Παναγιώτης Μανίκης: Να σεβαστούμε πρώτα τη φύση και να είμαστε ενωμένοι, με σύμπνοια και συνεργασία
«Η Φυσική Καλλιέργεια είναι ένα πνευματικό μονοπάτι που συνδέει επιστήμη, θρησκεία, φιλοσοφία σε μια ενιαία σύλληψη, όπως ήταν κάποτε στο παρελθόν αδιαίρετες.
Η Φυσική Καλλιέργεια φιλοδοξεί να ενώσει Θεό, Άνθρωπο και Φύση», αυτό είναι το όραμα του Παναγιώτη Μανίκη και η Μεσσηνία, ειδικά τα χωριά του Ταϋγέτου, έχουν την τύχη τον τελευταίο περίπου 1,5 χρόνο αυτός ο ξεχωριστός άνθρωπος να έχει ριζώσει στην Αλαγονία.
Πρωτοπόρος πρεσβευτής της φυσικής καλλιέργειας στη χώρα μας έχει θητεύσει δίπλα στο μεγάλο δάσκαλο Masanobu Fukuoka, τον οποίο, νεαρό παιδί με ένα εισιτήριο μονής διαδρομής, πήγε και βρήκε στην Ιαπωνία και μαζί ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο, διαδίδοντας πρακτικές και ιδέες. Ορόσημο και ορμητήριο αποτέλεσε γι’ αυτόν το 1988 το πρότυπο κτήμα φυσικής καλλιέργειας που δημιούργησε στην Έδεσσα, αποδεικνύοντας εμπράκτως ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος εκτός από τα φυτοφάρμακα, την εντατική λίπανση, τη μονοκαλλιέργεια, όχι μόνο για την επίτευξη αυτάρκειας, αλλά και για την επίτευξη εμπορικής παραγωγής…
Η γνωριμία με τη Μέλανι Αλεξέα και τον Έβαν Γουόλς, δύο νέα παιδιά που άφησαν πριν από λίγα χρόνια τον πολύβουο κόσμο, με τους τρελούς ρυθμούς, για να ζήσουν μια πιο φυσική και δημιουργική ζωή στον Ταΰγετο, έδωσαν στον Παναγιώτη Μανίκη το νέο σημείο προσανατολισμού, όπου ιδρύθηκε και λειτουργεί το Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας. Μαζί με τη συσπείρωση ντόπιων δυνάμεων, όπως η Κοινότητα και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αλαγονίας, αλλά και ανθρώπων που έρχονται κυριολεκτικά απ’ όλο τον κόσμο, η Αλαγονία αποτελεί πλέον την καρδιά μιας πραγματικής επανάστασης, όχι απλώς αναίμακτης, αλλά κυριολεκτικά ζωοδότρας.
Πολλές δράσεις και πρωτοβουλίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στην περιοχή, με άξονες τη φυσική καλλιέργεια και την αυτάρκεια και η τελείωση του εγχειρήματος έχει ως στόχο τη συγκρότηση γειτονιών, αφού στον πυρήνα του εγχειρήματος είναι η καλλιέργεια υγειών και αλληλέγγυων ανθρώπινων σχέσεων. Το μοντέλο των οικοκοινοτήτων ο κ. Μανίκης εκτιμά ότι δεν ταιριάζει τόσο στη χώρα και στην κουλτούρα μας, αλλά «μικρές ομάδες ανθρώπων, ο καθένας μόνος στο σπίτι του και όλοι μαζί στα μεγάλα πράγματα. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια γειτονιά μέσα στο χωριό, με διάδραση. Να μοιραζόμαστε, να βάλουμε ένα λιθαράκι ώστε να έρθουν οι άνθρωποι στο χωριό», όπως λέει χαρακτηριστικά.
Στις ηλεκτρονικές σελίδες της προσπάθειας υπάρχει ανοικτό κάλεσμα για συνοδοιπόρους που εμφορούνται από τα ίδια ιδανικά και ήδη μέσα στα πρώτα 24ωρα καταγράφηκαν 30.000 «επισκέψεις» από όλο τον κόσμο, ενώ διψήφιος αριθμός ανθρώπων είναι έτοιμος να περάσει από τη σκέψη στην πράξη.
