Σε συνέχεια της 3ης ανοικτής επιστολής, η ανάλυση των χαμένων ευκαιριών στην Καλαμάτα από την περίοδο των καταστρεπτικών σεισμών (1986) και την περίοδο 2009-2010 αποκαλύπτει ένα μοτίβο παραλείψεων, που είχε άμεσο αντίκτυπο και ακόμη περισσότερο αρνητικό μακροπρόθεσμα αποτέλεσμα στην τοπική οικονομία, τον τουρισμό, τη γαστρονομία και την πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής.
Αυτές οι παραλείψεις και αποφάσεις είχαν βαθιά αρνητικές συνέπειες στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Καλαμάτας και της ευρύτερης περιοχής ως γαστρονομικού προορισμού και στην προστασία της τοπικής παραδοσιακής βιομηχανίας και κληρονομιάς.
Η ενδυνάμωση της τοπικής διαχείρισης, με τη συμμετοχή του Συντονιστικού Οργάνου των Παραγωγικών Τάξεων (ΣΟΠΤ) και του Εργατικού Κέντρου Καλαμάτας, θα μπορούσε ενδεχόμενα να είχε αποτρέψει αυτές τις απώλειες, αλλά, δυστυχώς, οι τότε Δημοτικές Αρχές δεν επέτρεπαν την ουσιαστική μας συμμετοχή στο στρατηγικό σχεδιασμό για το μέλλον της πόλης.
Σήμερα, η απώλεια της βιομηχανικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Καλαμάτας, σχεδιασμένη από τη Δημοτική Αρχή της περιόδου των καταστρεπτικών σεισμών του 1986, αποτελεί πλέον την αιτία που επηρεάζει τόσο την ταυτότητα της πόλης όσο και την προσέλκυση επισκεπτών. Η απώλεια αυτής της ιστορίας έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ικανότητα της Καλαμάτας (πατρίδα της ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας) να διηγείται την πλούσια πολιτιστική της παράδοση και να προσφέρει μια αυθεντική εμπειρία στους τουρίστες.
Η ενσωμάτωση της βιομηχανικής ιστορίας στην αφήγηση της σύγχρονης Καλαμάτας θα μπορούσε να προσθέσει στοιχεία πολυπλοκότητας και βάθους, αναδεικνύοντας την πορεία της Καλαμάτας μέσα από τις δεκαετίες. Η δημιουργία αφιερωμάτων, μουσείων, ή άλλων πολιτιστικών χώρων, που θα παρουσίαζαν την ιστορία της βιομηχανίας της ελιάς και άλλων τοπικών προϊόντων, και όλα μαζί θα συνέβαλαν σημαντικά στην κατανόηση της τοπικής κληρονομιάς και των παραδοσιακών μεθόδων παραγωγής.
Αντίθετα, η κατεδάφιση Βιομηχανικών Κτηρίων, όπως το εργοστάσιο Λιναρδάκη, ένα σημαντικό σημείο της βιομηχανικής ιστορίας της Καλαμάτας, και η αντικατάστασή του με το Μέγαρο Χορού, υπογράμμισαν μια στροφή από τη διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς προς πιο σύγχρονες, αλλά ίσως λιγότερο διατηρησιακές χρήσεις και ξένες προς τον τοπικό μας πολιτισμό.
Επίσης, η ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και γαστρονομικών τουριστικών δραστηριοτήτων με βάση την ιστορική βιομηχανική ταυτότητα της Καλαμάτας θα μπορούσε να ενισχύσει την τοπική οικονομία και να προσφέρει νέες ευκαιρίες για την κοινότητα. Επιπρόσθετα, η διατήρηση και αναβίωση παλαιών βιομηχανικών κτηρίων θα μπορούσε να γίνει ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της πόλης.
Εδώ είναι μερικές από τις σημαντικότερες χαμένες ευκαιρίες που επισημαίνονται:
Η ανεπαρκής ανάπτυξη υποδομών και προσφοράς, που θα τόνιζε τη γαστρονομική και πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, στέρησε από την Καλαμάτα τη δυνατότητα να αυξήσει το θεματικό τουρισμό για 12 μήνες το χρόνο και τις σχετικές δημοτικές εισπράξεις, ώστε να μειωθεί η κατ’ κεφαλή δαπάνη των μόνιμων κατοίκων.
Η μη υλοποίηση της πρότασης του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας το 2009 στο δήμαρχο Καλαμάτας, Παν. Νίκα, για τη μετατροπή των πρώην Σχολών Παπαφλέσσα σε ένα μοναδικό πολυχώρο πολιτισμού για τη μεσογειακή γαστρονομία στην Καλαμάτα και άλλες τουριστικές υποδομές, περιόρισε τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην περιοχή, κυρίως σε τομείς όπως η γαστρονομία, η φιλοξενία και η εκπαίδευση.
Η απόρριψη προτάσεων για τη δημιουργία κέντρου έρευνας που θα προωθούσε τη γνώση γύρω από την ΠΟΠ Ελιά Καλαμάτας και άλλα τοπικά προϊόντα έχασε την ευκαιρία να εκπαιδεύσει τόσο τους ντόπιους όσο και τους επισκέπτες για τη σημασία της περιοχής και των τοπικών παραδοσιακών προϊόντων στην παγκόσμια γαστρονομία.
Η αποτυχία στην υλοποίηση εκπαιδευτικών και γαστρονομικών κέντρων περιόρισε τις δυνατότητες για νέες startups και την ανάπτυξη βιοτεχνικών ή οικοτεχνικών δραστηριοτήτων.
Η αδυναμία προβολής της Καλαμάτας ως κέντρου γαστρονομίας και πολιτισμού έχει περιορίσει τις εξαγωγές της ΠΟΠ Ελιάς Καλαμάτας και άλλων τοπικών προϊόντων.
Στην επόμενη, 5η ανοικτή επιστολή, θα αναφερθούμε στις πόλεις που αξιοποίησαν ανάλογες ευκαιρίες!
Του Γιώργου Καραμπάτου,
Εκτελεστικού διευθυντή «Δρόμων της Ελιάς», προέδρου του Δικτύου Ελαιοπαραγωγών Πόλεων της Μεσογείου, πρώην προέδρου Επιμελητηρίου Μεσσηνίας
