Ιστορική ημέρα για την Καλαμάτα η χθεσινή, καθώς αξιολογήθηκε θετικά και εντάχθηκε στις 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2030.
Η επίσημη ανακοίνωση έγινε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κι αφού προηγήθηκε μια αυστηρή διαδικασία επιλογής. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία, μέσω της οποίας ο Δήμος θα αποκτήσει τα απαραίτητα υποστηρικτικά εργαλεία, όσον αφορά στην πολιτική του για την προστασία του περιβάλλοντος και την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2030.
Το πρόγραμμα αποτελεί μέρος του ευρύτερου προγράμματος «Horizon Europe», ενώ έχει ως βασικό στόχο να υποστηρίξει 100 ευρωπαϊκές πόλεις στο μετασχηματισμό τους προς την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2030, συμβάλλοντας στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal).
Το Cities Mission θα λάβει 360 εκατομμύρια ευρώ χρηματοδότηση από το Horizon Europe για την περίοδο 2022-23, προκειμένου να ξεκινήσουν οι ενέργειες καινοτομίας για την κλιματική ουδετερότητα. Αυτές θα αφορούν στην καθαρή κινητικότητα, την ενεργειακή αποδοτικότητα και τον πράσινο αστικό σχεδιασμό.
Τα οφέλη για τις πόλεις του προγράμματος περιλαμβάνουν εξατομικευμένες συμβουλές και βοήθεια από ειδική πλατφόρμα, πρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης και δυνατότητα να ενταχθούν σε μεγάλες δράσεις καινοτομίας και πιλοτικά πρότζεκτ. Επίσης, το πρόγραμμα παρέχει ευκαιρίες δικτύωσης και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών ανάμεσα στις πόλεις, όπως και υποστήριξη για να συμμετάσχουν οι πολίτες στην αποστολή.
Τώρα, η Κομισιόν θα καλέσει τις 100 πόλεις να αναπτύξουν, μεταξύ άλλων, ένα συνολικό σχέδιο για την κλιματική ουδετερότητα σε όλους τους τομείς, όπως η ενέργεια, τα κτήρια, η διαχείριση αποβλήτων και οι μεταφορές, μαζί με σχετικά επενδυτικά σχέδια. Στη διαδικασία αυτή θα συμμετάσχουν οι πολίτες, οι ερευνητικοί οργανισμοί και ο ιδιωτικός τομέας.
Από την άλλη πλευρά, το μεγάλο εμπόδιο για τη μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία δεν είναι η έλλειψη τεχνολογιών φιλικών προς το κλίμα, αλλά η ικανότητα εφαρμογής τους.
Η παρούσα μορφή διακυβέρνησης, κατάλληλη για το σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών σε παραδοσιακούς τομείς της πόλης, δε λειτουργεί για τη χάραξη πολιτικής μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα. Ως εκ τούτου, επιβάλλεται η υιοθέτηση μιας περισσότερο στρατηγικής, ολιστικής και μακροπρόθεσμης προσέγγισης για τις κλιματικές επενδύσεις, η Κλιματική Διακυβέρνηση της πόλης.
Στο πλαίσιο της Κλιματικής Διακυβέρνησης της πόλης ο δήμαρχος πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο, όχι μόνο για τη διοίκηση της πόλης, αλλά και για την κινητοποίηση και συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, των επιχειρήσεων, της ακαδημαϊκής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών, ένα ρόλο που μόνο ο δήμαρχος μπορεί να διαδραματίσει.
Για τη μετάβαση της πόλης στην κλιματική ουδετερότητα, σημαντική προϋπόθεση είναι η συμμετοχή των πολιτών μέσα από τους διαφορετικούς τους ρόλους ως πολιτικοί αντιπρόσωποι, χρήστες, παραγωγοί, καταναλωτές ή ιδιοκτήτες κτηρίων και μεταφορικών μέσων.
