Ελληνικότητα και Ρωμιοσύνη: Η μακρά διαμόρφωση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας μέσα από τη σύγκρουση δύο οραμάτων
Το 20ό Πανελλήνιο Συνέδριο του Λυκείου των Ελληνίδων με τίτλο «Ελληνικότητα και Ρωμιοσύνη: Η μακρά διαμόρφωση της νεοελληνικής πολιτισμικής ταυτότητας μέσα από τη σύγκρουση δύο οραμάτων» διοργανώνει το Λύκειον των Ελληνίδων Καλαμάτας από τις 15 έως τις 18 Σεπτεμβρίου στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα.
«Τα συνέδρια του Λυκείου των Ελληνίδων», όπως σημειώνεται σχετικά, «πραγματοποιούνται κάθε δύο χρόνια, καλύπτουν μία ευρεία θεματική, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο συνδεδεμένη με το λαϊκό μας πολιτισμό, και συγκεντρώνουν ένα μεγάλο αριθμό συνέδρων από όλα τα παραρτήματα και τα γραφεία του Λυκείου στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Στον απόηχο της επετείου των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση και επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το συνέδριο θα εξετάσει τη διαδικασία διαμόρφωσης της νεοελληνικής ταυτότητας ανάμεσα σε δύο πολιτισμικές παραδόσεις: από τη μία πλευρά, εκείνης που συνδέεται με το διαφωτισμό, τη νεωτερικότητα και τη Δύση και χαρακτηρίζεται από την αναφορά στην “ελληνικότητα” και, από την άλλη πλευρά, εκείνης που συνδέεται με τις λαϊκές παραδόσεις από την περίοδο του Βυζαντίου και της οθωμανικής κυριαρχίας και χαρακτηρίζεται από την αναφορά στη “Ρωμιοσύνη”».
Ανάμεσα σε πολλούς και εκλεκτούς ομιλητές, το συνέδριο θα τιμήσουν με την παρουσία τους ως εισηγητές ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Μεσσηνίας κ.κ. Χρυσόστομος, ο τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος και ο ομότιμός καθηγητής Γλωσσολογίας του ΕΚΠΑ, Γεώργιος Μπαμπινιώτης.
Το συντονισμό του όλου συνεδρίου και της συζήτησης θα έχει η δημοσιογράφος και φιλόλογος, Βίκυ Φλέσσα.
Πρόγραμμα
Η τελετή έναρξης θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 15/9 στην κεντρική αίθουσα του Μεγάρου Χορού Καλαμάτας και θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μουσική εκδήλωση με το σύνολο παλαιάς μουσικής EXSILENTIO και τίτλο «Στις Αυλές της Ανατολής: Κοσμική μουσική και τροβαδούροι στις αυλές της Ανατολής».
Οι κύριες εργασίες του συνεδρίου θα λάβουν χώρα την Παρασκευή 16/9, το πρωί και το απόγευμα, στο Μέγαρο Χορού, ενώ θα είναι χωρισμένες σε τρεις συνεδρίες και τρεις θεματικές ενότητες αντίστοιχα ως εξής:
Α’ Συνεδρία: Πολιτισμικές και ιδεολογικές συνιστώσες της ελληνικής συλλογικής ταυτότητας: Από το Βυζάντιο έως την Επανάσταση
1.«Εξελληνισμός του χριστιανισμού και εκχριστιανισμός του ελληνισμού» – Χρυσόστομος Σαββάτος, σεβασμιώτατος μητροπολίτης Μεσσηνίας, καθηγητής Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ
2.«Έλλην – Γραικός- Ρωμιός: Από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία στην Τουρκοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση»-Μαρία Μαντουβάλου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ
3.«Η επίδραση του κινήματος του φιλελληνισμού στη διαμόρφωση της νεοελληνικής αυτοσυνείδησης» – Κωνσταντίνος Βελέντζας, ιδρυτής και πρόεδρος της Εταιρείας για τον Ελληνισμό και το Φιλελληνισμό και του Μουσείου Φιλελληνισμού
4.«Ελληνικός διαφωτισμός: Εθνικισμός και οικουμενισμός στο έργο των Αδαμάντιου Κοραή και Ρήγα Φεραίου» – Γιώργος Καραμπελιάς, συγγραφέας – πολιτικός αναλυτής
Β’ Συνεδρία: Το νέο ελληνικό κράτος και το ζήτημα της ιστορικής συνέχειας του έθνους
1.«Το ζήτημα της γλώσσας κατά τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους», Γεώργιος Μπαμπινιώτης, τ. πρύτανης και ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ
2. «Η συμβολή των Σπυρίδωνα Ζαμπέλιου, Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και Κωνσταντίνου Σάθαστη -διαμόρφωση της ιστορικής αυτοσυνειδησίας των νεοελλήνων»- Μελέτης Μελετόπουλος, δρ του Πανεπιστημίου της Γενεύης, λυκειάρχης της Ιονίου Σχολής
3. «Λαογραφία και ιδεολογία: Η συμβολή του Νικολάου Πολίτη στη θεμελίωση της ιστορικής συνέχειας του έθνους» – Αριστείδης Δουλαβέρας, τ. αναπλ. καθηγητής της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Παν. Πελοποννήσου
4. «Συλλογική ταυτότητα και λαϊκός πολιτισμός: Μερικοί πρισματικοί αναστοχασμοί» – Βάλτερ Πούχνερ, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
5. «Η ελληνική ταυτότητα στην κοσμοσυστημική διαχρονία: Η σημειολογία των επωνυμίων του ελληνισμού στην ιστορία»- Γιώργος Κοντογιώργης, τ. πρύτανης και ομότιμος καθηγητής της Σχολής Πολιτικών
Επιστημών του Πάντειου Πανεπιστημίου
Γ’ Συνεδρία – Ζητήματα νεοελληνικής ταυτότητας στον 20ο αι.