«Συνεχίζουμε να δεχόμαστε άτομα που θα αποτελέσουν τη γειτονιά μέσα στο χωριό. Έχει έρθει ένα ζευγάρι από την Αυστραλία και νοίκιασε εδώ, είναι ένας Ολλανδός που έρχεται από την Ινδονησία και δύο Έλληνες που αποφάσισαν να μείνουν σε βάθος χρόνου, δηλαδή ήδη πέντε καινούργιοι κάτοικοι και μέσα στο Σεπτέμβρη και τον Οκτώβρη θα έρθουν κι άλλοι για να δουν και να ζήσουν μια δοκιμαστική περίοδο. Την επιθυμία για μόνιμη εγκατάσταση έχουν εκδηλώσει μέχρι τώρα γύρω στα 15 άτομα. Το πρόβλημα το ζόρικο είναι η εξεύρεση στέγης. Θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε τελικά, αν δε βρεθούν σπίτια στην Αλαγονία, θα δούμε και την περίπτωση στις Πηγές ή στην Αρτεμισία», εξηγεί ο Παναγιώτης Μανίκης και συνεχίζει: «Παράλληλα, εμείς θα συνεχίσουμε να έχουμε και εθελοντές σε βάση 2-3 μηνών, που θα μοιραστούν τις μεγάλες δράσεις. Υπάρχουν πολλά σχέδια, να πρασινίσουμε τα βουνά, φυτώρια, οπωροφόρα δέντρα, υποδειγματικά αγροκτήματα, όλα μέσα από τη μέθοδο της φυσικής καλλιέργειας».
Με επιτυχία, μεγάλο ενδιαφέρον και συμμετοχή έχουν πραγματοποιηθεί κιόλας μια σειρά από εργαστήρια και εκδηλώσεις. Δράσεις υπάρχουν σε μηνιαία βάση και στο πλαίσιο του φεστιβάλ αυτάρκειας κάτοικοι της περιοχής και επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και να συμμετάσχουν σε εργαστήρια για βότανα, παρασκευή ψωμιού, τυριού, γιαουρτιού, σαπουνιού, κηραλοιφών, όπως και στο 1ο Εργαστήρι Σποροσβώλων, ενώ πολύ παραγωγικός είναι ο κοινοτικός λαχανόκηπος, ο οποίος έχει φτάσει να τροφοδοτεί με φυσικά προϊόντα ακόμα και τοπικά εστιατόρια και ταβέρνες!
Τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτέμβρη πραγματοποιήθηκε στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου Αλαγονίας και η 2η Διεθνής Συνάντηση Δημιουργίας Σποροσβώλων. Ο κ. Μανίκης κάνει μια μικρή αποτίμηση, αλλά αναφέρεται και στις επικείμενες δράσεις: «Ήρθαν γύρω στα 50 άτομα από Ελλάδα και εξωτερικό, από πολλές χώρες, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία, και είναι σημαντικό ότι -πέρα από αυτό που έμεινε- ο κόσμος πέρασε καλά και χάρηκε. Ήταν μεγάλη η ανταπόκριση, δεδομένου ότι αυτή τη φορά δεν είχαμε την πρόθεση να κάνουμε σπορές για τα βουνά, αλλά να εκπαιδευτεί ο κόσμος. Κάναμε σβώλους, περίπου 100 τσουβάλια συνολικά, και πήραν οι άνθρωποι για τα κτήματά τους, για να σπείρουν και να κάνουν βελτίωση γονιμότητας, ενώ σπείραμε σε ένα κτήμα για να δουν πώς γίνεται η διαδικασία.
Ό,τι έμεινε θα το σπείρουμε σε ένα αγρόκτημα που ετοιμάζουμε εδώ στην Αλαγονία για χλωρή λίπανση. Τον Οκτώβρη θα κάνουμε σπορά σε ένα κτήμα στη Σκουρόλακα, με σιτηρά και φυτά χλωρής λίπανσης κι άλλο ένα με σιτάρι, για να έχουμε το πρώτο μας στάρι στην Αλαγονία έπειτα από χρόνια. Και θα ετοιμάσουμε τον κοινοτικό αμπελώνα, όπου θα καλλιεργήσουμε την πλατάνα ή κουτσαβίτικο και τον γεραναστάση, δύο ποικιλίες παλιές, που κάποιοι χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν τον αρχαίο οίνο, δένθις. Έχουμε έτοιμα τα φυτά, μόλις κάνουμε την περίφραξη θα τα φυτέψουμε. Τα έφερε ο πρόεδρος από κτήματα της περιοχής που διατηρούν λίγα από αυτές τις ποικιλίες. Ο κοινοτικός αμπελώνας είναι 2 στρέμματα, μας έχει χορηγηθεί από ιδιώτη για 5 χρόνια και ευελπιστούμε ότι θα είναι σε μεγάλο βάθος χρόνου, αλλά και ότι θα υπάρξουν μιμητές».
