Με διάλογο μπορεί να λυθεί το θέμα της επέκτασης δηλώνουν Γιάννης Πάζιος και Μιχάλης Αντωνόπουλος
Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας οι Μεσσήνιοι αισθάνθηκαν δικαίωση και ανακούφιση ότι πλέον το προϊόν θα αναβαθμιστεί και θα προστατευτεί.
Στον αντίποδα, όμως, η απόφαση έχει φέρει αντιδράσεις τόσο σε όμορους νομούς όσο και σε καλλιεργητές Ελιών Καλαμών σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως π.χ. στην Αιτωλοακαρνανία.
Πλέον, σε επίπεδο γειτονικών νομών, γίνεται προσπάθεια να επεκταθεί η απόφαση, με κάποιους να θεωρούν πως θα γίνει «λάστιχο».
Το τι τελικά θα συμβεί θα φανεί στο αμέσως επόμενο διάστημα, ενώ μέχρι τότε αναμένεται να ακούμε απόψεις επί απόψεων, όπως και αντιδράσεις για την απόφαση.
Το «Θάρρος» μίλησε σχετικά με τον πρόεδρο του Συνεταιρισμού Καλαμάτας, Μιχάλη Αντωνόπουλο, που είναι ξεκάθαρος στη μη επέκταση της ονομασίας σε άλλες περιοχές και, μάλιστα, χαρακτηρίζει αυτές τις προσπάθειες μικροπολιτικές που αποσκοπούν σε ψήφους, και τον αν. γενικό διευθυντή, διευθυντή Παροχής Υπηρεσιών Αγροτικού Συνεταιρισμού Ένωση Μεσσηνίας και γραμματέα του Συλλόγου Υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων ΠΟΠ (ΣΥΜΕΠΟΠ), Γιάννη Πάζιο, ο οποίος εκτιμά πως η επέκταση εκτός Μεσσηνίας είναι μια διαδικασία που πλέον μπορεί να υποστηριχθεί, πάντα υπό όρους.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
-Ποια η γνώμη σας για την απόφαση του ΣτΕ;
Είναι μια πολύ κομβική απόφαση, σταθμός στην ιστορία του σημαντικότερου εξαγώγιμου προϊόντος της χώρας μας, την παγκοσμίου φήμης και γεύσης Ελιά Καλαμάτας.
Τεκμηριώνει κατά τον καλύτερο νομικό τρόπο, που δεν επιδέχεται καμιάς αμφισβήτησης, την αυθεντικότητα και τη μοναδικότητα του ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας, αποκλειστικά στα προκαθορισμένα με παλαιότερες αποφάσεις όρια της ζώνης καλλιέργειας και τυποποίησης.
Πραγματικά δίνει μια νέα προοπτική για το προϊόν, όχι μόνο της Καλαμάτας και της ζώνης του ΠΟΠ, αλλά και της ελιάς ποικιλίας Καλαμών, που μπορεί πλέον να αναγράφεται ορθά και να χρησιμοποιείται ανάλογα με τον τόπο παραγωγής της. Δηλαδή, με ΠΓΕ «Γεωγραφική Ένδειξη».
Άρα, όλες οι καλές φημισμένες ελιές θα αποκτήσουν όνομα που θα προστατεύεται σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο. Θα έχουν μεγαλύτερη εμπορική χρήση και πιστοποιητικά γνησιότητας. Άρα, θα σταματήσει η παραπλάνηση του καταναλωτή διεθνώς που έτρωγε ελιές Καλαμάτας από την Τουρκία και τη Χιλή. Δεν μπορούσε, προφανώς, να διακρίνει τον τόπο προέλευσης.
Κατ’ επέκταση, το ίδιο είχε αρχίσει να συμβαίνει και με το λάδι Καλαμάτας. Πίστευαν ότι μπορεί να παράγεται σε όλα τα μέρη του κόσμου, όπως και οι ελιές Kalamata Olives.
-Πλέον, όμως, ζητείται να επεκταθεί η ονομασία και στους γειτονικούς νομούς. Πόσο εφικτό και σημαντικό είναι αυτό;
Η προσπάθεια επέκτασης της ονομασίας σε γειτονικούς νομούς αναιρεί στην πράξη την απόφαση του ΣτΕ, για την οποία πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και φειδωλοί.
Δεν επιδέχεται καμιάς άλλης ερμηνείας η επέκταση. Ή θα έχουμε ΠΟΠ ή δε θα έχουμε. Δεν πρέπει να μπούμε στον πειρασμό της μικροπολιτικής, που μερικές φορές εκφράζεται από τους περιφερειάρχες, που μοιράζουν ΠΟΠ σε γειτονικούς νομούς και περιφέρειες, ανάλογα με τη δυναμική των ψήφων.
