Ολοκληρώθηκαν χθες οι διήμερες εργασίες του 10ου Πανελλήνιου Συνεδρίου στο Μέγαρο Χορού
«Έδαφος» για την ανάπτυξη του διαλόγου γύρω από το παρόν και το μέλλον της ελληνικής Γεωργίας αποτέλεσε το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο της “Gaia Επιχειρείν”, το οποίο διεξήχθη το διήμερο 25 και 26 Απριλίου για πρώτη φορά στην Καλαμάτα.
Τις διήμερες εργασίες, που πραγματοποιήθηκαν στο Μέγαρο Χορού, με κεντρική θεματική «Ποια ΚΑΠ θέλουμε σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση;», πλαισίωσαν με τις ομιλίες τους Έλληνες και Ευρωπαίοι πολιτικοί, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς και εκπρόσωποι του αγροτικού κόσμου.
Τις χθεσινές εργασίες, οι οποίες έθεσαν στο επίκεντρο τις απειλές και τις ευκαιρίες που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν στη διαμόρφωση της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, άνοιξε ο πρόεδρος της “Gaia Επιχειρείν”, Χρήστος Αυγουλάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, η κλιματική αλλαγή και η διαδοχή από τις νεότερες γενιές είναι θεμελιώδη ζητήματα στη συνδιαμόρφωση της ΚΑΠ.
Η Ευρώπη δεν οφείλει μόνο να σχεδιάσει, αλλά και να εμπνεύσει
Στον πρώτο κύκλο των χθεσινών εισηγήσεων, εκ μέρους των πολιτικών στο βήμα βρέθηκε ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Αναφερόμενος στο μέλλον της ευρωπαϊκής αγροτικής παραγωγής και, κατ’ επέκταση, στο μέλλον ενός βασικού αναπτυξιακού τομέα της χώρας, υπογράμμισε ότι απαιτείται νέο όραμα και σύλληψη νέων προτάσεων που θα απαντούν στις προκλήσεις του σήμερα.
Μιλώντας για τις ολοένα αυξανόμενες εισαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων στην Ευρώπη από άλλες χώρες, σημείωσε ότι πρόκειται για μια λανθασμένη πρακτική, η οποία παρουσιάζει έναν παραλογισμό ελλιπούς οράματος, που αναδεικνύει ότι «στην Ευρώπη σήμερα έχουν μπερδέψει τις κρίσεις με τις λύσεις, και έχουν καταφανέστατα αποτύχει στις προβλέψεις».
Επισήμανε, δε, ότι «ως Ελλάδα τα τελευταία 8 χρόνια συνεχίζουμε να αυξάνουμε τις εισαγωγές μας, ενώ κάναμε συμμέτοχο στο… πιάτο μας την Τουρκία, από την οποία το 2023 εισήχθησαν 51 χιλιάδες τόνοι φρούτα και λαχανικά».
Αναφέρθηκε, δε, και στη μείωση της παραγωγής σε σταφίδα και σύκα και διερωτήθηκε: «Πότε θα μιλήσουμε για το σχέδιο που υπάρχει για αυτά τα προϊόντα;». Υπό αυτό το πρίσμα, ζήτησε «σχέδιο άμεσο και μακροπρόθεσμο».
Στο ίδιο πλαίσιο, σημείωσε ότι τέτοιες λογικές ενισχύουν τον ευρωσκεπτικισμό, αλλά και το γεγονός ότι «η Ευρώπη δεν οφείλει μόνο να σχεδιάσει, αλλά και να εμπνεύσει ξανά με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον».
Για το εντεινόμενο κλίμα εγκατάλειψης της αγροτικής γης και συγκεκριμένα τη μείωση των χρησιμοποιούμενων αγροτικών εκτάσεων, εξήγησε ότι σε επίπεδο Πελοποννήσου το ποσοστό αντιστοιχεί σε 24% (έτη αναφοράς: 2009-2020).
Εστιάζοντας στην επόμενη μέρα, ο κ. Σαμαράς ανέφερε ότι πρέπει να μπουν σε πρώτο πλάνο η βιωσιμότητα και η ανθεκτικότητα, η προώθηση και διάδοση της γνώσης, η ψηφιοποίηση και η ενθάρρυνση στη διαμόρφωση ενός σχεδίου που θα υποστηρίζει έμπρακτα τα προϊόντα της εγχώριας παραγωγής.
Ανάγκη μιας ΚΑΠ που θα συνθέτει τις εξελίξεις στην αγροτική παραγωγή
Στο βήμα βρέθηκε και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, κάνοντας λόγο για την ανάγκη μιας σύγχρονης και καθ’ όλα αναπτυξιακής ΚΑΠ, η οποία επειδή αφορά σε ένα πακέτο 19,3 δισ. ευρώ, μπορεί να ενισχύσει τη μετάβαση της χώρας στη νέα της εποχή. Μια ΚΑΠ «που θα επιτρέπει όχι απλά να απαντάμε στις εξελίξεις, αλλά να τις συνθέτουμε μαζί, κοιτάζοντας μπροστά, σεβόμενοι τον καθημερινό κόπο του αγρότη».
