Με αφορμή μια επιστολή της Μητρόπολης Μεσσηνίας και τον πρόσφατο εορτασμό της απελευθέρωσης της Καλαμάτας, επανέρχομαι στο ζήτημα καθιέρωσης αργίας για την πόλη μας, υπενθυμίζοντας τη διαφοροποίησή μου, υπέρ της 23ης Μαρτίου, από την περυσινή απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με την οποία ετάχθη υπέρ της 2ας Φεβρουαρίου.
Στην επιστολή της Μητρόπολης αναφέρονται τα ακόλουθα: «Σε απάντηση της περσινής απορίας και κατόπιν ενδελεχούς ελέγχου και αναζητήσεως υπό του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά και του κ. Ιωάννου Μπουγά, θεολόγου – συνεργάτου της Ιεράς Μητροπόλεως, περί της καθιερώσεως της Υπαπαντής ως Επισήμου Τοπικής Εορτής, σας αποστέλλουμε συνημμένως το υπ’ αριθμ. 233/27-10-1901 ΦΕΚ (σχ. σελ. 870-871), συμφώνως με το οποίον καθιερώνεται ως επίσημος τοπική θρησκευτική πανήγυρις η εορτή της Υπαπαντής του Χριστού εις την πόλιν των Καλαμών, προς ενημέρωση και αποκατάσταση της ιστορικής πραγματικότητος».
Είναι φανερό πως το κείμενο συνιστά μια απέλπιδα προσπάθεια τεκμηρίωσης της θέσης της Εκκλησίας σχετικά με το επίμαχο ζήτημα. Η νομοθετική πρόβλεψη καθιέρωσης της εορτής της Υπαπαντής ως επίσημης τοπικής θρησκευτικής πανηγύρεως δεν ενισχύει την επιχειρηματολογία υπέρ της καθιερώσεώς της και ως τοπικής αργίας. Τουναντίον, ενισχύει την επιχειρηματολογία υπέρ της καθιερώσεως της 23ης Μαρτίου ως τέτοιας, ιδιαίτερα όταν με Β.Δ. του 1947 (ΦΕΚ 72Α’/19-4-1947) και του 1969 (ΦΕΚ 46Α’/25-2-69) η ημερομηνία απελευθέρωσης της Καλαμάτας και έναρξης της επανάστασης των Ελλήνων κατά του οθωμανικού ζυγού ορίστηκε ως τοπική εορτή και δημόσια εορτή αντίστοιχα.
Το γεγονός, μάλιστα, πως το συγκεκριμένο ΦΕΚ είναι το μοναδικό εύρημα της κατά δήλωση πολύμηνης ενδελεχούς σχετικής αναζητήσεως αποδεικνύει περίτρανα την ένδεια της βασισμένης σε νομοθετικές προβλέψεις επιχειρηματολογίας της εκκλησίας υπέρ της 2ας Φεβρουαρίου.
Τέλος, όντως το κείμενο συμβάλλει στην αποκατάσταση της ιστορικής πραγματικότητας, αλλά σε αντίθετη κατεύθυνση από τις προθέσεις του συντάκτη του.
Η επιχειρηματολογία μου υπέρ της 23ης Μαρτίου έχει αναπτυχθεί λεπτομερώς μέσω τριών παρεμβάσεών μου σε ισάριθμες συνεδριάσεις του Δημοτικού μας Συμβουλίου. Κρίνω, όμως, σκόπιμο να επαναλάβω κάποια καίρια σημεία της, ξεκινώντας από την αναφορά στην αξία του γεγονότος για την Καλαμάτα, την Ελλάδα, αλλά και τα Βαλκάνια.
Η Καλαμάτα κατέστη, αδιαμφισβήτητα, η πρώτη πόλη της υποδουλωμένης Ελλάδας που απελευθερώθηκε και η πόλη στην οποία κηρύχθηκε η επανάσταση την 23η Μαρτίου του 1821. Αντίθετα, το γεγονός έναρξης της επανάστασης την 25η Μαρτίου στα Καλάβρυτα θεωρείται φανταστικό, ενώ η συγκεκριμένη ημερομηνία καθιερώθηκε ως επέτειος εορτασμού του εθνικού ξεσηκωμού το 1838, στην κατεύθυνση συσχέτισης της θρησκείας με την επανάσταση και της ταύτισης εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης.
Ενώ η εκδοχή σύμφωνα με την οποία η έναρξη έλαβε χώρα τη 17η Μαρτίου στην Αρεόπολη, πέραν του ότι ως γεγονός έχει διασωθεί ως θρύλος, ως λαϊκή παράδοση, ελλείψει γραπτών μαρτυριών, προσκρούει και στο ότι η Μάνη χαρακτηρίζεται αδούλωτη. Επισημαίνεται πως σύμφωνα με τους κανόνες καταγραφής της ιστορίας, μια επανάσταση δε θεωρείται πως ξεκινά με δηλώσεις προθέσεων, αλλά με ένα υψηλής σημασίας πολεμικό γεγονός.