Η χρηματοδότηση των απαιτούμενων επενδύσεων είναι το κλειδί για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα. Τα καλά νέα είναι ότι όλο και περισσότερο οι επενδύσεις στην κλιματική ουδετερότητα γίνονται κερδοφόρες, λόγω των νέων συσχετισμών των τιμών μεταξύ της παλιάς οικονομίας των ορυκτών καυσίμων και της νέας οικονομίας, που καθορίζεται από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ωστόσο, υπάρχει ένα κενό μεταξύ των επενδύσεων που υιοθετούν την προσέγγιση της «διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης» – business as usual – και των επενδύσεων για την ουδετερότητα του κλίματος.
Για να επιταχυνθεί η μετάβαση αυτή θα χρειαστεί δημόσια χρηματοδότηση. Το νέο Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία. Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαθέτει πόρους για μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα χρησιμεύσει ως η κύρια Τράπεζα Κλίματος στην Ευρώπη.
Υπάρχει, επίσης, ανάγκη για ένα νέο και πιο παραγωγικό τρόπο συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πόλεων. Προτείνεται η καθιέρωση μιας Σύμβασης Κλίματος για την πόλη – Climate City Contract – ως ενός νέου μηχανισμού για την παροχή στήριξης στις πόλεις, με τη μορφή αυξημένης καινοτομίας, βελτιωμένων κανονισμών και ολοκληρωμένης χρηματοδότησης.
Η Σύμβαση Κλίματος για την πόλη θα υπογραφεί από το δήμαρχο εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των τοπικών ενδιαφερομένων, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές ή περιφερειακές αρχές. Βασική προϋπόθεση για μία Σύμβαση για το Κλίμα της πόλης είναι ότι αποδίδεται στους πολίτες μεμονωμένα και στην κοινωνία των πολιτών συνολικά ένας νέος πιο ενεργός ρόλος, με νέες πλατφόρμες δράσης και σημαντικότερους πόρους.
Αναλαμβάνοντας το προβάδισμα της αστικής μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα, η Ευρώπη θα ενισχύσει το ρόλο της ως παγκόσμιος μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης, δημιουργώντας νέες επενδυτικές ευκαιρίες και νέες καλύτερες θέσεις εργασίας.
Οι δήμαρχοι πρέπει να χρησιμοποιήσουν αυτές τις νέες ευκαιρίες και να πάρουν το προβάδισμα, συστρατευόμενοι με τις επιχειρήσεις, την ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινωνία των πολιτών.
ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
«Τα καταφέραμε»
Για τη σημαντική αυτή εξέλιξη ο δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος δήλωσε: «Η 28η Απριλίου του 2022 είναι και θα είναι μια ιστορική ημέρα για το Δήμο μας. Τα καταφέραμε! Η Καλαμάτα είναι μία από τις 100 πόλεις από επιλέχτηκαν από ολόκληρη την Ευρώπη και εντάχτηκαν στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030”.
Ο Δήμος μας και όλοι εμείς, οι κάτοικοι του, είμαστε πλέον πρωταγωνιστές, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην προσπάθεια αντιστροφής των εφιαλτικών εξελίξεων σε σχέση με την κλιματική αλλαγή. Στη δημιουργία μίας ευρωπαϊκής και στη συνέχεια μίας παγκόσμιας κοινότητας κλιματικής ουδετερότητας. Η Καλαμάτα οδηγεί τις εξελίξεις. Όπως άλλωστε της πρέπει.
Δημιουργεί τις συνθήκες εκείνες που θα μας επιτρέψουν να ορίσουμε εμείς την τύχη μας. Να διαμορφώσουμε, για χρόνια πολλά, την ποιότητα της ζωής μας. Να κατακτήσουμε κορυφαία θέση στο χάρτη των πόλεων, σε ολόκληρο τον κόσμο.
Θέλω να ευχαριστήσω θερμά όλες και όλους που συμμετείχαν στη μεγάλη προσπάθεια της διεκδίκησης. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι γνωρίζω καλά ότι η μεγάλη αυτή επιτυχία συνιστά μόνο την αφετηρία της μεγάλης πρόσκλησης που ανοίγεται μπροστά μας. Της πρόκλησης για την επιτυχημένη υλοποίηση της συμμετοχής μας, με τρόπο που θα διασφαλίζει τα μέγιστα οφέλη για το Δήμο και τους κατοίκους του.