Μιλώντας για τους στόχους που έχουν τεθεί σε επίπεδο υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αυτοί είναι:
-να διατίθεται το 2% του ετήσιου προϋπολογισμού της ΚΑΠ για την αντιμετώπιση κλιματικών κρίσεων για ειδικές ενισχύσεις, έπειτα από κλιματικές καταστροφές
-να παρέχεται ευελιξία στα κράτη-μέλη, ώστε να μπορούν να τροποποιήσουν το Στρατηγικό Σχέδιο της ΚΑΠ και να μεταφέρουν πόρους μεταξύ των δύο Πυλώνων ή από έτος σε έτος, ανάλογα με τις αναδυόμενες ανάγκες και προοπτικές
-να υπάρχει ευελιξία στην εφαρμογή των λεγόμενων οικολογικών σχημάτων και ευελιξία παρεκκλίσεων στην εφαρμογή τους, στις περιπτώσεις που απαιτείται
-να ισχύσει ξανά ο κανόνας «ν+3», διευκολύνοντας την ολοκλήρωση σημαντικών επενδύσεων που έχουν προβλεφθεί στο Στρατηγικό Σχέδιο και δίνοντας τον απαραίτητο χρόνο στους δικαιούχους να ολοκληρώσουν τις επενδύσεις τους χωρίς τον κίνδυνο απώλειας των σχετικών ενωσιακών πόρων.
Από την άλλη πλευρά, εξήγησε ότι μέσω της ΚΑΠ «αποσκοπούμε στο δομικό μετασχηματισμό του αγροδιατροφικού κλάδου της χώρας και τη στροφή σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, όπου θα πρωταγωνιστούν η γνώση, οι νέες τεχνολογίες, η βιωσιμότητα, η ανταγωνιστικότητα και η εξωστρέφεια».
Σημείωσε, δε, ότι δεν αναφέρεται τυχαία στην εξωστρέφεια, γιατί τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό έχουν μεγάλη δυναμική. η οποία, δυστυχώς, μένει αναξιοποίητη.
Τέλος, εξέφρασε τη βούλησή του να αναδείξει τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό και «να κεφαλαιοποιήσουμε τη δυναμική και τις προοπτικές που κρύβουν».
Εστιάζοντας στο πεδίο της γνώσης που, σύμφωνα με τον ίδιο, θα σηματοδοτήσει τη νέα εποχή του αγροτικού κόσμου, εξήγησε ότι η ίδρυση και λειτουργία της πρώτης Γεωργικής Σχολής στη Μεσσαρά της Κρήτης θα αποτελέσει τον πιλότο γι’ αυτό το νέο μοντέλο, που επιτρέπει το πέρασμα από την εμπειρική γνώση στις σύγχρονες σχολές, που θα προσφέρουν την απαραίτητη εκπαίδευση, δεξιότητες, αλλά και την αναγκαία επιχειρηματική κουλτούρα στους Έλληνες αγρότες.
Εκ μέρους του Δ.Σ. της “Neuropublic” η κα Ρόζα Γαργαλάκου μίλησε για το σπουδαίο αντίκρισμα που πρόκειται να έχει στη μελλοντική αγροτική παραγωγή ο ψηφιακός μετασχηματισμός του πρωτογενούς τομέα. Κατά την τοποθέτησή της αναφέρθηκε στους αγρομετεωρολογικούς σταθμούς που σχεδιάζονται από τη Neuropublic, για συλλογή και επεξεργασία δεδομένων της εκάστοτε καλλιέργειας, με σκοπό να διευκολύνονται οι διαδικασίες στην ελληνική αγροτική παραγωγή προς όφελός της.
Παρουσιάζοντας τη δική της θέση, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Όλγα Γεροβασίλη, υπογράμμισε: «Όλο και πιο επιτακτικά τίθεται το ζήτημα ενός νέου παραγωγικού μοντέλου για τη χώρα, πέραν του τουρισμού και της οικοδομής». Απαντώντας στο ερώτημα για το «Ποια ΚΑΠ θέλουμε;», σημείωσε ότι είναι αναγκαίο ένα νέο εθνικό σχέδιο με στόχο να επανέλθουν οι επιδοτήσεις στα προηγούμενα επίπεδα, να επιτευχθεί η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, να αντιμετωπιστεί το υψηλό κόστος παραγωγής και να κλείσει η διαφοροποίηση τιμών από το χωράφι στο ράφι.
Στη συνέχεια, ο βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζος, στάθηκε στην ανάγκη για μεγαλύτερη διαβούλευση γύρω από τη νέα ΚΑΠ, η οποία θα μπορεί να απαντά στις προκλήσεις που δέχονται οι σημερινοί αγρότες, ενώ εξήγησε ότι με αφορμή τις επερχόμενες κρίσιμες ευρωπαϊκές εκλογές, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να μιλήσει για την Κοινή Αγροτική Παραγωγή, η οποία αφορά και επηρεάζει τη ζωή δέκα εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη.
