Η παράσταση «Βρωμιά» του Ρόμπερτ Σνάιντερ θα παρουσιαστεί σήμερα και αύριο το βράδυ στο Αμφιθέατρο της Φιλαρμονικής Καλαμάτας
Την ιστορία του Σαντ, ενός Ιρακινού μετανάστη στη Γερμανία, ο οποίος βρέθηκε σε μια χώρα η οποία φαίνεται να απέχει πολύ από το πώς τη γνώριζε μέσα από τα διαβάσματά του, πρόκειται να μας συστήσει σήμερα και αύριο βράδυ ο Κωνσταντίνος Φάμης. Έχοντας συμπληρώσει σχεδόν μια δεκαετία ενασχόλησης με το συγκεκριμένο έργο του Ρόμπερτ Σνάιντερ, ο κ. Φάμης έχει καταφέρει να «μπει στα παπούτσια» του πρωταγωνιστή, επιχειρώντας να κάνει το ίδιο και για τους θεατές που παρακολουθούν την παράσταση «Βρωμιά» στην περιοδεία της ανά την Ελλάδα.
Μέσα από πληθώρα μηνυμάτων κατά τη διάρκεια της παράστασης, το κοινό έρχεται αντιμέτωπο με την έννοια του «ξένου» σε κάθε κοινωνία, αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει καθένας που λογίζεται ως «παρείσακτος» σε μια κοινωνία στερεοτυπικά «όμοιων».
Ο λόγος στον ίδιο:
-Η «Βρωμιά» αφορά σε έναν πολύ ιδιαίτερο μονόλογο. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε να συμμετάσχετε;
Ήταν Σεπτέμβριος του 2015 και πριν ξεκινήσω πρόβες για τη ζωή του Νίκου Καββαδία στο θέατρο Badminton με τον Θάνο Μικρούτσικο, αναζητούσα ένα έργο για μια μικρή περιοδεία. Ένας αγαπημένος μου φίλος μού πρότεινε τη «Βρωμιά». Μόλις άκουσα ότι πρόκειται για την ιστορία ενός Ιρακινού μετανάστη, κάπως σφίχτηκα και ομολογώ πως δε με ενθουσίασε η ιδέα. «Το είχε πρωτοανεβάσει ο Μαρκουλάκης» με ενημέρωσε ο φίλος. Τότε σκέφτηκα να το διαβάσω και να δω. Η πορεία της παράστασης όλα αυτά τα χρόνια δείχνει ότι η «Βρωμιά» ήταν έρωτας από την πρώτη ανάγνωση.
-Θυμάστε ποιες ήταν οι πρώτες σας σκέψεις όταν διαβάσατε για πρώτη φορά το κείμενο;
Από την πρώτη στιγμή κατανόησα και αγάπησα τον Σαντ, το χαρακτήρα της «Βρωμιάς». Με συγκίνησε πολύ η αισιοδοξία και το φως που εκπέμπει αυτός ο ήρωας, παρόλο που η καθημερινότητα που ζει, ως παράνομος και φοβισμένος σε μια χώρα που δεν τον καλοδέχεται, δεν είναι αυτή που ονειρευόταν. Το γεγονός, όμως, ότι δεν το βάζει κάτω και συνεχίζει να ελπίζει και να ονειρεύεται, ήταν αυτό που με συγκίνησε πιο πολύ και μου έδωσε δύναμη. Είναι μεγάλη τύχη για έναν ηθοποιό να έχει στα χέρια του ένα τόσο καλογραμμένο κείμενο και έναν χαρακτήρα τόσο άρτια φτιαγμένο από το συγγραφέα. Σου δίνει τη δυνατότητα να βουτήξεις βαθιά μέσα του και να ανακαλύψεις τις πιο ευαίσθητες πτυχές του. Δύσκολο εγχείρημα, αλλά τόσο γοητευτικό και λυτρωτικό.
-Η πλοκή του έργου περνά έντονα μηνύματα για την ανάγκη του «ανήκειν» και της αποδοχής που έχει κάθε άνθρωπος. Θεωρείτε ότι σήμερα, σε μια εποχή μεγάλης αποξένωσης, το περιεχόμενο είναι περισσότερο επίκαιρο;
Δυστυχώς, έτσι πιστεύω. Και αν δεν είναι περισσότερο επίκαιρο, παρατηρώ πως συνεχίζει να απασχολεί πολύ, κυρίως τους νέους. Όλοι θέλουμε να νιώθουμε ότι είμαστε αποδεκτοί, ότι ανήκουμε κάπου, ότι έχουμε «ταυτότητα». Είναι βασική ανάγκη του ανθρώπου, για να μπορεί να επικοινωνεί χωρίς φόβο και χωρίς το αίσθημα ότι χρειάζεται να αποδείξει τα αυτονόητα.
