Στις 13 Αυγούστου 1993, έγινε η πρώτη εξερεύνηση του ποταμού της Νέδας.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 30 χρόνων από την πρώτη αυτή πεζοπορία, η Ομοσπονδία Συλλόγων Χωριών Ορεινής Μεσσηνίας «Ο ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ», διοργανώνει μια λιτή εκδήλωση για την πρώτη εκείνη προσπάθεια, αλλά κυρίως για το μέλλον του ποταμού και
της ευρύτερης περιοχής, την Κυριακή, 13 Αυγούστου, στις 19.00, στο εκκλησάκι της Αγιανάστασης Πέτρας, που βρίσκεται δίπλα στις πηγές της Νέδας.
30 χρόνια από την πρώτη εξερεύνηση του ποταμού της Νέδας
Στις 13 Αυγούστου 1993, έγινε η πρώτη εξερεύνηση του ποταμού της Νέδας, που σήμανε την έναρξη των προσπαθειών για την προστασία και την ανάδειξη του ποταμιού και της ευρύτερης περιοχής.
Ήταν η πρώτη διάβαση του ποταμού, που έδωσε ολοκληρωμένη εικόνα για την ομορφιά, τα φαράγγια, τις λίμνες και την ανάγκη προστασίας του. Οι πρώτοι πεζοπόροι της Νέδας δημοσιοποίησαν αμέσως αυτά που είδαν και πολύ γρήγορα, με τη βοήθεια των ορειβατικών Συλλόγων όλης της Ελλάδος, το ποτάμι έγινε γνωστό σε όλη τη χώρα.
Η πρώτη πρόσκληση έγινε από τους Κώστα Καράμπελα και Δημήτρη Κουτσούκο, τότε προέδρους των Συλλόγων Κακαλετρίου και Πέτρας, χωριών που βρίσκονται κοντά στις πηγές της Νέδας.
Στις 13 Αυγούστου 1993, στις 7 το πρωί, ξεκίνησαν από το γραφικό εκκλησάκι της Αγιανάστασης, που βρίσκεται δίπλα στις πηγές της Νέδας, με αλφαβητική σειρά οι παρακάτω:
Καράμπελας Κώστας Κακαλέτρι
Κουτσούκος Δημήτρης Πέτρα
Μαθέ Δήμητρα Μαρίνα
Μαρωνίτης Λάμπρος Ψάρι
Μαστραγγελόπουλος Α. Άγγελος Πέτρα
Μαστραγγελόπουλος Τάσος Πέτρα
Μαστραγγελόπουλος Βασίλης Πέτρα
Μαστραγγελόπουλος Β. Δημήτρης Πέτρα
Μαστραγγελόπουλος Α. Κωνσταντίνος Πέτρα
Μαστραγγελόπουλος Β. Κώστας Πέτρα
Σπυρόπουλος Νίκος Πέτρα-Νέδα
Συρμόπουλος Γιάννης Άγιος Σώστης
Η πρώτη ομάδα που ξεκίνησε δεν έφθασε την ίδια μέρα στη θάλασσα, όπως ήταν το σχέδιο, αλλά μέχρι τη γέφυρα Πλατανίων – Φιγαλείας. Μετά από μια εβδομάδα, στις 20 Αυγούστου 1993, το υπόλοιπο μέρος έως τη θάλασσα, περπάτησαν και φωτογράφισαν οι:
Αθανασόπουλος Δημήτρης Κακαλέτρι
Καράμπελας Κώστας Κακαλέτρι
Κουτσούκος Δημήτρης Πέτρα
Σπυρόπουλος Νίκος Νέδα-Πέτρα
Οι προτάσεις της πρώτης εξερεύνησης για το ποτάμι, όπως φαίνονται παρακάτω, στην πρώτη ανακοίνωση, είναι τελείως διαφορετικές από τις σημερινές , όπως εκφράζονται από την Ομοσπονδία Συλλόγων Χωριών Ορεινής Μεσσηνίας «Ο ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ».