Περνώντας στο βήμα, ο πρόεδρος της Νέας Αριστεράς, Αλέξης Χαρίτσης, σημείωσε ότι λόγω των προηγούμενων εξελίξεων, φέτος το μέλλον του αγροτικού κόσμου τοποθετείται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. Ο ίδιος στάθηκε στο γεγονός ότι η πράσινη μετάβαση είναι τόσο αναγκαία όσο και επιβεβλημένη για την αναστροφή της κλιματικής δυστοπίας της Ελλάδας ιδιαίτερα. Μίλησε δε για χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων και πολιτικών αναδιανομής, για να μην οξυνθούν περαιτέρω οι ανισότητες που πυροδοτούν κινητοποιήσεις των αγροτών.
Στις ομιλίες που ακολούθησαν, εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Δημήτρης Πτωχός, στάθηκε στο θεσμικό του ρόλο θέλοντας να αναδείξει τα μείζονα προβλήματα της σημερινής αγροτικής παραγωγής στην Πελοπόννησο, και τις λύσεις που απαιτούνται για την αναστροφή της συρρίκνωσής της.
Σύμφωνα με τον περιφερειάρχη, η διαχείριση των υδάτων είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα κληθούμε να διαχειριστούμε τα επόμενα χρόνια, και το οποίο επιτάσσει τη ίδρυση και λειτουργία ενός Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης Υδάτων. Ταυτόχρονα, να γίνει χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων, καθώς μέσω αυτών μπορεί να επιτευχθεί η αγροτική ανάπτυξη.
Κατά τον κ. Πτωχό, «η Πελοπόννησος είναι μια Περιφέρεια με τη μεγαλύτερη πυκνότητα ανθρώπων που ασχολούνται με τη γη, και ταυτόχρονα παρουσιάζεται η χαμηλότερη παραγωγικότητα», υπογραμμίζοντας ότι αυτό είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να αντιστραφεί.
Κλείνοντας, στάθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της εξωστρέφειας των τοπικών προϊόντων και στην ανάγκη λήψης των απαραίτητων μέτρων μέσω της ΚΑΠ, για να ενισχυθεί η αγροτική παραγωγή στην περιφέρεια, που ολοένα εγκαταλείπεται λόγω μη ενδιαφέροντος των νέων.
Στο βήμα βρέθηκε και ο δήμαρχος Καλαμάτας, Θανάσης Βασιλόπουλος, σύμφωνα με τον οποίο οι προκλήσεις της αγροτικής παραγωγής είναι πολλές και σύνθετες: κλιματική αλλαγή, διαχείριση του νερού, ψηφιακή μετάβαση της γεωργίας, κόστος παραγωγής.
«Το δημογραφικό ζήτημα, η εγκατάλειψη της υπαίθρου, η αστικοποίηση της κοινωνίας μας και η έλλειψη ουσιαστικών κινήτρων για επιστροφή στις καλλιέργειες, αποτελούν το κυρίαρχο πρόβλημα», σημείωσε ο κ. Βασιλόπουλος. Και πρόσθεσε: «Η μείωση του αγροτικού πληθυσμού και η γήρανση των αγροτών αποτελούν πραγματικές απειλές για την επιβίωση της ελληνικής γεωργίας. Οι νέοι δε δείχνουν διατεθειμένοι να ακολουθήσουν το δρόμο της παραγωγής, και αυτό μας φέρνει αντιμέτωπους με τη σκληρή πραγματικότητα της εγκατάλειψης στα χωριά μας. Με τα ακαλλιέργητα και ανεκμετάλλευτα χωράφια, και τον κίνδυνο σε λίγα χρόνια να έχουμε σχέδια και μελέτες, αλλά να μην υπάρχει πεδίο εφαρμογής τους».
Επίσης, στάθηκε στην ανάγκη εκπαίδευσης των αγροτών και παροχής κινήτρων για επενδύσεις.
Στεκόμενος στην ψηφιακή μετάβαση, ο κ. Βασιλόπουλος ανέφερε ότι «οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αναδιαμορφώσουν τη γεωργία και εδώ το κράτος, η Ευρώπη, πρέπει να παρέμβουν, ώστε οι τεχνολογίες αυτές να είναι προσιτές και κατανοητές για τους αγρότες μας».
Jaime Lillo Lopez 
Leonardo Pofferi
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Jaime Lillo Lopez, που με την ιδιότητα του εκτελεστικού διευθυντή του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιοκομίας μίλησε, μεταξύ άλλων, για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον ελαιοκομικό τομέα, καθώς και ο Leonardo Pofferi, ο οποίος ως αντιπρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Αγροτικών Συνεταιρισμών της Ε.Ε. (COGECA) αναφέρθηκε στους στόχους της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Να σημειωθεί πως το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Δήμου Καλαμάτας, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Επιμελητηρίου Μεσσηνίας.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
