Μουσικό αφιέρωμα για τον Μάνο Ελευθερίου στην Καλαμάτα
Αγαπημένα τραγούδια που σφράγισαν μια ολόκληρη γενιά, δια χειρός Μάνου Ελευθερίου και ερμηνείας Μίλτου Πασχαλίδη, θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει το κοινό της Καλαμάτας την Τετάρτη, 12 Φεβρουαρίου, σε μια συναυλία-αφιέρωμα στο σπουδαίο Συριανό ποιητή και στιχουργό.
Φτάνοντας στη «γενέθλια πόλη», όπως την αναφέρει, ο Μίλτος Πασχαλίδης θα πλαισιωθεί μουσικά από τα μέλη της χορωδίας «Ορφέας», που είναι και ο διοργανωτής του συγκεκριμένου μουσικού αφιερώματος.
Σε μια περιδιάβαση από τους «Ελεύθερους κι ωραίους» του Σταύρου Κουγιουμτζή, τα «Λαϊκά» του Μίκη Θεοδωράκη, τον «Άμλετ της Σελήνης» του Θάνου Μικρούτσικου και το «Είν’ αρρώστια τα τραγούδια» του Σταύρου Ξαρχάκου, οι νεότερες γενιές θα γνωρίσουν τον Μάνο Ελευθερίου, ενώ οι παλαιότερες θα θυμηθούν το ανάστημά του, το οποίο τον κατέταξε ως έναν από τους τελευταίους «μεγάλους» της εποχής.
Όσον αφορά στον ίδιο, οι συστάσεις είναι ίσως περιττές, αφού αποτελεί «τέκνο» της Μεσσηνίας, ενώ όπως λέει, εάν θέλει κάποιος να γνωρίσει και να δει τι είναι πραγματικά, τότε θα το κάνει μέσα από τα τραγούδια του…
Λίγο πριν από την άφιξή του στην Καλαμάτα, ο Μίλτος Πασχαλίδης μιλά για τον Μάνο Ελευθερίου, την επερχόμενη συναυλία και άλλα επίκαιρα ζητήματα.
Ο λόγος στον ίδιο…
-Πρόκειται για ένα αφιέρωμα το οποίο, μετά το μεγάλο αγκάλιασμα του κόσμου στην Αθήνα μαζί με άλλους καλλιτέχνες το περσινό καλοκαίρι, αλλά και νωρίτερα, ταξιδεύει τώρα στην Καλαμάτα. Ποια συναισθήματα σας γεννιούνται για αυτή τη συναυλία;
Αυτό που είχαμε κάνει τότε ήταν ένα αφιέρωμα μαζί με αρκετούς συναδέλφους, και το οποίο είχαμε φτιάξει εγώ και ο Γιάννης ο Κότσιρας. Αλλά τώρα είναι ένα αφιέρωμα στον Μάνο Ελευθερίου που επιμελείται ο «Ορφέας» κι εγώ, ενώ ένα κομμάτι του θα είναι στην Καλαμάτα.
-Ποιος ήταν ο Μάνος Ελευθερίου μέσα από τα δικά σας μάτια;
Ο Μάνος ήταν ένα σπουδαίο πρόσωπο, το οποίο λείπει πάρα πολύ από αυτές τις περίεργες και σκοτεινές εποχές. Ήταν ένας μεγάλος ποιητής, ένας μεγάλος συγγραφέας, ένας γλυκύτατος μοναχικός άνθρωπος. Πολύ αυστηρός με τα γραπτά του και πολύ επιεικής με τους φίλους του. Έτσι νομίζω.
-Παλιότερα είχατε δηλώσει ότι ο Ελευθερίου ήταν «ο αόρατος επιμελητής» των τριών εκ των τεσσάρων βιβλίων που έχετε εκδώσει. Βιώνετε αυτή τη συναυλία και ως έναν φόρο τιμής για τον ίδιο, προκειμένου να συστηθεί στις νεότερες γενιές;
Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που φεύγουν, ο Άλκης Αλκαίος, ο Μάνος, οι συνάδελφοι: ο Λαυρέντης, ο Θάνος, ο Μητροπάνος, και πολλά άλλα παιδιά που έχουμε συνεργαστεί, όταν φεύγουν αισθάνεσαι ένα χρέος να μην ξεχαστεί το έργο τους. Παράλληλα με αυτά που φτιάχνεις εσύ, τα δικά σου, αισθάνεσαι την ανάγκη να λες και πράγματα που τους θυμίζουν, γιατί εμάς το δικό μας το τραγούδι εδράζεται στη μνήμη. Οπότε έχει καταγωγή το τραγούδι μας. Από κάπου έρχεται, από κάποιους ανθρώπους πριν από εμάς. Οπότε για εμάς είναι χρέος να λέμε και τραγούδια δικά τους.