Ας δούμε για την ιστορία την τότε ανακοίνωση:
«Όσοι θέλουν να γνωρίσουν τη Νέδα, το ποτάμι μας, μπορούν να λάβουν μέρος στην εκδρομή που διοργανώνουμε από τις πηγές της έως τη θάλασσα. Η εκδρομή θα γίνει με τα πόδια και θα ξεκινήσει στις 7 π.μ., από το Εκκλησάκι της Αγιανάστασης της Πέτρας, που βρίσκεται δίπλα στις πηγές της Νέδας
Την Παρασκευή 13 Αυγούστου 1993
Κατά τη διάρκεια της εκδρομής θα φωτογραφηθούν και θα βιντεοσκοπηθούν τα ωραιότερα σημεία της Νέδας και θα προβληθούν σε ειδική εκδήλωση. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, θα φθάσουμε στη θάλασσα στις 8 το βράδυ. Στην παραλία θα ακολουθήσει γλέντι, όπου μπορούν να πάρουν μέρος και όσοι εκ των συμπατριωτών μας δεν λάβουν μέρος στην εκδρομή. Παράκληση των διοργανωτών: Όσοι λάβουν μέρος, να έρθουν κατάλληλα προετοιμασμένοι, γιατί η διαδρομή είναι αρκετά δύσκολη και κουραστική. Δηλώσεις συμμετοχής στους: Κουτσούκο Δημήτρη και Καράμπελα Κώστα.
Αγαπητοί συμπατριώτες Πρέπει να σώσουμε τη Νέδα, το ποτάμι μας.
-Να το διατηρήσουμε καθαρό
– Ούτε ένα σκουπιδάκι να μην πέφτει στο ποτάμι
– Να μην ξαναρίξει κανένας χλωρίνη ή άλλο δηλητήριο για να πιάσει ψάρια»
Αυτά ήταν τότε τα αιτήματα για την προστασία της Νέδας. Ακολούθησαν πολλές και συνεχείς προσπάθειες για την προστασία και την ανάδειξή της, από συλλόγους, αυτοδιοίκηση Α και Β βαθμού και πολίτες. Το ποτάμι το περπάτησαν χιλιάδες πεζοπόροι, ενώ δεκάδες χιλιάδες έχουν επισκεφθεί τους περίφημους καταρράχτες, τις πηγές και πολλά σημεία του ποταμού.
Ας δούμε τώρα τα σημερινά αιτήματα, όπως εκφράζονται από την Ομοσπονδία Συλλόγων Χωριών Ορεινής Μεσσηνίας «Ο ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ»:
Να κηρυχθεί προστατευόμενο τοπίο το ποτάμι της Νέδας, από το ύψος της Αρχαίας Φιγαλείας έως της πηγές της Νέδας.
Τον Ιούλιο του 2022, οι 3 Ομοσπονδίες Συλλόγων της περιοχής της Νέδας, ήτοι η Ομοσπονδία Συλλόγων Χωριών Ορεινής Μεσσηνίας, η Ομοσπονδία Συλλόγων Ολυμπίας και η Ομοσπονδία Συλλόγων Τριφυλίας, με κοινό έγγραφό τους ζήτησαν να κηρυχθεί το ποτάμι της Νέδας ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί.
Με την απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 3019/8.5.2023 τεύχος Β, κηρύχθηκε ως προστατευόμενο τοπίο το μεγάλο φαράγγι της Νέδας, στην περιοχή της Αρχαίας Φιγαλείας και του χωριού Πλατάνια. Προτείνουμε να κηρυχθεί ως προστατευόμενο τοπίο και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί και το υπόλοιπο τμήμα του ποταμού, από την Αρχαία Φιγαλεία έως της πηγές της Νέδας, διότι έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με το τοπίο που χαρακτηρίστηκε ως προστατευόμενο.
Μονοπάτι στις όχθες της Νέδας, θα κάνει το ποτάμι επισκέψιμο όλο τον χρόνο
Είναι απαραίτητο να γίνει ένα μονοπάτι στις όχθες της Νέδας, προκειμένου να είναι το ποτάμι επισκέψιμο όλο τον χρόνο και προσβάσιμο σε όλους. Το μονοπάτι δεν πρέπει να κάνει την παραμικρή ζημιά στο περιβάλλον, γι’ αυτό έχουμε προτείνει να καθαριστούν τα παλιά μονοπάτια και τα μυλαύλακα και να συνδεθούν μεταξύ τους.