Ούτε στη λογική μερικών μεγαλεμπόρων τυποποιητών,που θέλουν το ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τους.
Η ονομασία προέλευσης αποτελεί εθνική στρατηγική υψηλού επενδυτικού σχεδίου και ενδιαφέροντος στα πρότυπα των προδιαγραφών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και νομοθεσίας και όχι προσωπική πολιτική του κάθε υπουργού, όπως του κυρίου Αποστόλου, και πάει λέγοντας.
Η απόφαση αυτή είναι η μοναδική βιώσιμη, που εξυπηρετεί τα κύρια και βασικά χαρακτηριστικά της ανάδειξης και προστασίας του προϊόντος.
Σε αντίθετη περίπτωση, το kalamata Olives που προτείνεται από εμπόρους και περιφερειάρχες ανοίγει τα σύνορά μας για ελληνοποιήσεις, επειδή, δήθεν, οι ελιές θα τυποποιούνται στη χώρα μας, αλλά θα μπορούν να έχουν έρθει από παντού.
Γιατί αυτό σημαίνει ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Φραγμό στις ελληνοποιήσεις και έλεγχο των προδιαγραφών και του τόπου παραγωγής. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί που δεν το θέλουν. Με αποτέλεσμα να υποστούν καθίζηση οι τιμές παραγωγού τα προηγούμενα χρόνια.
Πώς είναι δυνατόν να ανταγωνιστούμε χώρες με το ίδιο όνομα στο προϊόν, με μικρότερα μεροκάματα και άλλο νόμισμα, πολύ ασθενέστερο από το ευρώ; Ας μας το διευκρινίσουν αυτό οι υπέρμαχοι του Kalamata Olives.
Τέλος, οι δικοί μας συνεταιρισμοί και παραγωγοί δεν πρόκειται να παραμείνουν αδρανείς, όπως και έπραξαν με την αξιοθαύμαστη πρωτοβουλία Μαυρούλη και ΣΥΜΕΠΟΠ, που έφερε τα πράγματα στη σωστή θέση, αφού ουσιαστικά ανάγκασε το υπουργείο να σοβαρευτεί και να συγχρονιστεί με την απόφαση του ΣτΕ και να μην αλλάζει κάθε τρεις και λίγο απόψεις.
-Αν δε γίνει η επέκταση στους γειτονικούς νομούς, τι θα σημαίνει τελικά η απόφαση του ΣτΕ; Μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ για την Ελιά Καλαμών;
Η λύση είναι αυτή που χάραξε η ευρωπαϊκή νομοθεσία και επικύρωσε το ΣτΕ. Δηλαδή, αν θέλετε προστατευόμενα προϊόντα με υπεραξία, χρησιμοποιείτε τον όρο ΠΟΠ ή ΠΓΕ. Αν δε θέλετε, μπορείτε να κάνετε εμπόριο, όπως αυτό που κάνουν οι τρίτες χώρες. Όπου αγρότες κοιμούνται ακόμα στα χωράφια και κάποιος μεγαλέμπορος αγοράζει το προϊόν τους με το όνομα «ελιές Καλαμάτας της ποικιλίας Καλαμών». Αδιέξοδη πολιτική που οδηγεί σε μαρασμό του πρωτογενούς τομέα, με πρώτες ύλες και προϊόντα που θα έρχονται από τρίτες χώρες και θα βαφτίζονται ελληνικά, επειδή τα δικά μας δεν επαρκούν. Η ίδια δικαιολογία που χρησιμοποιείται ευρέως για την επέκταση στους όμορους νομούς του δικού μας «Ελιά Καλαμάτας».
Σε κάθε περίπτωση, επειδή το όνομα «Καλαμάτα» προστατεύεται, είναι κατοχυρωμένο και, μεταξύ των άλλων, είναι το όνομα του μοναδικού συνεταιρισμού με αυτό, δηλαδή του Συνεταιρισμού Καλαμάτας, εδώ και δεκάδες χρόνια, δεν πρόκειται οι παραγωγοί να μείνουμε αδρανείς.
Ήδη υπάρχουν λόγοι σοβαροί για αξιώσεις αποζημίωσης από τη δυσφήμηση και την κακή χρήση του ονόματος «Καλαμάτα».
