Τη Δευτέρα 21 Μαρτίου 2022 θα γίνει το Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας, μέσα από μια διπλή αβεβαιότητα, που αφορά την πανδημία τουCOVID-19 που βρίσκεται, ίσως και στα τελειώματά της (μένει να το δούμε), αλλά και του δεύτερου ευρωπαϊκού πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας, μετά το 1945[1]. Ο πόλεμος αυτός έχει δημιουργήσει μια πρόσθετη στρατηγική σημασία με την απειλή έλλειψης σιτηρών, εφ όσον οι εμπόλεμες χώρες – περιοχές, θεωρούνται ο σιτοβολώνας της Ευρώπης και παράγουν το 40% των ευρωπαϊκών αναγκών στο βασικό προϊόν που παρασκευάζει το ψωμί και τα αρτοσκευάσματα.
Οι υπουργοί Γεωργίας και Αλιείας θα συναντηθούν στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν την κατάσταση της αγοράς μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Επίσης, στην ημερήσια διάταξη περιλαμβάνονται τα εμπορικά πρότυπα για τα γεωργικά προϊόντα διατροφής και τα στρατηγικά σχέδια των κρατών μελών στο πλαίσιο της νέας κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ). Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία θα μπορούσε ενδεχομένως να έχει σημαντικό αντίκτυπο στο γεωργικό εμπόριο, καθώς και στην τιμή και τη διαθεσιμότητα γεωργικών προϊόντων διατροφής και βασικών γεωργικών εισροών, τόσο στην ΕΕ όσο και σε όλο τον κόσμο. Αν λυθούν τα προγραμματισμένα σημεία της ατζέντας των υπουργών, η Επιτροπή θα ενημερώσει σχετικά με τη διαδικασία αξιολόγησης των εθνικών στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ.
Η συζήτηση ενδέχεται να επικεντρωθεί στον προσδιορισμό μέτρων για την κατοχύρωση της επισιτιστικής ασφάλειας στην ΕΕ, τόσο για την περίοδο αμέσως μετά την εισβολή όσο και σε πιο μακροπρόθεσμο επίπεδο. Ενδέχεται επίσης να εξεταστεί ο πιθανός αντίκτυπος του πολέμου στον επισιτιστικό εφοδιασμό των χωρών εκτός της ΕΕ.
Πώς όμως, μπορεί να τύχει διαχείρισης η αβεβαιότητα; Αν συμφωνήσουμε με το διεθνούς ακτινοβολίας σύμβουλο Mckinsey[2], σε φυσιολογικούς καιρούς, σημειώνει, ότι οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν πολλές αβεβαιότητες ποικίλων συνεπειών. Ωστόσο, σε περιόδους ακραίας αβεβαιότητας, ο συνήθης τρόπος εργασίας περιορίζεται υπερβολικά. Οι ηγέτες πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με τα εργαλεία για να σχεδιάζουν, να προσαρμόζονται και να ανταποκρίνονται σε πρωτοφανείς κρίσεις. Ποια είναι τα καλύτερα διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από μια συνεχιζόμενη κρίση; Ποιες στρατηγικές μπορούν να βοηθήσουν στην ορθή διαχείριση για την αβεβαιότητα;
Αβεβαιότητα τύπου πανδημίας και Αβεβαιότητα συνεπεία της σύγκρουσης Ρωσίας – Ουκρανίας. Στις δυο αυτές υψίστης σημασίας αβεβαιότητες η επισιτιστική κρίση φαίνεται να καλπάζει προς την εγκαθίδρυσή της στις κρατικές οικονομίες.
Επειδή θεωρούμε ότι η αβεβαιότητα τείνει να είναι συνιστώσα του συστήματος, θα προβώ σε μερικές σκέψεις για την επισιτιστική κατάσταση αυτήν την εποχή.
Σύμφωνα με τις κοινοτικές στατιστικές[3] η αναδρομή στην παραγωγή πάει από το 1993 που ήταν 60.562 εκατ. τόνους σε 51.956 εκατ. τόνους το 2021 για τη συνολική παραγωγή στην ΕΕ των 27 κρατών μελών.
Εκεί μέσα η Ελλάδα, ενώ το 1993 είχε μια παραγωγή 1.340 εκατ. τόνων σιτηρών, το 2021 είχε μειώσει την προσπάθειά της σε 653.000 τόνους, που γεννά έντονες αμφιβολίες για το πώς οδηγηθήκαμε σε αυτήν την εγκατάλειψη παραγωγής. Και φυσικά οι έχοντες και κατέχοντες μπορούν να προμηθευτούν τις ποσότητες που λείπουν για να κλείσουν τις ανάγκες τους, έναντι ημών που θα έχουμε τη μόνιμη αμφιβολία κάλυψης των αναγκών μας.
