Τα πρώτα ερευνητικά αποτελέσματα του Γεωαρχαιολογικού Προγράμματος Πύλου, που διεξάγεται την περίοδο 2021 – 2025, παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο αμφιθέατρο «Ν. Πολίτης» του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών.
Το πρόγραμμα αποτελεί σύμπραξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας (ΕΦΑΜΕΣ) του υπουργείου Πολιτισμού, υπό τη διεύθυνση της προϊσταμένης της, δρος Ε. Μηλίτση – Κεχαγιά και του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, υπό τη διεύθυνση του διευθυντή του, καθηγητή Ν. Ζαχαριά.
Την ερευνητική ομάδα πλαισιώνουν 8 ερευνητές της ΕΦΑΜΕΣ, 13 ερευνητές του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας και εθελοντές μεταπτυχιακοί φοιτητές του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, ενώ το πρόγραμμα διεξάγεται σε έκταση 9.000 στρεμμάτων στην περιοχή της Πυλίας, μεταξύ των ορίων του οικισμού Πετροχωρίου έως και τη χερσόνησο του Κορυφασίου και της λίμνης Γιάλοβα, έως το παράκτιο μέτωπο.
Η περιοχή, η οποία αποτελεί περιβαλλοντικά προστατευόμενη ζώνη καθόσον περιλαμβάνει ιδιαίτερα σημαντικά οικοσυστήματα, όπως η παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, οι αμμοθίνες, ο μοναδικός αφρικανικός χαμαιλέοντας, και ποικιλόμορφη χλωρίδα, διαμορφώνεται παράλληλα από ζώνες αρχαιολογικής προστασίας λόγω των πολύ σημαντικών αρχαιολογικών θέσεων, όπως η επονομαζόμενη σπηλιά του βασιλιά Νέστορα, ο τάφος του Θρασυμήδη, το κάστρο του Κορυφασίου (Παλαιόκαστρο). Επίσης, είναι συνδεδεμένη με μοναδικές ιστορικές στιγμές και μύθους, όπως η μάχη της Σφακτηρίας, που σηματοδότησε τη λήξη του Πελοποννησιακά Πολέμου, και η μυθική άφιξη του Τηλέμαχου προς αναζήτηση του πατέρα του, βασιλιά Οδυσσέα.
Το πρόγραμμα, το οποίο βρίσκεται στα μέσα της υλοποίησής του, έχει ως στόχο την πληρέστερη κατανόηση της γεωμορφολογικής εξέλιξης της περιοχής, την επίδραση του ανθρώπου στο περιβάλλον κατά τα τελευταία 10.000 χρόνια και την ολοκληρωμένη μελέτη της ιστορικής και πολιτιστικής πορείας της περιοχής, με σκοπό να συμβάλλει στη βιώσιμη περιβαλλοντική και οικονομική ανάπτυξή της.
Τα μέχρι στιγμής ευρήματα της συστηματικής επιφανειακής έρευνας (κεραμική, λίθοι) έχουν αποδώσει τεκμήρια για τη διαχρονική (προϊστορικά – βυζαντινά) χρήση της περιοχής από τον άνθρωπο σε όλο το εύρος της περιοχής μελέτης.
Να σημειωθεί πως η τεχνολογική μελέτη των ευρημάτων έγινε με φορητές και εργαστηριακές μη καταστροφικές συσκευές. Η λεπτομερής ψηφιακή αποτύπωση της περιοχής έγινε με τη χρήση προηγμένων με επανδρωμένων συστημάτων εναέριας καταγραφής (drones) και επίγειων μέσων (σταθμοί αποτύπωσης), η οποία επιτρέπει την παρακολούθηση και τον εντοπισμό λεπτομερειών του εδάφους και του ανάγλυφου της περιοχής με την ψηφιακή αφαίρεση της βλάστησης με τη χρήση εναέριου συστήματος Lidar και τη δημιουργία ψηφιακών χαρτών υψηλής ανάλυσης.
Παράλληλα με τους αναφερόμενους στόχους, το πρόγραμμα συνεργάζεται σε εκπαιδευτικό επίπεδο με φορείς και ιδρύματα της περιοχής σε ζητήματα ευαισθητοποίησης των περιβαλλοντικών αξιών και την πληρέστερη κατανόηση του μοναδικού, πλούσιου πολιτισμικού αποθέματος της περιοχής.
Χορηγός του προγράμματος είναι το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου.