-Έχουμε αντιδράσεις από άλλες περιοχές που καλλιεργούν ελιές Καλαμών… Ποια η γνώμη σας και τι πρέπει ή μπορεί να γίνει;
Ο πραγματικός και ειλικρινής διάλογος μπορεί να φέρει βιώσιμα αποτελέσματα στην ορθή και επωφελή χρήση του ονόματος «Καλαμάτα» από κάθε πλευρά. Σε έναν τέτοιο διάλογο και προσέγγιση παραμένουμε σταθεροί, όπως και πριν από την απόφαση του ΣτΕ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΖΙΟΣ
-Ποια η γνώμη σας για την απόφαση του ΣτΕ;
Αποτελεί την επιβεβαίωση των ισχυρισμών μας πως η υπουργική Απόφαση “Αποστόλου” ήταν μια παρά φύσιν απόφαση (όπως χαρακτηριστικά είχε ειπωθεί από εκπρόσωπο φορέα του κράτους σε σύσκεψη υπό τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων τον προηγούμενο Απρίλιο), που παραβίαζε το Εθνικό και Ενωσιακό Δίκαιο. Ανοίγει πλέον διάπλατα μπροστά μας ο δρόμος για τη διασφάλιση της προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης “Καλαμάτα” στην Ευρώπη και όπου η Ε.Ε έχει εμπορικές συμφωνίες (Κίνα, Ιαπωνία, Καναδάς κ.τ.λ.) και η δυνατότητα, εφόσον οδηγηθούμε σε οριστική λύση, να εκπονήσουμε και στρατηγικές για την προβολή και προώθησή της στην Αμερική και σε τρίτες χώρες-στόχους.
Μην ξεχνάμε πως η υπουργική απόφαση “Αποστόλου”, που διατηρήθηκε από τέσσερις υπουργούς δύο κυβερνήσεων, απελευθέρωνε τη χρήση της προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης “Καλαμάτα” στην Ευρώπη και όπου η Ευρώπη είχε συμφωνίες, με αποτέλεσμα Ελιές Καλάμων από τρίτες χώρες να κατακλύζουν την Ε.Ε. εις βάρος του ελληνικού προϊόντος, με απότοκο- μεταξύ άλλων- την κατάρρευση των τιμών παραγωγού.
Βέβαια, αναμένουμε τη δημοσίευση της απόφασης, προκειμένου με τους νομικούς μας να αποκτήσουμε πλήρη εικόνα του σκεπτικού της.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα τόσο για την τήρηση της νομιμότητας όσο και για το ότι σε σύνθετα ζητήματα οι πολιτικές λύσεις δεν μπορούν να υπερβαίνουν το νόμο, αλλά απαιτείται επιστημονική και τεχνοκρατική προσέγγιση μέσα από ειλικρινή διάλογο.
Δυστυχώς, βέβαια, δεν πανηγυρίζουμε. Αντιθέτως, μας λυπεί η όλη εξέλιξη, γιατί χάσαμε σχεδόν 6 χρόνια συμπληρώνοντας έναν τέλειο κύκλο, μιας και τώρα βρισκόμαστε ξανά στο 2016. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος και, δυστυχώς, δεν αναλήφθηκε η πολιτική πρωτοβουλία, ώστε οι εμπλεκόμενοι φορείς μαζί με τεχνοκράτες να δώσουν λύσεις. Τεράστια ευθύνη σε αυτό βαραίνει τόσο τις πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου, όσο βέβαια και φορείς, όπως η Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ) και η Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών, Τυποποιητών, Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ), που προσεγγίζουν το θέμα ρηχά και μονοδιάστατα, άνευ διαλόγου, προσπαθώντας να δαιμονοποιήσουν τους Μεσσήνιους για να αποφύγουν τις δικές τους ευθύνες και να αποπροσανατολίσουν τους παραγωγούς άλλων περιοχών, την ώρα που εδώ και 4 έτη προσπαθούμε τεκμηριωμένα να προτείνουμε λύσεις και, δυστυχώς, δεν εισακουγόμαστε.
Η απόφαση αυτή δεν επιθυμούμε να γίνει η αφορμή να φουντώσουν διχασμοί. Αντιθέτως, προσδοκούμε να είναι το εφαλτήριο που θα ενώσει όλα τα μέρη και θα δώσει οριστικές λύσεις με σεβασμό στη νομιμότητα.
-Πλέον, όμως, ζητείται να επεκταθεί η ονομασία και στους γειτονικούς νομούς. Πόσο εφικτό και σημαντικό είναι αυτό;
Η επέκταση είναι μια διαδικασία σύνθετη επιστημονικά και απαιτεί εις βάθος γνώση του σχετικού Ενωσιακού Δικαίου, όσο και άρτια τεχνοκρατική προσέγγιση που απαιτεί η κατάρτιση ενός τέτοιου αιτήματος. Υπάρχει η εμπειρία του 2012 που είχε κατατεθεί ένα αντίστοιχο αίτημα, το οποίο ωστόσο είχε αρκετές ελλείψεις και δεν ευδοκίμησε. Ωστόσο, είναι μια διαδικασία που εκτιμούμε πλέον πως μπορεί να υποστηριχθεί, όπως έχουμε περιγράψει και στο σχετικό μνημόνιο συνεργασίας φορέων της Μεσσηνίας και της Λακωνίας και εδράζεται τόσο σε ιστορικά στοιχεία που έχουν έρθει στο φως όσο και σε τεχνικές παραμέτρους, και βέβαια δίνει άλλη ώθηση από όλες τις πλευρές.