Για μία διαφορετική Καλαμάτα, θωρακισμένη απέναντι στην κλιματική αλλαγή, με φυσιογνωμία και χαρακτήρα που θα την καταστήσουν ελκυστικό τόπο για να ζεις, αλλά και πόλη – πρότυπο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οφείλουμε όλοι, πρώτος εγώ, να ανταποκριθούμε στην πρόκληση αυτή με συνεργασία, σύνθεση, ολοκληρωμένο σχεδιασμό, συστηματική και συνεχή προσπάθεια. Σε αυτή την προσπάθεια δεν περισσεύει κανείς. Δημοτικοί σύμβουλοι, στελέχη του Δήμου, επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς, σύλλογοι και πολίτες.
Δεσμεύομαι ότι όπως κερδίσαμε το μεγάλο στοίχημα της συμμετοχής μας στις “100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030”, έτσι θα κερδίσουμε και το στοίχημα της αξιοποίησης της ευκαιρίας που ανοίγεται για την πόλη μας και για όλες και όλους εμάς.
Σας καλώ να εργαστούμε μαζί για μια διαφορετική, κλιματικά ουδέτερη, ισχυρή αναπτυξιακή προοπτική, που θα καταστήσει την Καλαμάτα πόλη – πρωταγωνίστρια και θα διασφαλίσει καλύτερη ποιότητα ζωής για εμάς, τα παιδιά μας, τις γενιές που θα ακολουθήσουν».
Η επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Επιτροπή ανακοίνωσε χθες τις 100 πόλεις της Ε.Ε. που θα συμμετάσχουν στην αποστολή της για 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις έως το 2030, την αποκαλούμενη αποστολή «πόλεις».
Οι 100 πόλεις προέρχονται και από τα 27 κράτη μέλη, ενώ 12 επιπλέον πόλεις προέρχονται από συνδεδεμένες χώρες ή με δυνατότητα σύνδεσης στο πρόγραμμα Horizon Europe, το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της Ε.Ε. (2021-2027).
Οι αστικές μας περιοχές φιλοξενούν το 75% των πολιτών της Ε.Ε. Παγκοσμίως, οι αστικές περιοχές καταναλώνουν πάνω από το 65% της παγκόσμιας ενέργειας, που αντιστοιχεί σε περισσότερο από το 70% των εκπομπών CO2. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό οι πόλεις να λειτουργούν ως οικοσυστήματα πειραματισμού και καινοτομίας, ώστε να βοηθηθούν όλες τις υπόλοιπες περιοχές κατά τη μετάβασή τους στην επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Η κα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Επιτροπής, δήλωσε τα εξής: «Η πράσινη μετάβαση σημειώνει τώρα πρόοδο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχει πάντα ανάγκη για πρωτοπόρους, οι οποίοι θέτουν ακόμη υψηλότερους στόχους. Οι πόλεις αυτές μας δείχνουν το δρόμο για ένα υγιέστερο μέλλον. Θα τις στηρίξουμε σε αυτό! Ας ξεκινήσουμε σήμερα».
Η αποστολή «πόλεις» θα λάβει χρηματοδότηση ύψους 360 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα Horizon Europe για την περίοδο 2022-23, προκειμένου να ξεκινήσουν οι πορείες καινοτομίας προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2030. Οι δράσεις έρευνας και καινοτομίας θα αφορούν στην καθαρή κινητικότητα, την ενεργειακή απόδοση και τον πράσινο πολεοδομικό σχεδιασμό, ενώ θα προσφέρουν και τη δυνατότητα ανάπτυξης κοινών πρωτοβουλιών και κλιμάκωσης των συνεργασιών σε συνέργειες με άλλα προγράμματα της Ε.Ε.
Τα οφέλη για τις πόλεις περιλαμβάνουν εξατομικευμένες συμβουλές και βοήθεια από ειδική πλατφόρμα αποστολών που διαχειρίζεται το NetZeroCities, πρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης, καθώς και τη δυνατότητα συμμετοχής σε μεγάλες δράσεις καινοτομίας και πιλοτικά έργα.
