Η Μεσσηνία, παρότι δεν είναι ευρύτερα γνωστό, είναι ένας τόπος με παράδοση στα προοδευτικά κινήματα. Σαν σήμερα, στις 23 Αυγούστου του 1935 (τρεις μόλις ημέρες πριν από τη μεγάλη Σταφιδική Εξέγερση της Πυλίας) η προ 40 περίπου ημερών σχηματισθείσα «Αντιφά» Επιτροπή δημοσιεύει στο «Θάρρος» προκήρυξη υπέρ της «Λαϊκής Δημοκρατίας»!
Πρόκειται σαφέστατα για κάτι πολύ περισσότερο από μια αντιμοναρχική συσπείρωση δημοκρατικών δυνάμεων, εφόσον κατά τα γραφόμενα φιλοδοξεί να δημιουργήσει «…Δημοκρατία με ουσιαστικό περιεχόμενο, με πλήρη κατοχύρωση των Λαϊκών Ελευθεριών», πολύ κοντά σ’ αυτό που οραματιζόταν ακριβώς τότε το -συνεχώς αυξάνον τη δυναμική του στη νεολαία και στους χώρους δουλειάς- «Παλλαϊκό Μέτωπο» (ΚΚΕ).
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ (ΕΔΑΣ)
Τον Ιούλη του 1935 και ενώ προχωράει η διαδικασία ενοποίησης των δύο εργατικών κέντρων της πόλης, του Εργατικού και του Πανεργατικού (που εκφράζει το ΚΚΕ), τον Ιούλιο του 1935 εκλέγεται μια προσωρινή δεκαπενταμελής Επιτροπή Ενοποίησης. Αυτήν θα αποκαλούσαν και Επιτροπή Δημοκρατικού Αντιφασιστικού Συνασπισμού (ΕΔΑΣ) και την αποτελούσαν οι εξής αγωνιστές: Κ. Πράττης, Γ. Δάλλας, Θ. Κορμάς, Γ. Καννελακόπουλος, Δ. Χιουρέας, Π. Βλαχογιάννης, Γρ. Τσόλκας, Π. Τζανετάκης, Γ. Σταυρίδης, Ι. Κολλιόπουλος, Κ. Αναγνωστόπουλος, Α. Δημόπουλος, Γ. Ξενάκης, Αναστασόπουλος, Δ. Θεοδωρακάκος, Π. Γεωργαντέας, Ι. Παρασκευάς, Σ. Σταυρόπουλος, Α. Διακουμής, Καράμπελας, Τζουβελάκης και Ομ. Εμμανουηλίδης.
Στις 10 Ιούλη γίνεται, μάλιστα, σύσκεψη στην οποία αποφασίζεται να κατέβουν οι εργατικές οργανώσεις μαζί με τους αγρότες και τους επαγγελματίες σε μεγάλη παλλαϊκή συγκέντρωση στη Λαϊκή Σχολή για να διαμαρτυρηθούν κατά των διαφόρων φιλομοναρχικών εκδηλώσεων.
Διαβάζουμε στο «Θάρρος» της επόμενης ημέρας:
ΟΙ ΕΡΓΑΤΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΙΝ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΚΩΝ ΚΗΡΥΓΜΑΤΩΝ. Η ΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΣΥΣΚΕΨΙΣ ΤΩΝ. («Θάρρος», Πέμπτη 11 Ιούλη 1935)
«Χθες το εσπέρας συνήλθον εις μακράν σύσκεψιν οι αποτελούντες την δεκαπενταμελήν Επιτροπήν της Ενοποιήσεως των δύο Εργατικών Κέντρων της πόλεώς μας προς εξέτασιν της δημιουργηθείσις καταστάσεως κατόπιν της ασκούμενης υπό της Κυβερνήσεως απροκαλύπτου προπαγάνδας υπέρ της επαναφοράς της Μοναρχίας και της αποστερήσεως των Δημοκρατικών ελευθεριών των εργαζομένων τάξεων. Κατά την σύσκεψιν ταύτην ελήφθη κατ’ αρχήν απόφασις, όπως αι ευεργετικαί οργανώσεις της πόλεώς μας ενισχύσουν την κίνησιν ορισμένων διανοουμένων μας δια την οργάνωσιν μιας παλλαϊκής συγκεντρώσεως εις την Λαϊκήν Σχολήν κατά των φιλομοναρχικών εκδηλώσεων ορισμένων πληρεξουσίων και υπουργών της Κυβερνήσεως, εις την οποίαν θα κληθούν όπως λάβουν μέρος εκτός των εργατών, οι αγρόται και οι επαγγελματίαι.
