Κρίσιμη ανάγκη το υπουργείο Παιδείας να επαναφέρει την καθοδήγηση επαγγελματικού προσανατολισμού στα Λύκεια
Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες με τον Πάνο Πετρόπουλο για θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού και εκπαίδευσης, όμως ήδη το επόμενο ραντεβού του, που ήταν μια μητέρα με τις κόρες της, περίμενε έξω από την πόρτα του γραφείου του, με την αγωνία του μηχανογραφικού…
Συναντήσαμε χθες το πρωί τον υπεύθυνο σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού της Δευτεροβάθμιας Διεύθυνσης Μεσσηνίας, για την ακρίβεια τον πρώην και ουσιαστικά εθελοντή υπεύθυνο, καθώς ο κ. Πετρόπουλος έχει από τις αρχές του μήνα αναλάβει (και) καθήκοντα διευθυντή στο 5ο Λύκειο Καλαμάτας. Ελλείψει αντικαταστάτη όμως και με το χρόνο να πιέζει, καθώς την προσεχή Δευτέρα 17 Ιουλίου λήγει η προκαθορισμένη ημερομηνία συμπλήρωσης των μηχανογραφικών δελτίων για την είσοδο στα ΑΕΙ, συνεχίζει να κάνει αυτό που πρωτοανέλαβε το 2003, ενώ πριν ολοκληρώσει αυτόν τον 20ετή κύκλο κι αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία κατάθεσης των μηχανογραφικών, θα συναντήσει παιδιά της Α’ και Β’ Λυκείου που του έχουν ζητήσει καθοδήγηση και βρίσκονται στη… λίστα αναμονής.
Με την επισήμανση ότι όλα τα σχολεία προσπαθούν να βοηθήσουν τα παιδιά (είναι ανοικτά αυτές τις μέρες γι’ αυτό το σκοπό), ο ίδιος προσωπικά πέρυσι συνέδραμε στη συμπλήρωση 150 μηχανογραφικών, φέτος πέρασαν και πάλι δεκάδες από τα χέρια του (με τον υποψήφιο φοιτητή να πατάει πάντα το κουμπί της τελικής επιβεβαίωσης).
Καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς έκανε επισκέψεις σε Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια, καθώς και στα εργαστήρια δεξιοτήτων επαγγελματικού προσανατολισμού που λειτουργούν στο πλαίσιο της Γ’ Γυμνασίου. Το τελευταίο μπορεί να ακούγεται σημαντικό και πρωτοποριακό, αλλά η αλήθεια είναι ότι σε ένα τόσο νευραλγικό κομμάτι, όπως είναι οι επιλογές που θα κληθούν να κάνουν τα παιδιά μας για το μέλλον τους ολοκληρώνοντας τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, το υπουργείο Παιδείας δε δείχνει καμία μέριμνα (αφήνοντας ελεύθερο πεδίο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις που ακμάζουν και αφαιρώντας ένα δικαίωμα σε όσους δεν έχουν τα οικονομικά μέσα να αντεπεξέλθουν οικονομικά).
Η …ιστορία ξεκινά με την κατάργηση το 2011 των ΓΡΑΣΕΠ – Γραφεία Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού που είχαν έδρα σε σχολεία της Μεσσηνίας (Γυμνάσια Κυπαρισσίας, Δωρίου, Μελιγαλά, Πεταλιδίου, 5ου ΓΕΛ και 4ου ΓΕΛ Καλαμάτας, Λυκείου Φιλιατρών, Πειραματικού Γυμνασίου Καλαμάτας. Τα ΓΡΑΣΕΠ στη Μεσσηνία δημιουργήθηκαν το 2000 και το 2006.
Η αποδόμηση συνεχίσθηκε με την κατάργηση το 2018 των Κέντρων Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕΣΥΠ) που λειτουργούσαν σε επίπεδο νομού από τα τέλη της δεκαετίας του 90 με τις σχετικές αρμοδιότητες να εντάσσονται στα Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που ανήκαν στο υπουργείο Παιδείας τα ΚΕΣΥ. Με το Νόμο 4823/21 δημιουργήθηκαν τα ΚΕΔΑΣΥ αντί των ΚΕΣΥ χωρίς όμως την ευθύνη για το Σχολικό Επαγγελματικό προσανατολισμό (ΣΕΠ).
Για το ΣΕΠ ο νόμος προβλέπει υπεύθυνο σε επίπεδο νομού και υπεύθυνους εκπαιδευτικούς σε δίκτυα σχολείων. Δυστυχώς από τον Αύγουστο του 2021 μέχρι σήμερα μιλάμε για καταργημένο θεσμό αφού ενώ έχει θεσμοθετηθεί λειτούργησε σε όλη την Ελλάδα με υπεύθυνους ανά νομό χωρίς σχέδιο και στρατηγική. Πολλοί υπεύθυνοι ΣΕΠ όπως ο κ. Πετρόπουλος έγιναν διευθυντές σχολικών μονάδων, σχολικοί σύμβουλοι ή επέλεξαν άλλες θέσεις για να υπηρετήσουν στις πρόσφατες διαδικασίες επιλογής στελεχών εκπαίδευσης.
