Έτοιμο είναι το νέο νομοσχέδιο για τα διατηρητέα κτήρια όλης της χώρας με πλέγμα μέτρων χρηματοδοτικής ενίσχυσης, φορολογικών και πολεοδομικών κινήτρων. Ταυτοχρόνως, το νομοσχέδιο συνδυάζει, αφενός, την ενεργειακή με την αναβάθμιση της ανθεκτικότητας και στατικότητας των κτιρίων και, αφετέρου, την προστασία της αρχιτεκτονικής, ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομίας με τις καινούργιες τεχνολογίες κτηριακής αποκατάστασης.
«Με την καθιέρωση αυτού του προνομιακού πλέγματος ρυθμίσεων, όσοι έχουν παλαιά ακίνητα θα επιζητούν πλέον την κήρυξή τους ως διατηρητέων, αντί να επιδιώκουν την κατεδάφισή τους, και θα έχουν τόσο τη δυνατότητα όσο και ισχυρότατα κίνητρα για να τα ανακαινίσουν και να τα διασώσουν», τονίζει σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο ecopress η Εύη Μαμιδάκη, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων.
Το νέο πλέγμα μέτρων δρομολογήθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, με πρωτοβουλίες του υπουργού Επικρατείας Άκη Σκέρτσου, τον οποίο ο πρωθυπουργός όρισε υπεύθυνο, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, την ΑΑΔΕ και τη συμμετοχή του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων, που κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση με τη μορφή προτεινόμενου σχεδίου νόμου, ως βάση αναφοράς.
Τα μέτρα του προγράμματος
Για την αποκατάσταση, στατική ενδυνάμωση και επανάχρηση του ιστορικού κτηριακού πλούτου της χώρας, όπως τονίζει η Εύη Μαμιδάκη στο ecopress, προωθείται ολοκληρωμένο πρόγραμμα, το οποίο υπολογίζεται να καλύψει πάνω από 250.000 κτήρια, ικανοποιώντας παράλληλα ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων.
Σε αυτή την κατεύθυνση, στα νέα μέτρα που εξετάζονται για να πάρουν τελική μορφή περιλαμβάνονται:
Φορολογικά κίνητρα και χρηματοδοτήσεις
-Επέκταση της απαλλαγής των διατηρητέων κτηρίων από τον ΕΝΦΙΑ
–Υπολογισμός παλαιότητας στον ΕΝΦΙΑ, με βάση τη χρονολογία κατασκευής, όπως αυτή αποδεικνύεται με οποιοδήποτε δημόσιο έγγραφο
-Μηδενικός ή μειωμένος ΦΠΑ στις δαπάνες συντήρησης και αποκατάστασης, στα πρότυπα του ιταλικού προγράμματος «super bonus 110%», δηλαδή απαλλαγής σε ποσοστό 110% από τον ΦΠΑ των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης
-Έκπτωση των δαπανών αποκατάστασης από τη φορολογία
-Μειωμένος συντελεστής φορολογίας εισοδήματος, που προέρχεται από την εκμίσθωση διατηρητέου κτηρίου, ανεξαρτήτως της χρονολογίας εκτέλεσης των εργασιών αποκατάστασης.
-Απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης και τις λοιπές σχετικές επιβαρύνσεις
-Χρηματοδότηση εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης και αποκατάστασης, όχι μόνο των όψεων, αλλά επιπροσθέτως και των στατικών στοιχείων του φέροντος οργανισμού του κτηρίου από το πρόγραμμα «Διατηρώ κατ’ οίκον», που είναι μια πρώτη πρωτοβουλία-εργαλείο στα πρότυπα του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Κατά τα πρότυπα των νέων ευρωπαϊκών στρατηγικών για την αναβάθμιση της ανθεκτικότητας των κατασκευών απέναντι στην κλιματική αλλαγή (European Renovation Wave Strategy), με κονδύλια προερχόμενα καταρχάς από το ΕΣΠΑ (έχουν ήδη εγκριθεί 500 εκατ.) και σε επόμενο στάδιο από το Ταμείο Ανάκαμψης
-Απλοποίηση και επίσπευση των διαδικασιών έκδοσης των σχετικών εγκρίσεων (τήρηση 3μηνης προθεσμίας έγκρισης μελετών), αναγκαία προϋπόθεση για την απρόσκοπτη εφαρμογή των ρυθμίσεων και τη γρήγορη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Οι παραπάνω δράσεις υπολογίζεται ότι θα ενισχυθούν με σχετικά κονδύλια, επίσης προβλεπόμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης.