Ακολούθως η Επιτροπή εξουσιοδότησε το παρευρισκόμενον προεδρείον του Εργατικού Κέντρου, όπως καλέσει εις ειδικήν σύσκεψιν το ταχύτερον ολόκληρον την Διοίκησιν του Κέντρου, προκειμένου κατ’ αυτήν να αναπτυχθούν όλαι αι μέχρι τούδαι εκτεθείσαι απόψεις δια την ενοποίησιν των δύο εργατικών κέντρων επί τω σκοπώ όπως διαφωτιστούν και τα λοιπά σωματεία του Εργατικού Κέντρου, τα οποία μέχρι της στιγμής δεν προχώρησαν εις την ενοποίησιν».
Σαράντα και κάτι ημέρες μετά γράφεται η προκήρυξη υπέρ της «Λαϊκής Δημοκρατίας» και δημοσιεύεται στο «Θάρρος» της 23ης Αυγούστου:
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟ ΛΑΟ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ («Θάρρος» 23-8-1935)
Αι σκοτειναί δυνάμεις της αντιδράσεως, οι νοσταλγοί των αναχρονιστικών μεσαιωνικών καθεστώτων, οι δήμιοι του πολιτισμού και της προόδου εργάζονται δια παντός μέσου προς συντριβήν του λαμπρού οικοδομήματος της ελευθερίας, της ισότητος και της αδελφότητος, τα θεμέλια του οποίου εποτίσθηκαν με το αίμα των αγωνιστών της δημοκρατικής ιδεολογίας.
Μεσσηνιακέ Λαέ
Ρομαντικοί νοσταλγοί των χρυσοποικίλτων βασιλικών στολών, τας οποίας με τον ιδρώτα και τους μόχθους του πληρώνει ο Λαός, ανίκανοι να απαλλαγώσι από τα προσωπικά των πάθη και τας ατομικάς των φιλοδοξίας και να θέσωσι υπεράνω τούτων το γενικόν καλόν και την ησυχίαν του τόπου, επιζητούν την παλινόρθωσιν της Μοναρχίας και την εγκαθίδρυσιν του Φασισμού. Επιζητούν να καθίσουν στο σβέρκο μας καινούργια οικονομικά δεσμά, εξαρτώντας τη χώρα μας από τους ξένους τοκογλύφους για να ικανοποιήσουν και αυτοί τα ατομικά τους συμφέροντα. Δημαγωγούν χωρίς συστολή δια να παρασύρουν με απατηλάς υποσχέσεις τας λαϊκάς μάζας με το μέρος τους. Διακηρύσσουν ότι η Μοναρχία θα αποκαταστήσει την ομαλότητα, ενώ γνωρίζουν καλά ότι η εγκαθίδρυσίς της θα δώσει το σύνθημα του εμφυλίου σπαραγμού και θα ξαναρίξει στην οικονομική υποδούλωση του 1897 και στην εθνική καταστροφή του 1922. Τα ίδια τα μέσα που μεταχειρίζονται προς επιτυχίαν του σκοπού των, τους ξεσκεπάζουν το πρόσωπο και μαρτυρούν τας πραγματικάς των διαθέσεις. Γραφεία εφημερίδων μεταβλήθησαν εις συντρίμματα. Αθώοι ηθοποιοί εξυλοκοπήθησαν. Πολίται διακηρύσσοντες την πίστιν των προς την δημοκρατίαν και εργαζόμενοι υπέρ αυτής εκτοπίζονται. Συναυλίαι οργανούμεναι προς ψυχαγωγίαν του Λαού απαγορεύονται υπό την απειλήν των βασιλοφρόνων. Και εις επίμετρον, ο βλαστός της εκπτώτου δυναστείας, ο πρίγκηψ Ανδρέας, με άρθρα του εις τας εφημερίδας κηρύσσει τον εθνικόν διχασμό και υπόσχεται υλικάς επανορθώσεις αι οποίαι φυσικά πρώτα-πρώτα θα δοθούν να επιβαρυνθεί με νέων εκατομμυρίων φόρους ο εργαζόμενος Λαός. Κατηγορούν ότι η Δημοκρατία εχρεωκόπησε κατά την 10ετή εφαρμογήν της! Αλλά δεν ευρέθησαν την περίοδον αυτήν κακοί και ανίκανοι διαχειρισταί της Δημοκρατίας, μεταξύ και ο όψιμος βασιλόφρων Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως, κατά τι πταίει ο θεσμός, του οποίου η ουσία και το περιεχόμενον είναι ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων, η ελευθερία της σκέψεως, αι συνδικαλιστικαί ελευθερίαι, η ελευθέρα ανάπτυξις και προαγωγή των εργαζομένων, η ελευθερία του τύπου κ.