Από 16 έως 22 Σεπτέμβρη διοργανώνεται και φέτος η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας, με στόχο να προωθήσει στις πόλεις τη λογική της λεγόμενης «βιώσιμης» μετακίνησης, με σκοπό να ανακουφιστούν το αστικό περιβάλλον και ο δημόσιος χώρος, με ενθάρρυνση στο περπάτημα, τη χρήση ποδηλάτου και των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Ο δημόσιος χώρος είναι πολύτιμος και δυσεύρετος. Φέτος συγκεντρώνεται η προσοχή ακριβώς σε αυτό το θέμα: στο «Διαμοιραζόμενο δημόσιο χώρο» (Shared Public Space). Είναι ακριβώς το μέγα ζητούμενο ενός σύγχρονου ορθολογικού αστικού χωρικού και συγκοινωνιακού σχεδιασμού για τη συνύπαρξη ανθρώπων και μεταφορικών μέσων με ασφάλεια, άνεση κι ανάλογη αισθητική. Ένας χώρος όπου προτάσσεται η ήπια κυκλοφορία χωρίς επικινδυνότητα, ηχορύπανση και ατμοσφαιρική επιβάρυνση. Ένας χώρος όπου θα ανασυστήνεται η πραγματική έννοια της γειτονιάς και της ανθρώπινης επικοινωνίας. Ένας χώρος αξιοβίωτος, όπου θα προτεραιοποιούνται οι ανάγκες των πεζών και φιλόξενος για παιδιά και ηλικιωμένους.
Η παντοκρατορία της ιδιωτικής αυτοκίνησης, με διαρκή απαίτηση κατάληψης και δέσμευσης πολύτιμου δημόσιου χώρου, έχει επιφέρει τεράστιες παρενέργειες και αξίωση όλο και μεγαλύτερης διοχέτευσης δημόσιων πόρων στις οδικές υποδομές. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη χώρα μας, με το απελπιστικό φαινόμενο της κυκλοφοριακής ασφυξίας των πόλεων και τα πολύπλευρα (οικονομικά, συγκοινωνιακά κ.λπ.) προβλήματα, που έχουν βάναυσα υποβαθμίσει την ποιότητα ζωής των πολιτών.
Η δημιουργία, λοιπόν, προϋποθέσεων για προσβασιμότητα παντού, με άρτια δημόσια συγκοινωνία, πρέπει να αποτελέσει κεντρική πολιτική στο σχεδιασμό των πόλεων. Επιπλέον όμως, πέραν πολλών άλλων ενεργειών, για τον απεγκλωβισμό από την αδράνεια της αυτοκινητολαγνείας χρειάζεται και πολιτική παιδείας, για αλλαγή νοοτροπίας στις μετακινήσεις καθώς και ανάλογης κυκλοφοριακής και γενικότερης περιβαλλοντικής αγωγής.
Αυτό πρέπει να αρχίσει άμεσα από το Νηπιαγωγείο και την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Τα μέσα δημόσιας μεταφοράς (ιδιαίτερα τα επιφανειακά μέσα σταθερής τροχιάς, τραμ κ.λπ. όπου είναι εφικτό) πρέπει να έχουν προτεραιότητα, ενώ έχει πλέον απόλυτα επιβεβαιωθεί η ριζική αναβάθμιση που επέρχεται, συνδυαστικά με πεζοδρομημένες περιοχές, όταν εκτοπίζεται η αυτοκίνηση.
Σε πολλές πόλεις στον κόσμο (και στις ΗΠΑ όπου ξηλώνονταν παλιότερα τα τραμ) τα σύγχρονα τραμ επανεγκαθίστανται πανηγυρικά και ζουν μια νέα εποχή ακμής.
Με την ίδια λογική θεωρούμε, λοιπόν, χρήσιμη και την επαναλειτουργία ή ακόμα ίσως κι επέκταση, ακόμα σε κάποια τμήματα, των διαδρόμων του παλιού σιδηροδρόμου Πελοποννήσου εντός των πόλεων. Πολλά τμήματά του ήδη διέρχονται τον αστικό ή τον προαστιακό ιστό των πόλεων, προδιαγράφοντας τη δυνητική επαναλειτουργία του.
Για άλλη μια φορά καλούμε, λοιπόν, την Περιφερειακή Αρχή Πελοποννήσου, αλλά και τις Δημοτικές Αρχές, να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Να συνεργαστούν και να αξιώσουν από την κεντρική κυβέρνηση την προώθηση της αναγκαίας πολιτικής για τη διάσωση κατ’ αρχήν της γραμμής και την πολύπλευρη αξιοποίησή της ως βαρύτιμης κληρονομιάς της περιοχής μας.
Κωνσταντίνος Μπρούσαλης
