Από μικρός ο Κωνσταντίνος Δούσης έδειξε την κλίση του προς τις τέχνες: ήταν μαθητής του Μουσικού Σχολείου Καλαμάτας, συνέχισε και συνεχίζει στη Δημοτική Φιλαρμονική Καλαμάτας, ενώ μεγάλωσε στο μαρμαράδικο του πατέρα του, ο οποίος πριν από λίγο καιρό έφυγε από τη ζωή.
Το μαρμαράδικο, μάλιστα, του έδωσε το έναυσμα να ασχοληθεί με αυτό το δύσκολο υλικό, το μάρμαρο, και έτσι από μικρός προσπαθούσε μέσω αυτού «να δίνει ζωή».
Στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Τήνου, ενώ πριν υπήρξε μαθητής του Τμήματος Σχεδίου της τότε ΔΕΠΑΚ.
Στη συνέχεια σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Τήνου, ενώ πριν υπήρξε μαθητής του Τμήματος Σχεδίου της τότε ΔΕΠΑΚ.
Έργα του, και κυρίως προτομές, μπορεί να δει κανείς στην πόλη, αλλά και σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, με τελευταίο το άγαλμα του Αλέξανδρου Ωνάση στο αεροδρόμιο των Κυθήρων.
Το «Θάρρος» συνάντησε τον Κωνσταντίνο Δούση στο εργαστήριό του και μίλησε μαζί του για την τέχνη της γλυπτικής, αλλά και γενικότερα για τη σχέση του με το μάρμαρο:
Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το σχέδιο και τη γλυπτική;
Από μικρός κατάλαβα ότι έχω κλίση προς αυτό. Στην αρχή στο μαρμαράδικο του πατέρα μου, που πλέον διατηρώ εγώ. Έτσι μου δόθηκε το ερέθισμα μέσω του μαρμάρου να ασχοληθώ με την εικαστική διάστασή του.
Από μικρή ηλικία πειραματιζόμουν με μικρά μάρμαρα και από τότε έδινα σε ένα μάρμαρο μια μορφή, ενώ στη συνέχεια ασχολήθηκα με το σχέδιο και τη γλυπτική.
Πώς γίνεται κάποιος γλύπτης;
Για να γίνει κάποιος γλύπτης πρέπει να έχει την αισθητική μέσα του και, κυρίως, να το αγαπήσει. Εγώ, μετά το σχολείο, πέρασα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Τήνου. Επέλεξα την Τήνο, σε σχέση με άλλες αντίστοιχες σχολές, επειδή ειδικεύεται στη γλυπτική και το μάρμαρο. Εκεί έμεινα για 3 χρόνια.
Στη Σχολή υπήρχαν νέοι που ήθελαν να ασχοληθούν με αυτή την τέχνη;
Ναι, όσοι ήταν εκεί αγαπούσαν τη γλυπτική, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι υπήρχε και υπάρχει μεγάλη απορρόφηση, αφού οι περισσότεροι αρχαιολογικοί χώροι ζητούν τέτοιους πτυχιούχους ως αναστηλωτές.
Μιλήσατε για αρχαιολογικούς χώρους… Πώς οι αρχαίοι Έλληνες κατάφερναν να δημιουργήσουν τέτοια μεγαλουργήματα χιλιάδες χρόνια προ Χριστού;
Εμείς αυτούς διαβάζουμε, όπως και όλοι οι γλύπτες παγκοσμίως. Αυτοί έφτασαν στο αποκορύφωμα. Η κοσμοθεωρία και η αντίληψη αυτών των ανθρώπων έφτασαν να δημιουργήσουν Παρθενώνες, τον Επικούριο Απόλλωνα, την Αφροδίτη της Μήλου, τη Νίκη της Σαμοθράκης και πολλά ακόμα έργα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα αυτά δεν έγιναν μέσα σε 5-10 χρόνια, αφού για να φτάσουμε στην Κλασσική Εποχή ξεκίνησαν από την Αρχαϊκή. Η Κλασσική Εποχή ήταν το αποκορύφωμα όλων των τεχνών, είτε αυτό είναι γλυπτική, είτε ζωγραφική, ποίηση, μουσική, επιστήμη κ.λπ.
Όλα τότε γίνονταν με το χέρι, ενώ εμείς έχουμε τη βοήθεια κάποιων μηχανών. Τότε ξεκινούσαν από το λατομείο και το έφθαναν μέχρι τέλους.
Η χώρα μας υπήρξε πρωτοποριακή, με κορυφαίο γλύπτη τον Φειδία, ενώ στην Αρχαία Ελλάδα έγινε η πρώτη παγκοσμίως χύτευση αγάλματος στο χαλκό.