1. «Ελληνικό έθνος και ελληνική γλώσσα» – Προκόπης Παυλόπουλος, τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επίτιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ
2. «Η λογοτεχνία καταγραφέας τάσεων του νεοελληνικού γίγνεσθαι: Το αρχαιοελληνικό πρότυπο για τον Φρ. Νίτσε» – Ήρκος Ρ. Αποστολίδης, συγγραφέας – ιστορικός
3. «Ελληνικός καινούργιος κόσμος μέγας: Ελληνική και χριστιανική ταυτότητα στο έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη» – Στάντης Ρ. Αποστολίδης, ιστορικός – φιλόλογος
4. «Ελληνικότητα και λαϊκό στοιχείο στους εικαστικούς των αρχών του 20ού αι.» – Γιάννης Μετζικώφ, σκηνογράφος – ζωγράφος – ενδυματολόγος
5. «Η σύζευξη Νεοκλασσικισμού και λαϊκής αρχιτεκτονικής παράδοσης» – Αικατερίνη Δημητσάντου- Κρεμέζη, ομότιμη καθηγήτρια Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ.
6.«Αυτός ο Παρθενώνας μας στέρεψε όλες τις βρύσες της ζωής: Από τον αρχαιολόγο του Καρκαβίτσα στις αρχαιολογίες του Σεφέρη» – Δημήτρης Πλάντζος, καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ
7.«Εξαντλώντας τη θάλασσα: Σκέψεις για την Ελλάδα» – Θεοφάνης Τάσης, καθηγητής Φιλοσοφίας στο Alpen AdriaUniversitat της Αυστρίας
8. «Η νεοελληνική αυτοσυνείδηση και το Λύκειον των Ελληνίδων. Πόσο ισχυρό παραμένει το όραμα της Καλλιρρόης Παρρέν;» – Κατερίνα Δασκαλάκη, δημοσιογράφος – συγγραφέας – ειδική γραμματέας του Λυκείου των Ελληνίδων
Το Σάββατο 17/9 το πρωί θα πραγματοποιηθεί η Ειδική Συνεδρία των προέδρων όλων των Λυκείων, προεδρεύουσας της κας Ελένης Τσαλδάρη, προέδρου του Κεντρικού Λυκείου των Ελληνίδων, καθώς και παράλληλες δράσεις, όπως παρουσίαση της εικαστικής έκθεσης του Γιάννη Μετζικώφ «Μνήμες του ελληνισμού: Ενδύματα και Διηγήματα» από τον ίδιο τον καλλιτέχνη στην αίθουσα BLACKBOX (STUDIO) του Μεγάρου Χορού Καλαμάτας και παρουσίαση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Συλλογής «Βικτωρία Γ. Καρέλια» και εργαστήρι σχεδιασμού λαογραφικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην αίθουσα τέχνης Α49, ενώ οι σύνεδροι θα έχουν την ευκαιρία να επισκεφθούν την Ιερά Μονή Βελανιδιάς.
Το Σάββατο το βράδυ θα πραγματοποιηθεί η τελετή λήξης του συνεδρίου, κατά την οποία θα βραβευθεί ο δάσκαλος χορού του ΛΕΚ, Τάσος Μίχος. Το συνέδριο θα κλείσει πανηγυρικά με την επετειακή παράσταση «Εξ Ανατολών το Φως», αφιερωμένη στην καταστροφή της Σμύρνης, σε σκηνοθεσία Σοφίας Σπυράτου, με τη χορευτική ομάδα και τη χορωδία του ΛΕΚ, καθώς και πλήθος εκλεκτών συντελεστών. Παίζει η ορχήστρα του Νίκου Φιλιππίδη. Τραγουδούν η Λευκοθέα Φιλιππίδη και ο Βαγγέλης Δημούδης. Τιμητική συμμετοχή: Haig Yazdjian. Κείμενα- αφήγηση: Φεβρωνία Ρεβίνθη, Θοδωρής Κοντάρας.
Την Κυριακή 18/9 οι σύνεδροι θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε εκδρομές και να ξεναγηθούν στην Καρδαμύλη ή στην Πύλο, τη Γιάλοβα και τη Μεθώνη. Εναλλακτικά, θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφθούν την Αρχαία Μεσσήνη και να ξεναγηθούν στον αρχαιολογικό χώρο από το διευθυντή του Προγράμματος ανασκαφής και αναστήλωσης, καθηγητή Πέτρο Θέμελη.
Προπώληση εισιτηρίων
Προπώληση εισιτηρίων για την παράσταση «Εξ Ανατολών το Φως» θα γίνει την Παρασκευή 10.00 π.μ. – 2.00 μ.μ. το πρωί και 6.00 μ.μ. – 9.00 μ.μ. το απόγευμα στη Γραμματεία του Συνεδρίου (Φουαγιέ Μεγάρου Χορού Καλαμάτας – Τιμή εισιτηρίου 20 ευρώ – Πολύ περιορισμένες θέσεις).