Τέλος, ο γεωπόνος στο επάγγελμα, «γκουρού», όπως τον ονομάζουν, της φυσικής καλλιέργειας, Παναγιώτης Μανίκης, απάντησε στο τι περιμένει μέσα από όλες τις προσπάθειες. «Όταν σπέρνεις σπόρους στη ζωή, λειτουργείς πέρα από αισιοδοξία-απαισιοδοξία, όταν ο νους αρχίζει και δουλεύει, άλλοτε τα βλέπει άσπρα, άλλοτε μαύρα. Εμείς πάμε πέρα από αυτό, σπέρνουμε σπόρους και η ζωή κάνει τα υπόλοιπα. Οπότε είναι μια λειτουργία της ζωής και πιστεύω ότι το κυριότερο και σοβαρότερο θέμα είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Κι όλα αυτά που ζούμε αυτή την περίοδο στον ελλαδικό χώρο και όχι μόνο, μας λένε ένα πράγμα: ενότητα, συνεργασία, σύμπνοια, ομόνοια, αλληλοστήριξη. Αυτό είναι το μήνυμα των πλημμυρών και όλων των προβλημάτων που ταλανίζουν την ανθρωπότητα. Ότι πρέπει να σεβαστούμε πρώτα τη φύση και δεύτερον να είμαστε ενωμένοι και να υπάρχει σύμπνοια και συνεργασία ανάμεσά μας. Κι επίσης, μην περιμένεις από τους άλλους να κάνουν κάτι, κάνε εσύ πρώτος απ’ όλους, η πολιτεία είμαστε εμείς.
Η φύση έχει εκπληκτικές δυνατότητες ανάπτυξης κι αυτό είναι η μεγαλύτερη παρηγοριά. Το θέμα είναι πού κοιτάζει ο άνθρωπος» δίνει το σύνθημα της επανεκκίνησης αυτός ο πολύτιμος άνθρωπος και το πλέον ελπιδοφόρο είναι ότι ανάλογες πρωτοβουλίες, μικρότερης ή μεγαλύτερης εμβέλειας, υπάρχουν σχεδόν σε όλη τη χώρα και πολλαπλασιάζονται…
Λίγα λόγια για τη φυσική καλλιέργεια και τους σποροσβώλους
Σε εισαγωγικό βίντεο για τη φυσική καλλιέργεια ο Παναγιώτης Μανίκης αναφέρει μεταξύ άλλων: Για ένα γόνιμο οργανικό έδαφος, πλούσιο σε οργανική ύλη, το κλειδί είναι η μεγάλη βιοποικιλότητα φυτών. Στοχεύουμε στο να δημιουργήσουμε μια γόνιμη γη, να προστατεύσουμε το έδαφος από τη διάβρωση και να δημιουργήσουμε αρμονία για να λύσουμε το πρόβλημα των προσβολών από ασθένειες και από έντομα. Και τα τρία αυτά επιτυγχάνονται μέσα από τη μεγάλη βιοποικιλότητα, που όσο πιο μεγάλη είναι, τόσο πιο σταθερό οικοσύστημα δημιουργείται. Σπέρνουμε και φυτεύουμε οπωροφόρα και δασικά δέντρα, λαχανικά, σιτηρά και φυτά χλωρής λίπανσης που βελτιώνουν το έδαφος, φυτά από την οικογένεια των ψυχανθών, όπως ο βίκος και τα διάφορα είδη τριφυλλιών, μηδική, λαθούρι, ρεβίθια, φακές κ.ά. Μιλάμε για μια τεράστια ποικιλία από 100 και πλέον είδη. Στη συνέχεια η φύση κάνει τη δουλειά της…
Αν θέλουμε να φτάσουμε στην απόλυτη μορφή της φυσικής καλλιέργειας τον Οκτώβρη για όλη τη Νότια Ελλάδα και από μέσα Σεπτέμβρη-μέσα Οκτώβρη για όλη Βόρεια και τα πιο κρύα κλίματα, μπορούμε να συγκεντρώσουμε όσο περισσότερους σπόρους μπορούμε (δασικά, καλλωπιστικά, οπωροφόρα, θάμνους, λαχανικά, σιτηρά, σπόρους φυτά χλωρής λίπανσης), να κάνουμε σβώλους από αργιλόχωμα για να τους προστατεύσουμε από τα πουλιά, τα τρωκτικά, τα μυρμήγκια και άλλα πλάσματα και να τους σπείρουμε. Αν υπάρχουν πράσινα χόρτα, τα κόβουμε σύρριζα και τα ρίχνουμε από πάνω. Αν είναι γυμνό ή τα χόρτα είναι ξερά, δε χρειάζεται επέμβαση.
Της Χριστίνας Ελευθεράκη
-Αναλυτικές πληροφορίες για τις δράσεις του Κέντρου στην ιστοσελίδα natural-farming.org και στο fb: Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας – Natural Farming Center.