Η εξέλιξη αυτή δείχνει την ευθύνη όλων των κυβερνήσεων από το 1993 και μετά μέχρι σήμερα. Στον ακόλουθο πίνακα φαίνονται τα μεγέθη ανά κατηγορία σιτηρών:
| ΕΕ 27 | Μεταβολή επί τοις 100 | Ελλάδα | Μεταβολή επί τοις 100 | |
| Μαλακό στάρι 1993 | 21.882 | 307 | ||
| Μαλακό στάρι 2021 | 21.676 | 99,06 | 93 | 30,29 |
| Σκληρό στάρι 1993 | 2.927 | 583 | ||
| Σκληρό στάρι 2021 | 2.203 | 75,26 | 220 | 37,74 |
| Σίκαλη 1993 | 4.116 | 19 | ||
| Σίκαλη 2021 | 1.914 | 46,50 | 9 | 47,37 |
| Κριθάρι 1993 | 16003 | 167 | ||
| Κριθάρι 2021 | 10314 | 64,45 | 135 | 80,84 |
| Βρώμη 1993 | 3.344 | 43 | ||
| Βρώμη 2021 | 2.567 | 76,76 | 67 | 155,81 |
| Μείγμα κόκκου καλαμποκιού και καλαμποκιού 1993 | 9.206 | 198 | ||
| Μείγμα κόκκου καλαμποκιού και καλαμποκιού 2021 | 9.355 | 101,62 | 113 | 57,07 |
| Σύνολο σιτηρών 1993 | 60.562 | 1.340 | ||
| Σύνολο σιτηρών 2021 | 51.956 | 85,79 | 653 | 48,73 |
ΠΙΝΑΚΑΣ: Παραγωγή σιτηρών και μεταβολή στο διάστημα 1993 – 2021
Η επισιτιστική κρίση είναι γεγονός και πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τα κυβερνητικά στελέχη. Δεν είναι δυνατόν ο πειραματισμός με τις πολιτικές που κοστίζουν σοβαρά προβλήματα στην πατρίδα μας, η οποία μόλις και μετά βίας βγαίνει από τις κρίσεις των μνημονίων και της οικονομικής της κατάρρευσης, για να συνεχίσει … ανενόχλητα στο τελευταίο δίχρονο στην πανδημία που σκόρπισε θάνατο και οικονομικές καταστροφές. Θεωρώ εκ των ουκ άνευ να υποχρεωθούμε στην καταβολή υπέρογκων ποσών που κυριολεκτικά λείπουν από την οικονομία μας για να προμηθευτούμε στρατηγικής φύσης αγροτικά προϊόντα.
Κατά την προηγούμενη σύνοδο, οι υπουργοί συζήτησαν τον δυνητικά σημαντικό αντίκτυπο της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας στην αγορά βασικών γεωργικών εισροών και βασικών προϊόντων, όπως το φυσικό αέριο, τα λιπάσματα και οι ζωοτροφές.
Έτσι θα πάει και τώρα. Το μέγιστο πρόβλημα είναι ότι η γνώμη των ειδικών δείχνει μια σχεδόν πλήρη ανικανότητα των αγροτών της χώρας να αφήσουν τη διαρκή αγρανάπαυση και να προβούν σε καλλιέργεια των εδαφών εκ νέου. Το πρόβλημα και για τη διαπίστωση αυτή είναι λάθος αφού με λάθος τρόπο παίρνονται από την εκάστοτε κυβέρνηση οι αποφάσεις περί του πρακτέου.
Αν υπάρχει περίπτωση και αποδειχθεί στο μέλλον ότι
είπαμε το ψωμί ψωμάκι, κανέναν άλλον δεν πρέπει να βαρύνει η ντροπή, παρά τους
εκάστοτε κυβερνώντες.
[1] Ας μη ξεχνούμε ότι ο πρώτος πόλεμος στην Ευρώπη, μετά το 1945, ήταν οι βομβαρδισμοί στη Γιουγκοσλαβία, που οδήγησαν στο διαμελισμό μιας χώρας από τους πλέον αδέσμευτους σε παγκόσμιο επίπεδο.
[2] https://www.mckinsey.com/featured-insights/themes/how-to-manage-in-uncertainty
[3] https://agridata.ec.europa.eu/extensions/DashboardCereals/CerealsProduction.html
