Η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου στο «Θάρρος»
Αναμφίβολα η εξέγερση του Πολυτεχνείου ως γεγονός υμνήθηκε όσο και συκοφαντήθηκε από τη μεταπολιτευτική Ελλάδα. Ωστόσο, όταν εντοπίζεται στο δημόσιο λόγο δεν είναι λίγες οι αναφορές στους πρωταγωνιστές της συγκεκριμένης εξέγερσης –της λεγόμενης «γενιάς του Πολυτεχνείου»- οι οποίες δίνουν διάχυτα την αίσθηση ότι κεφαλαιοποίησαν την επαναστατικότητά τους, προσχωρώντας πια στην πολιτική ζωή της χώρας περί τη δεκαετία του 1990.
«Στα κόμματα γαντζώθηκαν / Κι εγώ δεν ξέρω τι να πω / Και άλλοι στο σπιτάκι τους για πάντα» τραγουδούσε, άλλωστε, ο Διονύσης Τσακνής στον «Νοέμβρη 90».
Σύμφωνα, δε, με τη συγγραφέα Σώτη Τριανταφύλλου, οι περισσότεροι φοιτητές που συμμετείχαν στα γεγονότα του Πολυτεχνείου ήταν «αριστεροί» ποικίλων αποχρώσεων, μερίδα των οποίων στη συνέχεια τα παραμόρφωσε, χρησιμοποιώντας τα για να αποκτήσει εξουσία.
Σε αυτό το πλαίσιο, και με αφορμή την αυριανή συμμετοχή της κας Τριανταφύλλου σε εκδήλωση στην Καλαμάτα για την εργαλειοποίηση του Πολυτεχνείου, μιλά στο «Θάρρος» για τους χειρισμούς της Αριστεράς σε ό,τι αφορά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, αλλά και για το τι άφησε πίσω της αυτή η γενιά.
-Στο πέρασμα των χρόνων από το 1973 κι έπειτα θα συμφωνούσατε ότι το γεγονός της εξέγερσης αποκόπηκε εντέχνως από το κοινωνικο-πολιτικό του πλαίσιο από ορισμένους, έτσι ώστε να λειτουργήσει ως εργαλείο προπαγάνδας;
Η Αριστερά ελέγχει το ιστορικό αφήγημα, όλο το ιστορικό αφήγημα, όχι μόνον εκείνο της πρόσφατης ιστορίας μας. Έχοντας κερδίσει το ηθικό πλεονέκτημα, άλλοτε εξαιτίας της ικανότητάς της να διαδίδει προπαγάνδα, άλλοτε επειδή σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας η Δεξιά δεν άσκησε αρκούντως πατριωτική και δημιουργική πολιτική, η Αριστερά ανασκευάζει το παρελθόν όπως τη συμφέρει. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν σαφέστατα έργο αριστερών φοιτητών – εξάλλου, τότε, για διάφορους λόγους που σχετίζονταν τόσο με τη μετεμφυλιακή συμπεριφορά της Δεξιάς όσο και με την ίδια τη χούντα των συνταγματαρχών, οι περισσότεροι φοιτητές ήταν «αριστεροί» ποικίλων αποχρώσεων. Στη συνέχεια, ακριβώς γι’ αυτό, τα γεγονότα του Πολυτεχνείου παραμορφώθηκαν και η Αριστερά τα χρησιμοποίησε για να αποκτήσει εξουσία: μέσω του εγγενούς μεσσιανισμού της και της πλήρους απαξίωσης των πολιτικών της αντιπάλων, τους οποίους χαρακτηρίζει συλλήβδην «δωσίλογους» και «γερμανοτσολιάδες», αυτοσυστήνεται ως η μοναδική δύναμη Δημοκρατίας. Αλλά δεν έχει καμιά σχέση με τη Δημοκρατία.