«Να αλλάξει το φορολογικό καθεστώς»
«Το φορολογικό καθεστώς για τα διατηρητέα κτήρια πρέπει να αλλάξει, έτσι ώστε η ιδιότητα του διατηρητέου κτηρίου να είναι μια επιζητούμενη και όχι μια απευκταία ιδιότητα. Μόνον με τον τρόπο αυτό θα ανατραπεί το κύμα εγκατάλειψης και καταστροφής τους σε όλη τη χώρα», σημειώνει η Εύη Μαμιδάκη και τονίζει: «Ενδεικτικά η μέθοδος που εφαρμόζει το κράτος για να υπολογίσει την παλαιότητα ενός κτηρίου αποτελεί στην κυριολεξία “βαριά τιμωρία” για όσους αποφασίζουν να διασώσουν και αναβαθμίσουν τα διατηρητέα ακίνητά τους, φορολογώντας τα από την ημερομηνία οιασδήποτε επισκευής ως νεόδμητα (!). Δηλαδή, για τον υπολογισμό του βασικού φόρου, καθώς και της αξίας του κτίσματος, η παλαιότητα του κτίσματος προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ του έτους φορολογίας και της έκδοσης της νεότερης οικοδομικής άδειας, κάτι που στερείται οποιασδήποτε λογικής δίκαιης αντιμετώπισης».
Για τις αναποτελεσματικές πολιτικές που ακολουθήθηκαν η ίδια αναφέρει: «Eκ των πραγμάτων, όταν ένα παλιό κτήριο επισκευάζεται σε κάποιο σημείο του, για παράδειγμα στη στέγη του με οικοδομική άδεια, αλλά ακόμη και αν ανακαινίστηκε συνολικά από την αρχή, δε σημαίνει ότι μεταμορφώθηκε ως εκ θαύματος σε καινούργιο κτήριο ηλικίας 26 ετών το ανώτερο. Στην πραγματικότητα εξακολουθεί να απαιτεί τριπλάσια έξοδα για τη συντήρησή του σε σχέση με ένα κανονικό κτήριο. Παραμένει ένα ιστορικό κτήριο που χρειάζεται την προστασία και τη συνδρομή του κράτους για λόγους δημοσίου συμφέροντος, όπως επένδυση στην ομορφιά της χώρας, διατήρηση πολιτιστικής ταυτότητας, τουριστική εκμετάλλευση του πλούτου αυτής».
Επιστολή στον πρωθυπουργό
Πριν ακριβώς από ένα χρόνο ο Πανελλήνιος Σύλλογος Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων κατέθεσε στο γραφείο του πρωθυπουργού επιστολή, η οποία ήταν η αρχή για να ξεκινήσουν οι πολιτικές διαδικασίες.
Η επιστολή συνοδεύτηκε από τεκμηρίωση και έθεσε υπόψη της κυβέρνησης για αξιοποίηση συγκεκριμένες προτάσεις μέτρων και δράσεων στη χώρα μας, που αφορούν στην εφαρμογή:
-της νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, που αφορά, πέρα από την ενεργειακή, την κτηριακή πρωτίστως αναβάθμιση της ανθεκτικότητας των κατασκευών απέναντι στην κλιματική αλλαγή (Eu. Renovation Wave Strategy). Βασικός στόχος της νέας πολιτικής ο υπερδιπλασιασμός του ρυθμού ανακαινίσεων και στατικών επεμβάσεων στον κτηριακό όγκο του δομημένου περιβάλλοντος.