Η αποστολή παρέχει, επίσης, ευκαιρίες δικτύωσης, ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ πόλεων και υποστήριξη για τη συμμετοχή των πολιτών στην αποστολή. Από την Ελλάδα, εκτός από την Καλαμάτα, συμμετέχουν η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, η Κοζάνη και τα Τρίκαλα.
Σε δηλώσεις για την ένταξη της Καλαμάτας στις 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2030 προέβησαν και οι βουλευτές Μεσσηνίας Περικλής Μαντάς, Μίλτος Χρυσομάλλης και Αλέξης Χαρίτσης:
ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΜΑΝΤΑΣ
Ιστορική ευκαιρία για ένα νέο αστικό περιβάλλον
«Η επιλογή της πόλης της Καλαμάτας ώστε να γίνει μία από τις “100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις” της Ευρώπης αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία για εμάς. Διότι μέσα από αυτή την πρωτοβουλία η πόλη μας αποκτά τη δυνατότητα να υλοποιήσει ένα ολοκληρωμένο και πλήρες σχέδιο και να καθορίσει εκ νέου και με σύγχρονους όρους την πορεία της περιοχής μας. Με τον τρόπο αυτό ο τόπος μας αποκτά το αναγκαίο πλαίσιο ώστε νέα σχέδια και πολιτικές αστικής ανάπτυξης να προγραμματιστούν και νέες δράσεις που δίνουν προτεραιότητα στο περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και την πράσινη ανάπτυξη να υλοποιηθούν, βελτιώνοντας με σύγχρονες και λειτουργικές μεθόδους τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές μας λειτουργίες.
Με την ένταξη της Καλαμάτας στο ευρωπαϊκό αυτό πρόγραμμα αποκτούμε για πρώτη φορά τη δυνατότητα η πόλη μας να μετατραπεί σε έναν εθνικό κόμβο καινοτομίας, με πρωτοποριακές πρακτικές και ένα δυναμικό σχέδιο δράσης που υπόσχεται να αναβαθμίσει δραστικά το αστικό μας περιβάλλον. Μέσα από τη διασφαλισμένη κατά προτεραιότητα χρηματοδότηση που το πρόγραμμα παρέχει, η πόλη μας έχει πλέον τη δυνατότητα να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ένα συνεκτικό, ρεαλιστικό και ολοκληρωμένο σχέδιο αστικής ανάπτυξης με σύγχρονους όρους, έντονα οικολογικό προσανατολισμό και υψηλή αξία για κάθε πολίτη. Διότι δίνοντας προτεραιότητα στην ποιότητα και την αισθητική, στην οικολογία και την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης, στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων και οικοδομών, στη μείωση των ρύπων και στη φιλικότερη διαχείριση του περιβάλλοντος, στην εξοικονόμηση πόρων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, δίνουμε πνοή και οξυγόνο στην ίδια μας την πόλη μας και διαμορφώνουμε με καταλυτικό και εμφατικό τρόπο μια νέα αστική πραγματικότητα προς όφελος όλων.
Σε αυτή τη συλλογική προσπάθεια δεν περισσεύει κανείς. Από την πρώτη στιγμή συντάχθηκα με τις ενέργειες της Δημοτικής Αρχής και στήριξα την υποψηφιότητα της πόλης σε αυτή τη διεκδίκηση. Μετά τις ανακοινώσεις αξίζουν ιδιαίτερα συγχαρητήρια στο δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο της Καλαμάτας για αυτή τη μεγάλη επιτυχία, η οποία ανοίγει μια νέα προοπτική που μας αφορά όλους. Γιατί μέσα από το πρόγραμμα αυτό η πόλη συνολικά αποκτά ένα νέο σχέδιο αστικής ανάπτυξης, αγγίζοντας τις ζωές, τις ατομικές επιλογές, τις συνήθεις και τις προτιμήσεις του καθενός και της καθεμιάς μας.
Σε αυτό το πλαίσιο μια νέα συναντίληψη είναι αναγκαίο να αναπτυχθεί, ώστε μέσα από τη συμπόρευση, τις συνέργειες και τις κοινές δράσεις, να γίνουμε όλοι κοινωνοί αυτής της μεγάλης αλλαγής για τον τόπο μας».