-Τα συναισθήματά σας για την επιστροφή στην Καλαμάτα;
Εντάξει, για μένα είναι συγκινητικό! Είναι πολύ συγκινητικό να τραγουδάω στην Καλαμάτα –είμαι Καλαματιανός, και κάθε φορά που έρχομαι είναι επιστροφή στη γενέθλια πόλη. Ακόμα πιο συγκινητικό αυτή τη φορά που θα τραγουδήσω με αυτή την ιστορική χορωδία της Καλαμάτας και θα πούμε τραγούδια που έχει γράψει ο φίλος μου και σπουδαίος ποιητής, ο Μάνος Ελευθερίου.
-Είστε ένας βαθιά πολιτικοποιημένος καλλιτέχνης. Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε αρκετά συχνά συναδέλφους σας να δέχονται επιθέσεις επειδή εξέφρασαν τις πολιτικές θέσεις τους ή για τη στάση ζωής τους. Έχετε νιώσει την ανάγκη να μην παίρνετε δημόσια θέση προς αποφυγή τέτοιων φαινομένων;
Όχι, εγώ δεν εκφράζω την άποψή μου επί παντός επιστητού, και όταν με ρωτούν απαντώ. Αν δε με ρωτήσει κάποιος την άποψή μου, δε χρειάζεται να την περιφέρω δεξιά και αριστερά: δεν αισθάνομαι την ανάγκη, γιατί έχω μάθει όλα αυτά τα χρόνια όλα αυτά που με δυσκολεύουν να τα πω με λέξεις, να τα κάνω τραγούδια. Αν θέλει κάποιος να καταλάβει τι είμαι, ακούει τα τραγούδια μου.
Επίσης, εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα σε κάποια ερώτηση να απαντήσω «δεν ξέρω». Δε χρειάζεται να τα ξέρουμε όλα, ούτε χρειάζεται να έχουμε άποψη για όλα. Αν η άποψή μας αφορά στην οικογένειά μας ή τους ανθρώπους μας, τη λέμε σε αυτούς. Αν η άποψή μας έχει μια βαρύτητα σε σχέση με όποιους ανθρώπους μπορούμε να επηρεάσουμε μέσα από την τέχνη μας, τότε καλό είναι να τη λέμε.
-Η ερώτηση αυτή γίνεται με αφορμή τον κύκλο συζητήσεων που έχει ανοίξει κατά διαστήματα για καλλιτέχνες οι οποίοι εξέφρασαν πολιτικές τους απόψεις, όπως έχει συμβεί χαρακτηριστικά και με τη Νατάσσα Μποφίλιου. Εκτιμάτε ότι είναι δυνατόν να διαχωρίζεται το έργο από τον καλλιτέχνη; Δηλαδή, δεν είναι η τέχνη του καθενός το μέσο για να εκφράσει τα «πιστεύω» του;
Αυτό είναι πολύ μεγάλη συζήτηση, γιατί προφανώς δε διαχωρίζεται ο άνθρωπος, αλλά εξαρτάται και πόσο θέλει να τοποθετείται απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα. Η Νατάσσα πάντοτε τοποθετείται. Αλλά υπάρχουν και άλλοι συνάδελφοι οι οποίοι δεν το κάνουν. Ο καθένας κάποια στιγμή λειτουργεί και με το ένστικτο και με το τι του λέει η ψυχούλα του. Δεν μπορείς να κάνεις κριτική σε αυτό…
Από την άλλη μεριά, εντάξει, τη Νατάσσα την έχουν στοχοποιήσει, μιας και τα περισσότερα από αυτά είναι κατευθυνόμενα, οπότε δε νομίζω ότι πια ιδρώνει και πολύ το αυτί της Νατάσσας.
-Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα, λοιπόν, θα λέγατε ότι πλήττεται έμμεσα και ο πολιτισμός στη χώρα;
Όχι, καλέ. Εγώ δε δίνω μεγάλη σημασία σε αυτά. Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι τα τραγούδια μας. Και προφανώς, έχει μεγάλη σημασία και η στάση ζωής και το πώς θέλεις να στέκεσαι απέναντι στα πράγματα, αλλά θέλω να πω ότι στο τέλος της μέρας και έπειτα από χρόνια αυτό που μένει, είναι αυτό που έχεις πει να έχει ένα ενδιαφέρον. Τα τραγούδια, δηλαδή, είναι το σημαντικότερο από όλα –για εμάς που είμαστε μουσικοί.
Λίγο πριν από την ολοκλήρωση της συζήτησής μας, ο Μίλτος Πασχαλίδης δεν μπορούσε να κρύψει την ανυπομονησία του για τη συναυλία στην Καλαμάτα, αλλά και την… άφιξή του στην πόλη «για να πιει καφέ στο Πανελλήνιο»!
Της Χριστίνας Μανδρώνη
*Πληροφορίες
Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου, στις 8.00 μ.μ.
Μέγαρο Χορού Καλαμάτας
Γενική είσοδος: 15 ευρώ
Προπώληση εισιτηρίων: Βιβλιοπωλείο «Όλα Χαρτί»