Νόμος, πάντως, υπάρχει και προβλέπει δίκτυα σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού, με υπεύθυνους καθηγητές να αναλαμβάνουν συμβουλευτική μαθητών στα καθορισμένα σχολεία της ενότητας. Φεύγοντας ο Πάνος Πετρόπουλος τονίζει την ανάγκη ενεργοποίησης του συγκεκριμένου νόμου και υποστήριξης του θεσμού της συμβουλευτικής επαγγελματικού προσανατολισμού από τη Γ’ Γυμνασίου έως τη Γ’ Λυκείου. Ο ίδιος πρόσφερε όλα αυτά τα χρόνια με την καρδιά του, φροντίζοντας για τη μέγιστη επάρκεια από πλευράς του, παρακολουθώντας έναν επιμορφωτικό κύκλο που ξεκίνησε το 2008 από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και κλείνει φέτος στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Η Συμβουλευτική είναι κλάδος της Ψυχολογίας και τα εφόδια που πήρε ο κ. Πετρόπουλος αφορούν, μεταξύ άλλων, θέματα προσωπικότητας, καριέρας, τεστ δεξιοτήτων και αξιών. «Μέσα από την επαφή μου με τόσα παιδιά, κερδίζω ό,τι δε θα μπορούσα ποτέ να πάρω από το μεταπτυχιακό, το οποίο περιορίζεται στο θεωρητικό επίπεδο. Ακούω τους προβληματισμούς και τους φόβους των εφήβων σήμερα, αλλά και βλέπω πόσο έχουν αλλάξει οι εποχές, τόσο λόγω της κρίσης όσο και με την εισβολή της τεχνολογίας και των κινητών στη ζωή μας», εξηγεί ο πρώην (2015-2019) περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Πελοποννήσου.
Μεταξύ άλλων, μια διαφορά καταγράφεται στο (δωρεάν φυσικά) τεστ αξιών των νέων παιδιών, τα οποία προ δεκαετίας είχαν σε προτεραιότητα τον ελεύθερο χρόνο και τα ταξίδια, αλλά πλέον επιλέγουν τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό με βάση τις οικονομικές απολαβές και το περιβάλλον εργασίας. Ως πλέον αρμόδιος για να «συμβουλεύσει», αυτό που λέει στα νέα παιδιά ο Πάνος Πετρόπουλος είναι να ακολουθήσουν την καρδιά τους και αυτό που πραγματικά τους αρέσει, παίρνοντας πληροφορίες από τις ιστοσελίδες των σχολών για το πρόγραμμα σπουδών. Επίσης, να μη θεωρούν «Ευαγγέλιο» τις βάσεις των προηγούμενων ετών, αλλά και να προσπαθήσουν ξανά δίνοντας πανελλήνιες όσοι πραγματικά το επιθυμούν.
Εναλλακτικά, υπάρχει η επιλογή του παράλληλου μηχανογραφικού για τα Δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΙΕΚ), με αυξημένες θέσεις στις διάφορες ειδικότητες, αλλά και δυνατότητα αίτησης σε τμήματα που λειτουργούν σε άλλους νομούς.
Στην «κλασική» ανησυχία των αποφοίτων Λυκείου για το πώς θα αποκατασταθούν άμεσα επαγγελματικά, ο κ. Πετρόπουλος αντιστρέφει την ερώτηση, απαντώντας τους: «Εσείς θα βρείτε την αγορά και όχι η αγορά εσάς», με την υποσημείωση ότι οι βασικές σπουδές έχουν απεξαρτηθεί από το επάγγελμα εδώ και πολλά χρόνια και πολλοί άνθρωποι έχουν μεγάλη επαγγελματική ευελιξία.
Οδηγίες για τη συμπλήρωση των μηχανογραφικών και την επιλογή σχολών από το https://sep4u.gr
Ένας πολύ χρήσιμος οδηγός για τη συμπλήρωση και τις επιλογές των μηχανογραφικών, με πολλές άμεσες παραπομπές σε άλλες σελίδες, υπάρχει στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://sep4u.gr.
Με σύνθημα «Για να αποφασίσουμε ποια τμήματα θέλουμε πρέπει πρώτα να τα γνωρίσουμε. “Πρώτα βρίσκω πού θέλω να πάω και μετά πώς θα φτάσω στον προορισμό“», εκεί επισημαίνεται μεταξύ άλλων όσα οι επιτυχόντες χρειάζεται να προσέξουν, όπως: Αν υπάρχουν αντίστοιχα Τμήματα για Μετεγγραφή (Υπάρχουν 94 Τμήματα μη αντίστοιχα). Τις υποδομές του τμήματος (Τα πιο πολλά τμήματα στην Ελλάδα έχουν άθλιες υποδομές). Τη γεωγραφική θέση του τμήματος. Την εσωτερική και (κυρίως) την εξωτερική αξιολόγηση του τμήματος. Την αξιολόγηση του τμήματος από διεθνείς κατατάξεις Πανεπιστημίων (University Rankings). Τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων του τμήματος. Τη ζήτηση των επαγγελμάτων που έχουν οι πτυχιούχοι του τμήματος-Η ζήτηση των επαγγελμάτων μετριέται από έρευνες του ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ ) (Μηχανισμός Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας) , ΕΟΠΠΕΠ, ΕΛΣΤΑΤ, Πανεπιστημίων (π.χ. ΕΜΠ, ΑΠΘ, ΔΠΘ), εργατικών ενώσεων (π.χ. ΚΑΝΕΠ ΓΕΣΕΕ, ΚΕΜΕΤΕ), εργοδοτικών οργανώσεων (π.χ. ΣΕΒ), Διεθνών Οργανισμών (cedefop, ΟΟΣΑ, ΟΥΝΕΣΚΟ, Ε.Ε.) , διεθνών εταιρειών (π.χ. McKinsey, Endeavor, Adecco, Randstad, PwC, Careercast, USNews). Τις διεθνείς κατατάξεις επαγγελμάτων. Τον Οδηγό Σπουδών (ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσεις ένα τμήμα είναι μέσα από τον Οδηγό Σπουδών).
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