Και αναλογιστείτε πόση ανάγκη για αποδοχή έχει ένας άνθρωπος που έχει αφήσει πίσω οικογένεια, σπίτι, περιουσία κ.λπ., και έχει ταξιδέψει μακριά από την πατρίδα του, ώστε να κάνει ένα νέο ξεκίνημα σε μια ξένη χώρα. Πόσο χρειάζεται αυτός ο άνθρωπος τον άλλον. Να νιώσει ότι έχει ένα χέρι για να πιαστεί και να βοηθηθεί. Γινόμαστε όλοι μας πολύ σκληροί. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μπούμε στη θέση του άλλου. Διότι είναι πολύ πιθανό να ήμασταν κι εμείς στη θέση του.
-Πρόκειται για ένα έργο με το οποίο έχετε καταπιαστεί από το 2016, συνεχίζοντας περιοδείες στο μεσοδιάστημα, ενώ σήμερα και αύριο πρόκειται να βρεθείτε μπροστά στο κοινό της Καλαμάτας. Θεωρείτε ότι ένα τόσο δυναμικό έργο μπορεί να συνεχίσει τη διαδρομή του;
Από τη στιγμή που δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητα του άλλου, η «Βρωμιά» θα αφορά, θα είναι επίκαιρη, θα συγκινεί και θα συνεχίσει να παίζεται, δυστυχώς. Είναι τέτοιος ο τρόπος που μεγαλώσαμε, που τα αισθήματα ρατσισμού είναι ριζωμένα μέσα μας – όχι μόνο προς έναν μετανάστη, αλλά και προς όποιον έχει διαφορετικές από μας επιλογές για το πώς επιθυμεί να ζήσει τη ζωή του.
Χρειάζεται, δηλαδή, πολλή δουλειά ακόμη ώστε να απαλλαγούμε από τις «φορεμένες» αντιλήψεις μιας συντηρητικής κοινωνίας που έχει συνηθίσει να δίνει σημασία στο μέτρημα των αριθμών και όχι τόσο στα αισθήματα – όπως λέει και ο Σαντ. Κι όταν μιλάμε για αριθμούς, φυσικά εννοούμε το χρήμα.
-Ταυτίζετε κομμάτια της προσωπικότητάς σας με τον πρωταγωνιστή της «Βρωμιάς»;
Ναι, μού έχει συμβεί και είναι απαραίτητο για έναν ηθοποιό να μπορέσει να βρει κάποια κοινά κομμάτια του με τον ήρωα που πρόκειται να ζωντανέψει. Άλλωστε, όλοι μας αποτελούμαστε από πολλά στοιχεία και το θέατρο είναι ικανό να μας δείξει το δρόμο ώστε να τα ανακαλύψουμε. Είτε βρισκόμαστε πάνω στη σκηνή είτε παρακολουθούμε μια παράσταση ως θεατές. Πιστεύω, δηλαδή, ότι όλοι μας κάποια στιγμή στη ζωή μας έχουμε νιώσει αδικημένοι, φοβισμένοι ή το αίσθημα της μοναξιάς. Μπορεί όχι στο βαθμό που το βιώνει ο Σαντ. Και νομίζω πως αυτός είναι ο λόγος που η «Βρωμιά» συνεχίζει να συγκινεί το κοινό κάθε ηλικίας.
-«Γι’ αυτά που δεν
μπορείς να μιλήσεις, καλύτερα να σιωπάς.
Τώρα ξέρω πως αυτή η φράση είναι λάθος. Γι’ αυτά που δεν μπορείς να
μιλήσεις, πρέπει να μιλάς», είναι μια από τις φράσεις που λέει ο πρωταγωνιστής
κατά τη διάρκεια του έργου. Θεωρείτε ότι οι δυτικές κοινωνίες, όπως είναι και η
κοινωνία στην οποία εξελίσσεται το έργο, τείνουν να «μιλούν»;
Αυτή είναι μία από τις αγαπημένες μου φράσεις στο έργο. Πιστεύω ότι με το να μιλάει κανείς για ζητήματα που τον στεναχωρούν, τον αδικούν ή ακόμη και τον κακοποιούν, παίρνει θέση, και ακόμα και όταν δεν παρατηρεί κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά των άλλων, τουλάχιστον δυναμώνει η αυτοεκτίμησή του και νιώθει ότι με κάποιον τρόπο έχει προστατέψει και φροντίσει τον εαυτό του.
Τα τελευταία χρόνια, και με αφορμή το “Me too”, παρατηρώ ότι οι άνθρωποι βρίσκουν τις περισσότερες φορές τη δύναμη να πάρουν θέση και να μιλήσουν, κι αυτό το βρίσκω αισιόδοξο!
Της Χριστίνας Μανδρώνη
Πληροφορίες
Παρασκευή 19 & Σάββατο 20 Οκτωβρίου, 9.00 μ.μ., στο αμφιθέατρο της Φιλαρμονικής Καλαμάτας
Προπώληση εισιτηρίων
Στο more.com, βιβλιοπωλείο «Όλα Χαρτί»