ά.; Και ακριβώς τούτο είναι το μεγάλο πλεονέκτημα και το αγαθόν της Δημοκρατίας. Ότι ο Λαός έχει την ευχέρειαν με νόμιμα μέσα (την ψήφον του) να εκδιώξει τους κακούς και ανίκανους διαχειριστάς του πολιτεύματός του και να τους αντικαταστήσει με άλλους ικανούς. Ενώ αν καθίσει στο σβέρκο του ένας βασιλιάς ανίκανος ή και βλάκας ή και ανισόρροπος και οδηγεί τον τόπο εις την καταστροφή, είναι υποχρεωμένος να τον ανέχεται ή να κάμει επανάστασιν να τον διώξει. Θέλουν να παραστήσουν ότι η πλειονότης του Λαού είναι βασιλόφρων. Λησμονούν όμως ή από σκοπού παρασιωπούν ότι σύσσωμος ο διανοούμενος κόσμος, αι επιστημονικαί κορυφαί της χώρας μας, αι εργατικαί οργανώσεις δια των συνομοσπονδιών των, ο υπαλληλικός κόσμος δια των οργανώσεών του, ο οργανωμένος αγροτικός πληθυσμός και όλος σχεδόν ο ημερήσιος τύπος ετάχθησαν υπό την σημαίαν της Δημοκρατίας και εργάζονται μετ’ ενθουσιασμού υπέρ αυτής. Διακηρύσσουν ότι η Δημοκρατία είναι το χείριστον των πολιτευμάτων, αλλά δεν μας εξηγούν πώς την ανακάλυψιν αυτήν την έκαναν μόλις προ ολίγων μηνών και εις τας παραμονάς των εκλογών, ενώ επί έτη την ανεγνώρισαν και την εσεβάσθησαν ως νόμιμον καθεστώς, τελευταίως δε επ’ ονόματί της εκάλεσαν το Λαό και κατέστειλε ένα κίνημα που μας έφερε στο χείλος της καταστροφής.
Μεσσηνιακέ Λαέ,
Εσύ ο οποίος προ 100 ετών έδωσες το σύνθημα του απελευθερωτικού αγώνος, καλείσαι σήμερον ν’ αμυνθείς κατά της φασιστικής βίας υπό τη μορφή της Μοναρχίας. Να αντιδράσεις με τα μέσα που σου παρέχουν οι νόμοι κατά των υπονομευτών του Πολιτισμού και της Προόδου σου, που επιζητούν να θέσουν στο κεφάλι σου τα μοναρχικά ξόανα. Αι στιγμαί είναι ιστορικαί. Μετά την οριστικήν συντριβήν των αυλοδούλων και τη διάψευσιν των θερινών ονείρων της σκοτεινής παρέας των πριγκήπων, θα δημιουργήσωμεν Δημοκρατίαν με ουσιαστικό περιεχόμενο, με πλήρη κατοχύρωση των Λαϊκών Ελευθεριών. Ο μεγάλος αγών μας ήρχισε και η επιτυχία θα είναι θριαμβευτική εις όλην την Ελλάδα, διότι στηρίζεται όχι σε ταπεινά συμφέροντα και μικροϋπολογισμούς, αλλά εις την αδάμαστον πίστιν μας. Η φρούρησις και η διεκδίκησις της Λαϊκής Δημοκρατίας είναι δι’ όλους μας δικαίωμα αλλά και ιερόν καθήκον. Ας συσσωματωθώμεν όλοι και ας εργασθώμεν μετ’ ενθουσιασμού δια να συντριβεί επάνω εις τη λαϊκή θέληση, κάθε προσπάθεια επαναφοράς των μοναρχικών ειδώλων και καταλύσεως των ελευθεριών του Λαού. ΖΗΤΩ Η ΛΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η Προσωρινή Επιτροπή του Δημοκρατικού Αντιφασιστικού Συνασπισμού Καλαμών».