Η σημασία της Καλαμάτας για την Επανάσταση του 1821 δεν περιορίζεται στο ότι ήταν η πρώτη πόλη, η πρώτη περιοχή της σκλαβωμένης Ελλάδας που απελευθερώθηκε. Στην Καλαμάτα οργανώθηκε και λειτούργησε η πρώτη πολιτική εξουσία, η πρώτη «κυβέρνηση» της Ελλάδας, η «Μεσσηνιακή Γερουσία», έλαβε χώρα η πρώτη διπλωματική ενέργεια, με την αποστολή της «Προειδοποιήσεως εις τας ευρωπαϊκάς αυλάς», με την οποία ανακοινώθηκε διεθνώς η κήρυξη της επανάστασης, συγκροτήθηκαν οι πρώτοι θεσμοί, λειτούργησε το πρώτο Εθνικό Τυπογραφείο και εκδόθηκε η πρώτη πολιτική εφημερίδα της χώρας, η «Σάλπιγξ Ελληνική».
Σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή τα παραπάνω θα οδηγούσαν νομοτελειακά στη μέγιστη ανάδειξη του γεγονότος. Δυστυχώς, στην πόλη μας εδώ και δεκαετίες ο εορτασμός της απελευθέρωσης της Καλαμάτας παραμένει στη σκιά, χωρίς να καθιερώνεται τοπική αργία, με τις δημόσιες υπηρεσίες και τα εμπορικά καταστήματα να λειτουργούν κανονικά και με τον όποιο εορτασμό να είναι πάντα στριμωγμένος στις μεσημεριανές ώρες, έτσι ώστε να μην τονίζεται η αξία του γεγονότος.
Τη χαριστική βολή έδωσε πέρυσι το Δημοτικό μας Συμβούλιο, όταν αποφάσισε να καθιερωθεί τοπική αργία η 2α Φεβρουαρίου, με την παρουσία του μητροπολίτη να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο αποτέλεσμα, ενώ η εναλλακτική πρόταση που κατέθεσα υπέρ της 23ης Μαρτίου δεν αξιολογήθηκε, δεν έτυχε καν της παραμικρής αναφοράς, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδεται στο σημαντικό αυτό γεγονός.
Αντίθετα, με συστηματική προσπάθεια, από μέρους των ιθυνόντων της περιοχής της Αρεόπολης, η λαϊκή παράδοση τείνει να λάβει το χαρακτήρα βεβαιωμένης ιστορικής αλήθειας, αρχικά με την πραγματοποίηση τοπικών εκδηλώσεων, με την καθιέρωση, τα τελευταία χρόνια, της 17ης Μαρτίου ως επίσημης τοπικής αργίας για την Αρεόπολη αλλά και για ολόκληρη τη Μάνη και με την κλιμάκωση, πρόσφατα, με γεωμετρική πρόοδο της σχετικής προπαγάνδας με όλα τα πρόσφορα μέσα.
Η ενασχόλησή μου με το θέμα δεν απορρέει από τοπικιστική διάθεση. Αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και στην ανάδειξη ενός γεγονότος που συνιστά κομμάτι της ιστορίας της πόλης μας και, κατ’ επέκταση, σημαντική πτυχή της ταυτότητάς της. Ταυτόχρονα, αποσκοπεί στη μέγιστη αξιοποίησή του στο πλαίσιο της τουριστικής της ανάπτυξης, δεδομένου πως συνιστά ένα από τα κύρια στοιχεία που συνθέτουν τη μοναδικότητα του τουριστικού της προϊόντος. Η διευκόλυνση από μέρους μας της βάναυσης παραχάραξης της ιστορικής αλήθειας θα οδηγήσει σε λίγα χρόνια στην εξασθένιση της δυνατότητας αυτής.
Δεδομένου πως πολλούς μήνες μετά την απόφαση του Δημοτικού μας Συμβουλίου η διαδικασία καθιέρωσης της 2ας Φεβρουαρίου ως αργίας δεν έχει ολοκληρωθεί, καλώ το Δημοτικό Συμβούλιο να επανεξετάσει το ζήτημα. Καλώ την Εκκλησία να συναινέσει και να συμβάλει στην ανάδειξη του σημαντικού για την πόλη μας ιστορικού γεγονότος, δεδομένου πως η λαμπρότητα του εορτασμού της Υπαπαντής δεν απειλείται, είτε καθιερωθεί ως αργία είτε όχι. Καλώ τους πολίτες και τους φορείς να ενεργοποιηθούν στην κατεύθυνση αποτροπής της απαξίωσης της ιστορίας του τόπου μας.
Του Χρήστου Αναστασόπουλου
Οικονομολόγου, MSc, Δημοτικού συμβούλου