ΜΙΛΤΟΣ ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΗΣ
Εφαλτήριο αλλαγής και ευκαιριών
«Η επιλογή και η ένταξη της πόλης μας, της Καλαμάτας, στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις έως το 2030”, έπειτα από μια διαδικασία σκληρής, απαιτητικής και ανταγωνιστικής αξιολόγησης αποτελεί την καλύτερη απόδειξη της εξαιρετικής εργασίας του δημάρχου, του Δημοτικού Συμβουλίου και όλων των συμπολιτών μας που συμμετείχαν στη μεγάλη αυτή προσπάθεια της διεκδίκησης. Αξίζουν σε όλους θερμά συγχαρητήρια και η δική μας υπόσχεση ότι, όπως σταθήκαμε δίπλα τους από την αρχή, θα σταθούμε στο πλευρό τους και στην νέα προσπάθεια που αρχίζει από σήμερα: του να υλοποιήσουμε ένα καινοτόμο, κλιματικά και ενεργειακά αποδοτικό σχέδιο που θα οδηγήσει την Καλαμάτα στην επόμενη δεκαετία, θα τη θωρακίσει απέναντι στην κλιματική αλλαγή, θα της επιτρέψει να διορθώσει ενεργειακά και πολεοδομικά λάθη του παρελθόντος και να δημιουργήσει ένα καλύτερο αστικό περιβάλλον για όλους μας.
Σε μια εποχή που το ζητούμενο είναι οι ενεργειακά αποδοτικές και κλιματικά φιλικές λύσεις για την καθημερινότητά μας, σε μια εποχή που η Καλαμάτα αναζητά μια νέα πορεία προς μια ισχυρή αναπτυξιακή προοπτική, η ένταξή της στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις είναι μια ευκαιρία που πρέπει η Δημοτική μας Αρχή να εκμεταλλευτεί στο ακέραιο. Να εκμεταλλευτεί όχι μόνο τη χρηματοδότηση του προγράμματος, αλλά και τις πρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης, καθώς και τη δυνατότητα συμμετοχής σε πιλοτικά έργα και μεγάλες δράσεις καινοτομίας που θα ανοιχτούν μπροστά μας».
ΑΛΕΞΗΣ ΧΑΡΙΤΣΗΣ
Μεγάλη επιτυχία για την πόλη μας
«Μεγάλη επιτυχία για την πόλη μας, την Καλαμάτα, η ένταξή της στο φιλόδοξο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για τις 100 κλιματικά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις της Ε.Ε. έως το 2030. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στη Δημοτική Αρχή, στο Δημοτικό Συμβούλιο και σε όλους τους συμπολίτες μας που εργάστηκαν σκληρά για να φτάσουμε στο ιστορικό αποτέλεσμα.
Η επιτυχία αυτή ανοίγει μεγάλες δυνατότητες και ταυτόχρονα συνιστά μια σημαντική πρόκληση. Η ευρωπαϊκή τεχνογνωσία και χρηματοδότηση πρέπει να αξιοποιηθεί με το βέλτιστο δυνατό τρόπο τα επόμενα χρόνια, ώστε η Καλαμάτα να αποτελέσει πόλη-πρότυπο ως προς τη βιωσιμότητα, την αειφορία και την πράσινη ανάπτυξη».
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΓΕΡΟΝΙΚΟΛΟΣ
«Μια ιστορική ευκαιρία»
Σε δήλωση προέβη και το μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΚΙΝΑΛ, Μενέλαος Γερονικολός: «H επιλογή της Καλαμάτας στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις της Ευρώπης αποτελεί μια μεγάλη επιτυχία. Το συγκεκριμένο ευρωπαϊκό πρόγραμμα μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το εφαλτήριο, ώστε η Καλαμάτα να γίνει μια πόλη πρότυπο.
Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σε όλους όσοι εργάστηκαν, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στην Καλαμάτα να βρεθεί μπροστά σε μια σημαντική πρόκληση.
Η Δημοτική Αρχή, το Δημοτικό Συμβούλιο, οι κάτοικοι της πόλης έχουμε μπροστά μας μια ιστορική ευκαιρία».