Μετά την τοποθέτηση του κόσμου της εργασίας, την επόμενη ημέρα, θα δημοσιευθεί και η θέση της φοιτητιώσας νεολαίας μέσω της διακήρυξης των δημοκρατικών φοιτητών της Μεσσήνης για “…μια δημοκρατία με λαϊκό περιεχόμενο»!:
ΔΙΑΚΗΡΥΞΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΗΣ («Θάρρος» Σάββατο24 Αυγούστου 1935)
«Οι φοιτηταί της πόλεως Μεσσήνης συναισθανόμενοι την κρισιμότητα της πολιτικής και της κοινωνικής ζωής της χώρας, δηλ. τον κίνδυνον της παλινορθώσεως της μισητής ξενοδούλου μοναρχίας, και της καταπατήσεως και των ελαχίστων ακόμη λαϊκών ελευθεριών, τασσόμεθα παρά το πλευρόν των συναδέλφων μας της πρωτευούσης και των επαρχιών αγωνιζομένων προς ματαίωσιν της αναχρονιστικής πολιτικής και της εκφασιστικής ολοκληρώσεως. Άπαντες ανεξαρτήτως κομματικών αποχρώσεων, και μακράν πάσης πολιτικής επιρροής διαβλέποντες εν τω δημοκρατικώ πολίτευμα τον προστάτην της ελευθερίας της σκέψεως και της επιστημονικής ερεύνης, είμεθα αποφασισμένοι ν’ αγωνισθώμεν μετά συνεπείας προς διαφώτισιν του λαού του τόπου μας, και συσπείρωσιν των δημοκρατικών δυνάμεων εις ένα δημοκρατικόν αντιφασιστικόν μέτωπον, δια την κατίσχυσιν των δημοκρατικών ελευθεριών αι οποίαι καταπατούνται, όπως αποδεικνύουν εσχάτως αι διώξεις των δημοκρατικών εφημερίδων, και των ηγετών της αντιμοναρχικής κινήσεως. Έχοντες συνείδησιν της νομιμότητος του ιερού αυτού αγώνος δια μίαν δημοκρατίαν με λαϊκόν περιεχόμενον και ουχί δημοκρατίαν φασιστικών κινημάτων, και γαλουχημένοι με τας Δημοκρατικάς παραδόσεις κατ’ εξοχήν Ελληνικάς, δηλούμεν ότι θα αγωνιστούμε επί των εξής βασικών ζητημάτων:
1ον) Αποτροπή της Μοναρχίας δια της καταργήσεως της νόθου φιλομοναρχικής εθνοσυνελεύσεως και προκήρυξιν εκλογών δια συντακτικήν εθνοσυνέλευσιν με σύστημα αναλογικόν, προς γνήσιαν εκπροσώπησιν του λαϊκού φρονήματος.
2ον) Κατοχύρωσιν των Δημοκρατικών ελευθεριών, γενικήν πολιτικήν αμνηστείαν, και την επαναφοράν των αδίκως απολυμένων υπαλλήλων.
Εις την προσπάθειαν ταύτην ημών είμεθα βέβαιοι ότι θα μας συνδράμει ο επιστημονικός και διανοούμενος κόσμος του τόπου, οι εκπρόσωποι του εργαζομένου λαού, καθώς και οι συνάδελφοί μας, ο οποίοι οργανώνουν το Δημοκρατικόν Μέτωπον Καλαμών.
Οι Δημοκρατικοί φοιτηταί Μεσσήνης – ΜΕΣΣΗΝΗ 21-8-1935».
Την επόμενη ημέρα, Κυριακή 25 Αυγούστου του 1935, θα ξεσπάσει σε όλες τις σταφιδοπαραγωγικές περιοχές της Μεσσηνίας η μεγάλη Σταφιδική Εξέγερση η οποία θα κλιμακωθεί τη Δευτέρα 26 Αυγούστου στην Πύλο με τρεις νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Και ο χαρακτήρας της μεγάλης αυτής εξέγερσης ήταν σαφέστατα ταξικός και πατριωτικός ταυτόχρονα.
Του Ηλία Ε. Καραμπάτσου