Κάθε φορά που τελειώνουμε ένα έργο, εμείς ουσιαστικά κάνουμε ένα μνημόσυνο στους αρχαίους γλύπτες και είμαστε οι συνεχιστές τους, με σεβασμό βέβαια προς αυτούς.
Σχετικά με τον πολιτισμό του νεοέλληνα
Οι πρόγονοί μας μόχθησαν και έφτιαξαν θαυμαστά έργα, ενώ έρχονται από κάθε άκρη της γης για να τα δουν, αφού υπάρχει ιστορία από πίσω και καλό θα είναι να τη μαθαίνουμε και να ψάχνουμε όσο μπορούμε.
Δεν πρέπει να καπηλευόμαστε την ιστορία μας και ούτε να την πουλάμε όπως εμείς θέλουμε. Ο πολιτισμός μας δεν είναι μόνο ο Παρθενώνας, οι Δελφοί, ο Επικούριος Απόλλωνας, πολιτισμός μας είναι και η καθημερινότητά μας.
Τα παραπάνω τα έφτιαξαν οι αρχαίοι που κατοίκησαν εδώ και δεν μπορούμε να τα πουλάμε εμείς ως δικά μας και στη συνέχεια να βγαίνουμε στο δρόμο να βρίζουμε τον άλλον, επειδή έκανε λάθος στην οδήγηση, ή να πετάμε τα σκουπίδια μας παντού και γενικά να μη σεβόμαστε τίποτα και κανέναν.
Τα αρχαία είναι εκεί για να τα βλέπουμε και, όντως, να έχουμε μια περηφάνια, αλλά θα πρέπει να είμαστε άξιοι της περηφάνιας και των έργων αυτών και όχι ουραγκοτάγκοι.
Πόσο δύσκολο είναι να φτιαχτεί ένα έργο και ειδικότερα μια προτομή ή ένα άγαλμα;
Όλα ξεκινούν από τη γλυπτική στον πηλό, ειδικά όταν πρέπει να δημιουργηθεί μια ανθρώπινη φιγούρα.
Στη συνέχεια μου δίδεται φωτογραφικό υλικό, αν αυτός που πρέπει να δημιουργήσω δε ζει, ενώ εγώ δίνω την πόζα που θεωρώ ότι χαρακτηρίζει καλύτερα το άτομο που πρέπει να μεταφέρω στο μάρμαρο.
Μετά τον πηλό στήνεται η αρματούρα. Ουσιαστικά είναι ο σκελετός που θα τοποθετηθεί επάνω ο πηλός, κι αφού κρίνω ότι είναι στα σωστά σημεία για να περαστεί στο γύψο και τελικά στο μάρμαρο, καθώς χρειάζεται το καλούπι ή πρόπλασμα, όπως λέγεται. Τέλος, με βάση το γύψο ξεκινά η δημιουργία πάνω στο μάρμαρο, ενώ να σημειωθεί ότι όλα τα παραπάνω δημιουργούνται στο χέρι.
Όταν βρίσκεστε στη διαδικασία της δημιουργίας και μετά του αποτελέσματος, ποια τα συναισθήματά σας;
Είναι μια ποικιλία συναισθημάτων. Είναι ένα πολύ όμορφο αλλά δύσκολο υλικό. Όσο κάποιος το δουλεύει, καταλαβαίνει ότι ξεγυμνώνει την πέτρα και μέσα από αυτή ανακαλύπτει τη φιγούρα που κρύβεται. Όλο αυτό απαιτεί σωματική και ψυχική καταπόνηση, αλλά όταν το αποτέλεσμα είναι άρτιο, αισθάνεσαι γαλήνη. Ουσιαστικά βλέπεις ένα παιδί σου. Ένα παιδί που έχεις αγαπήσει, έχεις δουλέψει ώρες και μέρες μαζί του και πολλές φορές έχεις μιλήσει με αυτό.
Η λέξη «μάρμαρο» προέρχεται από τη λέξη «μαρμαίρω», που σημαίνει λάμπω και εκπέμπω φως. Έτσι όταν ο ήλιος χτυπά το μάρμαρο, αυτό εκπέμπει μια πολύ ιδιαίτερη φωτεινότητα.
Για μένα η δικαίωση είναι όταν στήσω το έργο στο χώρο του. Πρέπει, άλλωστε, να υπάρχει μελέτη πριν για το πώς και πού θα τοποθετηθεί και, φυσικά, το μέγεθος αυτού, αφού, για παράδειγμα, το σώμα του Ωνάση είναι σε υπερφυσικό μέγεθος (2,20 μέτρα).
Η επόμενη δικαίωση είναι όταν ο κόσμος αγκαλιάσει το έργο. Άλλωστε, δεν το κάνεις για σένα, αλλά για το τιμώμενο πρόσωπο και έπειτα για τον κόσμο.
