Στη Βουλή βρίσκεται, από την περασμένη Παρασκευή, το νομοσχέδιο «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση και ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων απολιγνιτοποίησης».
“Η χάραξη της πολιτικής Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης έρχεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με το στόχο που έχουμε θέσει ως κυβέρνηση για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου στις λιγνιτικές περιοχές της χώρας και το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων το αργότερο έως το 2028”, αναφέρει με ανακοίνωσή του το υπουργείο Ανάπτυξης.
“Με την ανωτέρω νομοθετική πρωτοβουλία, η χώρα μας καθίσταται πρωτοπόρος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι ρυθμίσεις που εισάγονται αφορούν στις περιοχές που αναφέρονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ), που συνοδεύουν το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ ΔΑΜ 2021-2027 και βρίσκονται στο στάδιο της τελικής έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Συγκεκριμένα, την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τους Δήμους Μεγαλόπολης, Τρίπολης, Γορτυνίας και Οιχαλίας Μεσσηνίας, που εξαρτώνται από την εξόρυξη και χρήση λιγνίτη, καθώς και τις Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης, που εξαρτώνται από τη χρήση πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Το νομοσχέδιο αυτό θεσπίζει ένα ολιστικό μοντέλο διακυβέρνησης και συντονισμού των εμπλεκόμενων φορέων, που θα καλύπτει τα επίπεδα του σχεδιασμού, του προγραμματισμού, της διαχείρισης και της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, με στόχο τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα, ταχύτητα και διαφάνεια.
Εισάγεται ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που αντιμετωπίζει τις σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης, εξαλείφοντας γραφειοκρατικά εμπόδια ως προς την υλοποίηση σημαντικών έργων για την εθνική οικονομία.
Η μορφή αυτού του πλαισίου είναι συνεκτική και ενιαία για τη βέλτιστη και έγκαιρη αξιοποίηση των διαθέσιμων προς το σκοπό αυτό ευρωπαϊκών πόρων και τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των προσπαθειών της χώρας να οργανώσει σωστά τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση και να προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον.
Το εγχείρημα της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης εμπεριέχει δύο βασικές προκλήσεις. Η μία πρόκληση αφορά στην αντιμετώπιση των ευρύτερων οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων και ειδικότερα της ανεργίας, καθώς η απασχόληση στις εν λόγω περιοχές είναι σχεδόν πλήρως εξαρτημένη από τις λιγνιτικές μονάδες, αλλά και των παράπλευρων απωλειών που σχετίζονται με τη θέρμανση των κατοίκων και το κόστος της ενέργειας.
Η δεύτερη αφορά στο μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου των περιοχών μετάβασης, μέσα από την υλοποίηση μεγάλων και πρότυπων αναπτυξιακών έργων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Προς αυτό το σκοπό θα συμβάλει η προώθηση των επενδύσεων σε τομείς, όπως η «καθαρή» ενέργεια, η βιομηχανία και το εμπόριο, η «έξυπνη» αγροτική παραγωγή, ο βιώσιμος τουρισμός, η τεχνολογία και η εκπαίδευση.
Ο στόχος μας ταυτίζεται με τον τίτλο του νομοσχεδίου. Η μετάβαση θα είναι δίκαιη για όλους”, καταλήγει η ανακοίνωση.
Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζεται ότι το νομοσχέδιο περιέχει άρθρα για ένα στρατό προσλήψεων στελεχών και με πρόσθετες αμοιβές, καύση απορριμμάτων, σχέδια που θα εκπονούνται στην Αθήνα χωρίς να δίνεται λόγος στις τοπικές κοινωνίες, νέες ρυθμίσεις για το πώς θα εκπονούνται τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια.
Ειδικότερα, σε πρόσφατη κυβερνητική παρουσίαση, ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης, Ν. Παπαθανάσης, ανέφερε ότι «δεν μπορεί να παραδώσει η ΔΕΗ τα εδάφη εάν δεν υπάρξει αποκατάσταση και, άρα, θα πρέπει να δαπανήσει πολλά χρήματα».
Όμως, στο άρθρο 21 του νομοσχεδίου προβλέπεται ότι θα υπάρχει δυνατότητα απόθεσης των υλικών κατεδάφισης κτηρίων της ΔΕΗ όπως οι ατμοηλεκτρικοί σταθμοί για την αποκατάσταση των λιγνιτωρυχείων ακόμη και χωρίς Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Θα αρκεί, όπως αναφέρεται, μια τεχνική έκθεση «για ενημέρωση των αρμοδίων αρχών».
Τέλος, ενώ στις αρχικές συζητήσεις γινόταν λόγος για δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων στα παλιά λιγνιτωρυχεία, τώρα μπαίνει διάταξη που αναφέρει ότι «εφόσον δεν είναι εφικτή η αναδάσωση των εκτάσεων αυτών», είναι επιτρεπτή η επέμβαση και για παραγωγή ενέργειας από απορρίμματα.