Σε κάθε περίπτωση, απαιτεί σοβαρή επιστημονική προσέγγιση και διαβούλευση.
-Αν δε γίνει αυτή η επέκταση στους γειτονικούς νομούς τι θα σημαίνει τελικά η απόφαση του ΣτΕ; Μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ για την Ελιά Καλαμών; Η επέκταση προϋποθέτει την πολιτική βούληση από πλευράς Πολιτείας να υποστηρίξει λύσεις και εδώ έχει μεγάλη σημασία η συμμετοχή του Τμήματος ΠΟΠ του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που είναι και το αρμόδιο για την αξιολόγηση αντίστοιχων αιτημάτων στην όλη διαδικασία και το οποίο έχει τεράστια τεχνογνωσία. Το οποιοδήποτε αίτημα καταρτιστεί θα πρέπει να είναι προϊόν διαβούλευσης τόσο μεταξύ των φορέων της χώρας όσο και μεταξύ των υπηρεσιακών παραγόντων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τις αντίστοιχες διευθύνσεις στις Βρυξέλλες.
Εξάλλου, αυτό που έχουμε ήδη ως φορείς ζητήσει είναι άμεσα η εκκίνηση διαλόγου με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, με τη συμμετοχή των υπηρεσιακών παραγόντων που έχουν μεγάλη τεχνογνωσία, ώστε να καταρτιστεί ένας οδικός χάρτης που θα περιλαμβάνει όλα τα στάδια από την έκδοση της απόφασης μέχρι την οριστική λύση, και ο οποίος θα περιλαμβάνει ενδιάμεσες λύσεις για να αποφευχθούν εμπορικοί κραδασμοί.
Η διατήρηση της υπουργικής απόφασης Αποστόλου ήταν αυτή που θα γύριζε μπούμερανγκ, τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους τυποποιητές/εξαγωγείς, μιας και μακροπρόθεσμα θα είχαν υποκατασταθεί από παραγωγούς και τυποποιητές/εξαγωγείς τρίτων χωρών.
-Έχουμε αντιδράσεις από άλλες περιοχές που καλλιεργούν ελιές Καλαμών. Ποια η γνώμη σας και τι πρέπει ή μπορεί να γίνει;
Είμαστε ανοιχτοί σε διάλογο και σε κάθε πρόταση. Είναι λογικό, όταν επί 20 χρόνια συντελείται μια παρανομία, δηλαδή διακινείται προϊόν επιτραπέζιας ελιάς Καλαμών με ονομασία “Καλαμάτα” από περιοχές της χώρας που δεν είχαν δικαίωμα, με τεράστια ευθύνη των εκεί συνεταιρισμών, τυποποιητών και εξαγωγέων, τώρα να προκύπτουν ζητήματα. Δεν ήταν οι Μεσσήνιοι που δημιούργησαν το πρόβλημα, αλλά η μυωπική στάση των υπολοίπων. Επειδή, όμως, φθάσαμε εδώ, δεν μπορούμε να εγκλωβιζόμαστε στο χθες ούτε να αφήσουμε τους παραγωγούς άλλων περιοχών της χώρας με τους οποίους δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα, να γίνονται βορά σε όσους παραποιούν την ιστορία, κινδυνολογούν για να τους αποπροσανατολίσουν και να εκβιάσουν την πολιτική ηγεσία να οδηγηθεί σε ένα νέο λάθος “αλά Αποστόλου”.
Γι’ αυτό εκτιμούμε ότι πρέπει να ενεργοποιηθεί το Τμήμα ΠΟΠ με τον ΕΛΓΟ Δήμητρα, να καταθέσουν προτάσεις και να τεθούν προς διαβούλευση. Εμείς, ως φορείς από τη Μεσσηνία, μαζί με Λάκωνες, εδώ και ένα έτος έχουμε αποστείλει έναν οδικό χάρτη λύσης στο υπουργείο. Δυστυχώς, αγνοείται η τύχη του.
Σε κάθε περίπτωση, είμαστε διαθέσιμοι να δώσουμε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις, με σεβασμό στη νομιμότητα, χωρίς να υπάρξει εμπορικός κραδασμός. Κοινώς, να δοθεί χρόνος για μεταβατική περίοδο, στο πλαίσιο όμως ολοκληρωμένης λύσης πακέτο. Δεν πρόκειται να σταθούμε εμπόδιο σε οτιδήποτε θα διασφαλίσει το εθνικό συμφέρον, με σεβασμό στη νομιμότητα και στη θωράκιση των συμφερόντων όλων των συμμετεχόντων στην αλυσίδα παραγωγής – διακίνησης.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
