστραντώνη στο Σιτοχώρι (Πιτσά) η πρώτη στην Πελοπόννησο ρίψη όπλων και εφοδίων από συμμαχικό αεροπλάνο.
Εικόνα Τρίτη. Την Κυριακή 21 Μαρτίου 1943 στο παζάρι του Κοπανακίου έγινε συλλαλητήριο κατά της σχεδιαζόμενης από τους Γερμανούς πολιτικής επιστράτευσης και της υποχρέωσης του ανδρικού πληθυσμού της χώρας μας να προσφέρει στις δυνάμεις κατοχής εργασία, ακόμα και έξω από την Ελλάδα. Στη διάρκεια του συλλαλητηρίου έγινε η πρώτη δημόσια εμφάνιση της ανταρτοομάδας Ορεινής Τριφυλίας, που είχε συγκροτηθεί την 28η Φεβρουαρίου 1943 στην Κόκλα.
Εικόνα τέταρτη. Τη νύχτα της 21ης προς 22α Μαΐου 1943 στη θέση «Λόγγο», μεταξύ Πλατανίων και Αυλώνας έγινε ρίψη όπλων και εφοδίων από συμμαχικό αεροπλάνο με την παρουσία και τον έλεγχο αγγλικής στρατιωτικής αποστολής, που είχε εγκατασταθεί στη θέση «βουνί» των Πλατανίων.
Εικόνα πέμπτη. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 δύο γερμανικές διμοιρίες της 116 Επιλαρχίας Αναγνωρίσεως κινούνται για επιθετική αναγνώριση προς τον Αετό και προς το Πιτσά (Σιτοχώρι). Και οι δύο διμοιρίες έρχονται σε επαφή με αντάρτικες ομάδες του ΕΛΑΣ (που κατευθύνονται προς τις ιταλικές βάσεις Κυπαρισσίας – Φιλιατρών – Γαργαλιάνων, με σκοπό τον αφοπλισμό των Ιταλών) και σε μάχες που ακολουθούν εξοντώνονται.
Εικόνα έκτη. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1943 οι Γερμανοί προχωρούν σε μαζικά «αντίποινα» με σκοπό την τρομοκράτηση του άμαχου πληθυσμού. Με συνεχείς βολές πυροβολικού πυρπολούν και καταστρέφουν τον Αετό. Στη συνέχεια μεταβαίνουν στο χωριό, το λεηλατούν και το καίνε. Όσοι βρέθηκαν στο χωριό εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς ή κάηκαν, ενώ σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν εκτελέστηκαν και κάτοικοι γειτονικών χωριών. Ο Αετός έχει χαρακτηριστεί μαρτυρικό χωριό και συμμετέχει στο Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών “Ελληνικά Ολοκαυτώματα”.
Απονομή δικαιοσύνης. Οι οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα παραμένουν ενεργές. Αφορούν στο κατοχικό δάνειο, στις αποζημιώσεις των θυμάτων, στις επανορθώσεις δημοσίων αγαθών και στην επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών που λεηλατήθηκαν.
Αξίζει να σημειωθεί πως τόσο η Βουλγαρία όσο και η Ιταλία ανταποκρίθηκαν στις οφειλές τους. Το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών και το Δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της Ελλάδας «Ελληνικά Ολοκαυτώματα» αναδεικνύουν το θέμα των γερμανικών οφειλών στο σύνολό του.
Τιμούμε την Εθνική μας Αντίσταση!
Υπερασπιζόμαστε την ιστορική μνήμη!
Αγωνιζόμαστε για δικαιοσύνη!
Του Δημήτρη Α. Δριμή,
Μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών «Ελληνικά Ολοκαυτώματα», τ. δημάρχου Αετού