-του συμπληρωματικού προγράμματος “European Cultural Heritage Green Paper”, που είναι αναπόσπαστο μέρος της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ενεργειακή και στατική αναβάθμιση των κτηρίων και της ανθεκτικότητάς τους στην κλιματική κρίση, το οποίο προβλέπει η κοινή ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική κληρονομιά να βρει θέση στην «καρδιά» της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, “Putting Europe’s shared heritage at the heart of the European Green Deal”
-του εθνικού στρατηγικό σχεδίου- πρότασης, με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, που συνδυάζουν τη θεσμοθέτηση χρηματοοικονομικών μέσων για την τόνωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ευνοϊκά φορολογικά μέτρα, κατάργηση αντικινήτρων, καθώς και επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης αδειών και άλλες νομοθετικές ρυθμίσεις, που κατέθεσε ο Σύλλογος με τη μορφή προτεινόμενου σχεδίου νόμου.
Στην επιστολή προς τον πρωθυπουργό καταγράφηκε παράλληλα η απραξία δεκαετιών της Πολιτείας, τονίστηκε ότι «τα ίδια κτήρια που κηρύξαμε πολύ σωστά διατηρητέα για να τα προστατέψουμε, θα καταλήξουμε στο τέλος με μαθηματική ακρίβεια να τα χαρακτηρίσουμε ανεπιθύμητα για να τα γκρεμίσουμε».
Και θυμίζοντας «τα δύο άτυχα παιδιά στην Σάμο», υπογραμμίστηκε ότι «τα κτήρια αυτά, η ιστορία μας δηλαδή, δεν έχουν πολύ χρόνο ακόμα, καταρρέουν δίπλα μας, προξενώντας κίνδυνο για όλους μας».
Επίσης τονίστηκε: «Η στιγμή είναι η πλέον κατάλληλη, για να εκπληρώσει η χώρα σημαντικές περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και δεσμεύσεις, και για να αντιμετωπιστεί επιτέλους με το σωστό τρόπο η πολύτιμη ιστορικά και πολιτιστικά αρχιτεκτονική της κληρονομιάς, η οποία θα έπρεπε να αποτελεί πηγή πλούτου και οικονομικής ανάπτυξης, σε αντίθεση με τη θλιβερή εικόνα εγκατάλειψης που σήμερα εμφανίζει».
«Τη σκυτάλη παρέλαβε απευθείας από τον πρωθυπουργό ως συντονιστής του στρατηγικού αυτού εγχειρήματος ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, ο οποίος έδειξε έντονο ενδιαφέρον. Σε συνεννόηση μαζί του εκπονήσαμε βασισμένο στις προτάσεις μας νέο σχέδιο νόμου, το οποίο προωθήθηκε από τον υπουργό Επικρατείας στα συναρμόδια υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Οικονομικών», λέει η πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων.
«Ο υπουργός Επικρατείας, Άκης Σκέρτσος, άμεσα προώθησε τα νέα μέτρα εισηγούμενος απευθείας στους αρμόδιους υπουργούς Χρήστο Σταϊκούρα, Κώστα Σκρέκα, Λίνα Μενδώνη, Άδωνι Γεωργιάδη, στους υφυπουργούς Απόστολο Βεσυρόπουλο, Νίκο Ταγαρά, στο γ.γ. Δ.Π. ΥΠΟΙΚ Θάνο Πετραλιά και στο διοικητή ΑΑΔΕ Γιώργο Πιτσιλή, με σκοπό να περάσουν άμεσα από το Υπουργικό Συμβούλιο» σημειώνει η κα Μαμιδάκη, εξηγώντας πως στο χρόνο που μεσολάβησε από το αρχικό έναυσμα της επιστολής προς τον πρωθυπουργό διαμορφώθηκε μια ολοκληρωμένη κυβερνητική στρατηγική θεσμικής και χρηματοδοτικής παρέμβασης, σύμφωνη με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας.
«Έπειτα από αγώνες εικοσαετίας, οι νέες ρυθμίσεις θα έρθουν να καλύψουν, δυστυχώς με σημαντική καθυστέρηση, τη συνταγματική και βάσει διεθνών συμβάσεων υποχρέωση του κράτους απέναντι στα διατηρητέα κτήρια και μνημεία της χώρας, να συνεισφέρει οικονομικά και θεσμικά κατά την ιδιαίτερα δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία συντήρησής τους», αναφέρει, μεταξύ άλλων, στη συνέντευξή της η κα Μαμιδάκη