Το μάρμαρο πώς είναι ως υλικό;
Είναι ένα επίπονο υλικό, καθώς είναι σκληρό. Απαιτεί προσοχή για το πώς το αντιμετωπίζεις σε κάθε χτύπημά του, αφού μια λανθασμένη κίνηση μπορεί να καταστρέψει όλο το έργο. Πρέπει να σέβεσαι το μάρμαρο, να πηγαίνεις με το δικό του πρωτόκολλο και να έχεις υπομονή και επιμονή. Αυτό, βέβαια, συμβαίνει σε όλα τα υλικά που δουλεύει κάποιος, είτε είναι πηλός, είτε μάρμαρο, είτε μέταλλο, είτε γύψος.
Κάποιες δημιουργίες σας;
Στην Καλαμάτα, μεταξύ άλλων, έχω φτιάξει το Νικηταρά στην πλατεία 23ης Μαρτίου, τον Κουμουνδούρο στην πλατεία Όθωνος, του Σμύρνης στην πλατεία της Ανάληψης, το ζεύγος Παναγιώταρου στη Μ. Μαντίνεια, ενώ στην Ιεράπετρα του πρώην βουλευτή και γιατρού Παπαγεωργίου.
Τελευταίο σας έργο το άγαλμα του Αλέξανδρου Ωνάση;
Το άγαλμα αυτό τοποθετήθηκε στο αεροδρόμιο των Κυθήρων, που φέρει το όνομα του Αλέξανδρου. Ήταν μια δωρεά του ομογενή Γιώργου Χατζηπλή στη μνήμη της γυναίκας του. Καλέστηκα κι εγώ να δείξω κάποιες δουλειές μου και, τελικά, μου ανατέθηκε. Έπειτα το έργο στήθηκε, πρόσφατα έγιναν τα αποκαλυπτήρια και όλα πήγαν καλά.
Είχατε να δημιουργήσετε ένα νέο άνθρωπο, που ήταν ο συνεχιστής ενός σπουδαίου ονόματος…
Ναι, δημιούργησα ένα άγαλμα που βγάζει ένα νεανικό χαρακτήρα, αφού ο Ωνάσης σκοτώθηκε σε ηλικία 25 χρόνων. Ήταν ο νέος που θα συνέχιζε αυτή την αυτοκρατορία. Σκοτώθηκε πάνω στη μεγάλη του αγάπη, δηλαδή στο αεροπλάνο. Έτσι, εγώ πήρα πολλά στοιχεία από αυτή του την αγάπη. Πάνω στο έργο έχω περάσει κάποια μηνύματα, όπως η κίνησή του, που έχει ένα ελαφρύ ανέμελο βηματισμό, με το σακάκι του να κυματίζει. Το δεξί του χέρι είναι λίγο σηκωμένο και λίγο ανοιχτό σαν να κρατά τη μανέτα του χειριστηρίου, ενώ το αριστερό του χέρι κρατά μια κολόνα, την κολόνα των μουσών, όπως λέμε εμείς, αφού στη βάση αυτής αχνοφαίνονται οι 9 Μούσες.
Όπως γίνεται αντιληπτό, δηλαδή πρέπει να μελετήσεις πολύ καλά την κάθε προσωπικότητα και όσο μπορείς να μπαίνεις στον άνθρωπο που πρέπει να δημιουργήσεις.
Πέραν της γλυπτικής, όμως, παραμένετε στο μαρμαράδικο και συνεχίζετε…
Ναι, φυσικά, δεν είναι μόνο η γλυπτική. Σέβομαι το μάρμαρο και θέλω ο κόσμος να καταλαβαίνει ότι δεν είναι μόνο ο τάφος μας.
Εγώ συνεχίζω να κάνω μαρμαροδουλειές και δεν το θεωρώ σνομπ αυτό.
Το αντίθετο μάλιστα. Όπου πάω το κάνω με αγάπη, γιατί και ένα μαρμάρινο δάπεδο, για παράδειγμα, θέλει αγάπη.
Εγώ συνεχίζω να κάνω μαρμαροδουλειές και δεν το θεωρώ σνομπ αυτό.
Το αντίθετο μάλιστα. Όπου πάω το κάνω με αγάπη, γιατί και ένα μαρμάρινο δάπεδο, για παράδειγμα, θέλει αγάπη.
Όπως και ένα τέμπλο μιας εκκλησίας απαιτεί τέχνη, όπως και τα σκηνικά ενός θεάτρου.
Να σημειωθεί πως αρκετές φορές μέχρι σήμερα έχω κατασκευάσει για την ομάδα Συν 1- Μιχάλης Τούμπουρος.
Να σημειωθεί πως αρκετές φορές μέχρι σήμερα έχω κατασκευάσει για την ομάδα Συν 1- Μιχάλης Τούμπουρος.
Του Παναγιώτη Μπαμπαρούτση