Τα πλατάνια της Νέδας θα χαθούν, αν δεν γίνουν ενέργειες
Σε πολλά σημεία του ποταμού, κυρίως εκεί που υπάρχει ανθρώπινη δραστηριότητα, αρχίζουν να ξεραίνονται τα πλατάνια. Επειδή είναι στην αρχή, προλαβαίνουμε να σώσουμε τα πλατάνια της Νέδας. Καλούμε το δασαρχείο να κάνει άμεσα τις απαραίτητες ενέργειες και τις Περιφέρειες Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδος, μαζί με τους Δήμους Οιχαλίας, Τριφυλίας, Ανδρίτσαινας-Κρεστένων και Ζαχάρως, να παρέμβουν και να βοηθήσουν (η δράση να χρηματοδοτηθεί από προγραμματική σύμβαση μεταξύ α’ και β΄ βαθμού αυτοδιοίκησης και δασαρχείων) .
Τα πέτρινα γεφύρια της Νέδας κινδυνεύουν να γκρεμισθούν
Σήμερα, στο ποτάμι της Νέδας, υπάρχουν 5 πέτρινα γεφύρια. Από αυτά τα 4 είναι στον Δήμο Οιχαλίας (τα δύο κοντά στο χωριό Νέδα, ένα στον δρόμο Κακαλέτρι-Πέτρα και ένα στο χωριό Μαυρομμάτι) και 1 στον Δήμο Τριφυλίας (στο χωριό Πλατάνια).
Όλα τα γεφύρια έχουν ζημιές και πρέπει να γίνει μια ολοκληρωμένη μελέτη για την επισκευή τους.
Να απαγορευθεί η διέλευση τροχοφόρων στο πέτρινο μονότοξο γεφύρι στα Πλατάνια
Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι στη Νέδα, πλησίον της Τοπικής Κοινότητας Πλατάνια, της δημοτικής ενότητας Αυλώνα του Δήμου Τριφυλίας, έχει χαρακτηρισθεί ως μνημείο και οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν προτείνει την απαγόρευση διέλευσης τροχοφόρων. Ο Δήμος Τριφυλίας πρέπει άμεσα να σταματήσει τη διέλευση τροχοφόρων στο γεφύρι.
Έγινε παρέμβαση στο πέτρινο γεφύρι στα Πλατάνια, χωρίς μελέτη;
Το πέτρινο μονότοξο γεφύρι κοντά στους καταρράκτες έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο, με το ΦΕΚ1902/Β/22.12.2004. Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι έγιναν τελευταία σημαντικές παρεμβάσεις στο γεφύρι, εντελώς πρόχειρες, και μάθαμε ότι έγιναν χωρίς να υπάρχει μελέτη.
Μελέτες που κόστισαν 600.000 ευρώ, για την περιοχή της Νέδας, βρίσκονται 13 χρόνια στις αποθήκες της Αναπτυξιακής Μεσσηνίας
Πριν 13 χρόνια και πλέον, η Αναπτυξιακή Μεσσηνίας εκπόνησε πολλές μελέτες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: η σύνταξη σχεδίου δράσεων βελτίωσης-ανάδειξης- σήμανσης δικτύου μονοπατιών της περιοχής της Νέδας Μεσσηνίας, έργα αναψυχής, η σύνταξη σχεδίων δράσεις τριών κέντρων ενημέρωσης (Καρυές- Βασιλικό-Στάσιμο), η σύνταξη διαχειριστικών σχεδίων ανάπλασης των 9 σημαντικότερων δημοτικών διαμερισμάτων της περιοχής, η σύνταξη οριστικών σχεδίων ανάπλασης κεντρικών χώρων 3 χωριών της περιοχής της Νέδας.
Οι μελέτες αυτές, κόστους 600.000 ευρώ, ούτε χρησιμοποιήθηκαν από την Περιφέρεια και τους Δήμους Οιχαλίας και Τριφυλίας ούτε προτάθηκαν σε κάποιο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα. Τα επόμενα χρόνια, υπάρχει δυνατότητα, με τα πολλά προγράμματα που θα υπάρξουν, να χρηματοδοτηθούν τα έργα που προκύπτουν από τις μελέτες αυτές, αφού επικαιροποιηθούν, και να υπάρξουν και νέες προτάσεις.
Το μοναδικό οικοσύστημα της Νέδας, αντί να προστατευθεί και να αποτελέσει πηγή ανάπτυξης για Μεσσηνία και Ηλεία, έχει αφεθεί στην τύχη του.
Η Ομοσπονδία Συλλόγων Χωριών Ορεινής Μεσσηνίας «Ο ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ», καλεί τους φίλους της Νέδας, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους φορείς και τους πολίτες της περιοχής να ενώσουμε τις προσπάθειές μας για την προστασία και την ανάδειξη του μοναδικού οικοσυστήματος της Νέδας.
Του Κώστα Καράμπελα
