Η άμυνά μας έναντι των κατολισθήσεων σε ορεινούς δρόμους, όπως στην παλιά εθνική οδό Καλαμάτας – Σπάρτης, είναι η όσο το δυνατόν συντομότερη αναγνώριση και ιεράρχηση των πιο επικίνδυνων σημείων, προκειμένου να σχεδιασθούν τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας και θωράκισης. Και τούτο μπορεί να γίνει μέσα από μελέτη της περιοχής.
Αυτό τόνισε, μιλώντας στο «Θάρρος», ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιάννης Κουκουβέλας, ο οποίος γνωρίζει την περιοχή και είχε κάνει αυτοψία το 2019 στην Αλαγονία και τις κατολισθήσεις που είχαν γίνει τότε.
Τέτοιες επικίνδυνες κατολισθήσεις παρατηρούνται σχεδόν σε όλους τους ορεινούς δρόμους και ποτέ, όπως μας είπε, δεν μπορεί να υπάρξει προστασία στο 100%, καθώς η φύση είναι απρόβλεπτη.
Τα τελευταία χρόνια ο δρόμος Καλαμάτας – Σπάρτης μέσω Ταϋγέτου όλο και περισσότερο μας δείχνει την επικινδυνότητα που υπάρχει από τις κατολισθήσεις, ενώ είναι θαύμα που μέχρι σήμερα δεν έχει συμβεί πολύ σοβαρό ατύχημα. Μάλιστα, αυτός είναι και ο λόγος που ο δρόμος μετά την Αρτεμισία είναι κλειστός (και τα οχήματα περνούν με δική τους ευθύνη), ενώ πριν από λίγες ημέρες για τη μεγάλη επικινδυνότητα και του αρχικού τμήματος, από τους «Πέντε Δρόμους» μέχρι τη διασταύρωση με τη Νέδουσα, μίλησε στο «Θ» και ο γεωτεχνικός Μιχάλης Αντωνόπουλος.
Προβληματικά σημεία
Ο καθηγητής κ. Κουκουβέλας σημείωσε αρχικά ότι οι κατολισθήσεις σε βραχώδεις σχηματισμούς, όπως αυτοί που παρατηρούνται στην παλιά εθνική οδό Καλαμάτας – Σπάρτης, είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι το πέτρωμα έχει πολλές ασυνέχειες, ρήγματα και διακλάσεις. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου και ιδιαίτερα την περίοδο του χειμώνα, οι περιοχές αυτές δίνουν φαινόμενα κατολίσθησης.
Αυτό, όπως είπε, είναι ένα φαινόμενο που δεν παρατηρείται μόνο σε αυτή την περιοχή, αλλά σε όλους τους ορεινούς δρόμους. «Αυτό προκαλεί δυσχέρειες σε θέσεις του δικτύου, οι οποίες είναι μεμονωμένες. Δημιουργεί προβλήματα ασφάλειας για διερχόμενους οδηγούς. Αν μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει ένα καλό σε αυτή την κατάσταση, είναι ότι δε συμβαίνει κάθε χρόνο και σε όλη την έκταση του δρόμου. Γίνεται κατά περιόδους. Άρα έχουμε τη δυνατότητα να βρούμε ποιες περιοχές είναι αυτές που έχουν το πρόβλημα, να τις προσδιορίσουμε και να προστατεύσουμε τα πιο ευπαθή σημεία. Διότι δεν μπορεί κάποιος να επενδύσει σε όλο το μήκος του ορεινού όγκου, καθώς τα κόστη είναι μεγάλα», τόνισε ο κ. Κουκουβέλας.
Αυτό που πρέπει να γίνει άμεσα, πρόσθεσε, είναι σταδιακή προσέγγιση, αναγνώριση των θέσεων και ιεράρχηση των πιο επικίνδυνων σημείων, «ώστε να μπορούμε να σχεδιάσουμε την άμυνά μας έναντι αυτών των καταστροφικών φαινομένων».
«Σταδιακά, λοιπόν, πρέπει να ξεκινήσει η αναγνώριση του προβλήματος κι αυτό θα μας οδηγήσει στο να βρούμε τις πιο ευαίσθητες θέσεις και ακολούθως να σχεδιάσουμε μέτρα για τη θωράκιση. Αυτό μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή, είτε χειμώνα είτε καλοκαίρι», σημείωσε ο καθηγητής Γεωλογίας.
Προστασία στο 100% δεν υπάρχει
Σε ερώτησή μας, για το αν θα μπορούσε αυτή η διαδικασία να λύσει οριστικά το πρόβλημα, διευκρίνισε ότι «100% προστασία» είναι αδύνατο να επιτευχθεί. Κι αυτό, γιατί κάθε φορά μπορεί να έχουμε βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις που θα ποικίλουν σε έκταση και ένταση. «Ένα σημείο που δεν έχει κατολισθήσει για 5-10 χρόνια, δε σημαίνει ότι δε θα κατολισθήσει. Οι ισορροπίες και οι συνθήκες μπορεί να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή. Αντιμετωπίζουμε τη φύση και ποτέ δεν μπορούμε να έχουμε 100% αποτελέσματα. Το σημαντικό είναι να μπορέσουμε να μετριάσουμε τον κίνδυνο στα πρανή των δρόμων», σχολίασε.
Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι η σύνταξη μιας μελέτης που θα δείξει όλα αυτά τα στοιχεία και, κυρίως, τα πιο προβληματικά σημεία, ενώ για την αντιμετώπιση υπάρχουν διάφορες επιλογές.
«Μπορεί να τοποθετηθούν όργανα για να βλέπουμε τις αλλαγές που γίνονται εκεί. Ένα σύστημα έγκαιρης παρακολούθησης. Αυτά, βέβαια, δεν μπορούν να μπουν σε εκτεταμένη περιοχή, αλλά σε συγκεκριμένες θέσεις. Τα πλέγματα, τα δίχτυα ανάσχεσης και οι τοίχοι αντιστήριξης είναι σίγουρα μέτρα που βοηθούν», τόνισε και πρόσθεσε:
«Χρειάζεται μια μελέτη που θα δείξει και πώς συμπεριφέρονται οι περιοχές όπου έχουν ληφθεί μέτρα προστασίας και μετά να δούμε το σύνολο του δρόμου σε τι κατάσταση είναι. Αυτό είναι μια πολύ σημαντική δουλειά, γιατί το κόστος είναι μικρό και το όφελος μεγάλο. Πρέπει να ληφθούν μέτρα για να μετριάσουμε ένα σύνθετο φαινόμενο».
Ποιος είναι ο Ι. Κουκουβέλας
Ο καθηγητής I. Κουκουβέλας γεννήθηκε στη Θήβα το 1962. Σπούδασε Γεωλογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών, από όπου και αποφοίτησε το 1984. Οι μεταπτυχιακές του σπουδές συνεχίσθηκαν επίσης στο Πανεπιστήμιο Πατρών, από όπου και έλαβε και το διδακτορικό του το 1989.
Ο τίτλος της διατριβής του ήταν “Η γεωτεκτονική εξέλιξη της Ροδόπης” υπό την επίβλεψη του αείμνηστου καθηγητή Θ. Δούτσου. Το 1995 εντάχθηκε στο διδακτικό προσωπικό του Τμήματος Γεωλογίας στη βαθμίδα του Λέκτορα. Από το 2010 είναι καθηγητής Γεωλογίας. Έχει κάνει τις μεταδιδακτορικές του σπουδές ως ερευνητής και ως επισκέπτης καθηγητής στο Stanford University (USA) και St. Marys University of Canada.
Της Βίκυς Βετουλάκη