-Αν δεν ήταν η «γενιά του Πολυτεχνείου» που απαρτίστηκε σχεδόν αποκλειστικά από φοιτητές που βγήκαν μπροστά, θα μπορούσε υπό οποιαδήποτε άλλη συνθήκη να είχε σταλεί αντίστοιχο πολιτικό μήνυμα ενάντια στη χούντα;
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν ήταν εκδήλωση μιας «γενιάς». Πολλοί Έλληνες επιζητούσαν δημοκρατικό πολίτευμα. Αν και κατηγορούνται ότι δέχτηκαν παθητικά το πραξικόπημα, οι περισσότεροι είχαν αποτροπιαστεί και θεωρούσαν το καθεστώς τουλάχιστον φαιδρό, ακόμα κι όταν ήταν από εκείνους τους πολίτες που δεν υφίσταντο διώξεις. Μηνύματα κατά της χούντας είχαν δοθεί και πριν από το Πολυτεχνείο: η απόπειρα δολοφονίας του Γ. Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη, οι διαμαρτυρίες στην κηδεία του Γεώργιου Παπανδρέου, τα γεγονότα της Νομικής… Όσο περνούσε ο καιρός, τόσο δυσκολότερη γινόταν η επιβίωση της χούντας. Αυτό δε σημαίνει ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν κάποιου είδους νομοτέλεια. Παρ’ όλα αυτά, οι ευρωπαϊκές δικτατορίες – Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα – κατέρρευσαν σχεδόν ταυτοχρόνως.
-Ποιο ήταν το μέγεθος της επιρροής που άσκησε το Πολυτεχνείο στη μετέπειτα πολιτική και πολιτιστική πορεία της χώρας, κατά τη γνώμη σας;
Οπωσδήποτε, οι σπουδαστές που πήραν μέρος ήταν από τα λαμπρότερα παιδιά της εποχής τους. Το Πολυτεχνείο και οι κοινωνικοί αγώνες σφυρηλατούν πάντοτε τις ελίτ της χώρας μας. Άλλωστε, όταν οι άνθρωποι μπαίνουν από νέοι στην πολιτική, και μάλιστα υπό δύσκολες συνθήκες, έχουν πολλές πιθανότητες να γίνουν κεντρικά πρόσωπα, όχι μόνο στον τομέα τους, αλλά και στα κοινά.
-Κοιτώντας πίσω, θα λέγατε ότι η επίδραση του Πολυτεχνείου λειτούργησε ως «γέφυρα» στην ανατροπή του Γ. Παπαδόπουλου ή ήταν ένα γεγονός που επίσπευσε την πτώση, τελικά, της χούντας;
Σίγουρα επίσπευσε την πτώση. Όμως, η χούντα δεν επρόκειτο να επιζήσει στο περιβάλλον της κατάρρευσης της δικτατορίας του Φράνκο και του Σαλαζάρ. Το 1974 θα ήταν πια πολύ δύσκολο να σταθεί δικτατορία στον ευρωπαϊκό χώρο.
-Τι θα χαρακτηρίζατε ως «θαύμα», αλλά και ως «τραύμα» που άφησε πίσω της η εξέγερση του Πολυτεχνείου;
Το άσχημο σχετικά με το Πολυτεχνείο είναι ότι το ετήσιο μνημόσυνο, θα συμφωνήσουμε οι περισσότεροι, δεν άργησε να εκφυλιστεί σε εκδήλωση αναρχικών και ακροαριστερών ομάδων. Τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και η Ν.Δ., επέτρεψαν να αναδειχθεί το θαύμα και το τραύμα σε πεδίο των πιο σκοτεινών δυνάμεων. Τίποτα δεν έχει απομείνει από την αξιοπρέπεια και το θάρρος των φοιτητών του 1973. Ήδη, λίγα χρόνια μετά τη Μεταπολίτευση, η μνήμη είχε παραμορφωθεί και η 17η Νοεμβρίου είχε γίνει μέρα ταραχών, που οι μπαχαλάκηδες έκαιγαν σκουπίδια και έριχναν μολότοφ αδιακρίτως. Οι κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να πλαισιώσουν τη μέρα μνήμης με ευταξία και περισυλλογή.
Επίσης, το ότι έγινε σχολική αργία μού φαίνεται άκρως λαϊκίστικη απόφαση: αν καθιερώναμε ως αργίες όλες τις ημέρες των κοινωνικών αγώνων, δε θα πηγαίναμε ποτέ στο σχολείο ή στη δουλειά.
Επιπλέον, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι οι μαθητές έχουν μπερδέψει το Πολυτεχνείο με το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και, δυστυχώς, με τον εξευτελισμό γύρω από το ετήσιο μνημόσυνο του Αλέξη Γρηγορόπουλου -η δολοφονία του οποίου είναι γεγονός του αστυνομικού δελτίου, χωρίς καμιά πολιτική σημασία.
Της Χριστίνας Μανδρώνη
